Nhận biết người sử dụng ma túy đá và biện pháp phòng ngừa

Thời gian gần đây, trên các phương tiện truyền thông đại chúng đưa tin hiện tượng nam nữ thanh niên "phê" ma túy đá (hay còn gọi là "ngáo đá") có những hành vi dẫn đến những hệ lụy nghiêm trọng cho gia đình, xã hội và cho chính bản thân người sử dụng ma túy đá.

Chỉ cần đánh từ khóa "đập đá – phê ma túy đá" trên mạng Internet là có gần 200.000 kết quả với những dòng tít và sapo mà khi đọc ai cũng phải giật mình như: Đi "đập đá" cùng hàng xóm, nữ sinh bị xâm hại; Sau khi phê ma túy đá, dùng búa cố giết bạn vì tưởng bạn đến giết mình; "Ngáo đá" dùng kéo tự đâm vào ngực mình rồi hô bị truy sát...

Những hệ lụy từ việc sử dụng ma túy đá như trên là nhãn tiền nhưng điều đáng nói là việc sử dụng ma túy đá lại đang rộ lên như một trào lưu trong giới trẻ hiện nay. Số vụ và số lượng ma túy đá bị cơ quan Công an bắt giữ ngày một tăng nhưng điều đó không đồng nghĩa với tệ nạn này đã giảm, nhất là người sử dụng ngày càng trẻ.

Để tìm hiểu rõ về tác hại của ma túy đá đối với giới trẻ và biện pháp phòng ngừa, chúng tôi đã có cuộc trao đổi với Thiếu tướng, Giáo sư, Tiến sĩ Ngô Sỹ Hiền, Viện trưởng Viện Khoa học hình sự - Bộ Công an.

Phóng viên Báo Công an nhân dân trao đổi với Thiếu tướng, GS.TS Ngô Sỹ Hiền, Viện trưởng Viện Khoa học hình sự, Bộ Công an.

PV: Thưa Thiếu tướng Ngô Sỹ Hiền, ông có thể cho bạn đọc biết ma túy đá là gì?

Thiếu tướng, GS.TS Ngô Sỹ Hiền: Hiện nay tại Việt Nam đang tồn tại 3 loại ma túy tổng hợp phổ biến đó là: ma túy đá, hồng phiến và thuốc lắc.

Trong 3 loại ma túy tổng hợp nêu trên, ma túy đá được coi là loại ma túy tổng hợp gây nguy hiểm cao nhất đối với người sử dụng, gây nghiện rất mạnh và đang được các con nghiện sử dụng với nhu cầu rất cao.

Đây là vấn đề được đặt ra không những đối với các cơ quan chuyên trách đấu tranh phòng, chống tội phạm về ma túy mà còn là mối quan tâm chung của xã hội.

Ma túy đá là một dạng ma túy tổng hợp được sản xuất từ ephedrine, một chất có trong các thuốc chữa bệnh ho và thuốc làm giảm cân.

Ma túy đá hay hàng đá, là tên gọi chung cho các loại ma túy tổng hợp, có chứa chất Meth và amphethamine (amph), thậm chí là nikethamid được phối trộn phức tạp từ nguyên liệu tự nhiên và hóa chất khác nhau.

Ma túy đá, về bản chất là một loại ma túy tổng hợp có chứa methamphetamin nhìn rất giống pha lê, đường phèn, hay đá uống nước. Chính vì loại ma túy này có cấu trúc hình thức như vậy, nên dân chơi gọi nó là ma túy đá.

Nhiều người dùng ma túy đá để vui chơi hết mình, chứng tỏ đẳng cấp mà không biết rằng nó có sức tàn phá đối với sức khỏe, đồng thời gây ảnh hưởng xấu đến xã hội. Vì chúng không chỉ được biết đến với tác dụng gây "phê" cho người nghiện mà còn là một loại thuốc khiến người dùng thèm muốn cả chuyện quan hệ tình dục.

Ma túy đá được dùng phổ biến bằng hình thức hít, dùng nhiệt độ để chuyển ma túy đá thành dạng hơi, sử dụng một dụng cụ chuyên dụng gọi là "ục" để hít từ miệng vào phổi, các đối tượng nghiện ma túy đá gọi động tác hít này là "đập đá" hay "phá núi". Ngoài ra ma túy đá có thể được dùng bằng cách pha loãng để tiêm chích.

PV: Thiếu tướng có thể phân tích cơ chế, tác hại của ma túy đá và cách nhận biết người sử dụng ma túy đá để phòng ngừa hệ lụy?

Thiếu tướng, GS.TS Ngô Sỹ Hiền: Tác hại của ma túy đá thể hiện trên 3 phương diện cơ bản.

Đối với người sử dụng, ma túy đá có tác dụng kích thích thần kinh trung ương, gia tăng sự phóng thích chất trung gian dẫn truyền thần kinh DOPAMINE trong não, làm tăng sự hưng phấn mãnh liệt, phấn chấn, rạo rực, tăng ham muốn tình dục, đồng thời ma túy đá cũng làm phóng thích nhưng không phục hồi DOPAMINE và do vậy làm cạn kiệt kho dự trữ DOPAMINE của các tế bào thần kinh, làm thay đổi thành phần hóa học tại các synap thần kinh, làm tổn thương thần kinh vùng não gây tâm thần phân liệt, trạng thái ảo: ảo sắc, ảo thính, ảo khíu, lo sợ và dễ bị kích động, khi bị ngáo đá có thể gây ra những hành động rất khó kiểm soát.

Các vụ trọng án trong thời gian gần đây có nguyên nhân bắt nguồn từ những đối tượng "ngáo đá" đã chứng minh điều đó.

Sử dụng ma túy đá lâu sẽ bị lệ thuộc và gây ra những tác hại nghiêm trọng về sức khoẻ như: rối loạn tâm thần, hoang tưởng, ảo giác, co giật, động kinh, nhồi máu cơ tim, tai biến mạch máu…

Đối với hạnh phúc gia đình, người nghiện ma túy đá hầu hết sống xa lánh người thân, sống ích kỷ, khép kín, thiếu trách nhiệm với gia đình; làm tổn thương những người thân, làm cho người thân luôn sống trong trạng thái bồn chồn, lo lắng, mặc cảm; làm cho gia đình mất đi nguồn lao động, làm khánh kiệt tài sản, là hình ảnh xấu trong mắt con trẻ.

Việc nghiện ma túy đá cũng là nguyên nhân phát sinh tội phạm, đặc biệt nghiêm trọng như cướp của, giết người (cả người thân)… Làm gia tăng tệ nạn xã hội và tình dục không an toàn, nguy cơ lây nhiễm các bệnh qua đường tình dục. Xã hội phải chi phí nhiều tiền của để phòng chống, chữa trị, cai nghiện…

PV: Thưa Thiếu tướng, để hạn chế ảnh hưởng xấu từ ma túy đối với xã hội, chúng ta cần phải làm gì?

Thiếu tướng, GS.TS Ngô Sỹ Hiền: Theo tôi, chúng ta cần tiến hành đồng bộ 4 biện pháp như sau:

Thứ nhất, làm giảm và tiến tới triệt tiêu nguồn cung cấp ma túy đá từ nước ngoài thẩm lậu vào nước ta. Chú ý đến số đối tượng lợi dụng đường hàng không, đường thủy, đường biên để vận chuyển ma túy đá...

Các cơ quan chức năng cần phối hợp chặt chẽ với cơ quan chuyên trách trong nước và ngoài nước nhằm ngăn chặn ma túy đá thẩm lậu sâu vào nội địa.

Thứ hai, triển khai các biện pháp nghiệp vụ nhằm triệt tiêu nguồn cung cấp ma túy đá từ các cơ sở sản xuất, chế biến trái phép ma túy đá trong nội địa.

Thứ ba, thường xuyên tuyên truyền sâu rộng trong mọi tầng lớp nhân dân, trong nhà trường, từng gia đình và các tổ chức xã hội về tác hại của ma túy đá, nhất là đối với giới trẻ hiện nay.

Qua đó, làm giảm thiểu nhu cầu sử dụng ma túy đá. Đồng thời, cần phát hiện sớm các đối tượng sử dụng ma túy đá để giáo dục, răn đe, ngăn chặn và xử lý kịp thời, không để dẫn đến hậu quả nghiêm trọng.

Thứ tư, lực lượng Công an triển khai đồng bộ các biện pháp nghiệp vụ để kịp thời phát hiện, ngăn chặn các đường dây ma túy lớn, các điểm bán ma túy lén lút còn tồn tại. Tăng cường đội ngũ cán bộ làm công tác giám định và phương tiện phục vụ cho công tác giám định.

Từ đó, góp phần truy nguyên nguồn gốc sản xuất, xác định thành phần, xác định phương pháp sản xuất ma túy đá, cung cấp thông tin khoa học để các cơ quan chức năng triệt phá các cơ sở sản xuất và ngăn chặn sự thẩm lậu ma túy đá từ nước ngoài vào Việt Nam.

Đồng thời xác lập và củng cố chứng cứ pháp lý phục vụ điều tra, truy tố, xét xử nhanh chóng, khách quan, chính xác, đúng pháp luật các vụ án về ma túy.

PV: Xin cảm ơn Thiếu tướng!