Loạn thần dược Amakông

Đụng đâu cũng rao "chính hãng"

Nhìn thấy tấm hình vua săn voi in trên tờ rơi quảng cáo được lồng trong gói thuốc, nhiều ông khách đến thành phố Buôn Ma Thuột phấn khích xì tiền. Cạnh đó, quầy hàng lưu niệm của bà M. cũng tấp nập khách giao dịch thần dược Amakông. Có mấy người chừng như lần đầu đến Buôn Đôn nên còn dè dặt nửa muốn mua nửa không nên bà M. gân cổ thuyết khách: "Trường Đại học Y Huế, Trường Đại học Y dược TP HCM khi nghiên cứu bài thuốc này đều khẳng định nó có tác dụng kháng ung thư, tốt cho lục phủ ngũ tạng, tăng cường sinh lực đấy".

Tại quầy kề bên, ông chủ dáng người hom hem khẳng định chắc như đinh đóng cột: "Bài thuốc tăng lực Amakông mà qua được truyền bí kíp còn có tác dụng chữa trị chứng vô sinh, giúp sinh con trai theo ý muốn. Nhờ uống thuốc này thường xuyên mà khi ở tuổi ngoài 80 vua voi vẫn lấy vợ trẻ đẹp, sinh con xinh đấy".

Rảo khắp trung tâm du lịch Buôn Đôn, chúng tôi nhẩm tính có hơn 20 quầy hàng trưng bày, rao bán "thần dược" Amakông. Khi khách hỏi thăm, ai nấy cũng mạnh miệng quả quyết "của tui mới là hàng chính hãng". 

Vua voi kêu trời - núi rừng đổ lệ!

Theo hướng dẫn của chị Hồng Thăm ở gần nhà vua voi, chúng tôi tìm đến đại bản doanh của ông vua không ngai cuối cùng đặng hỏi chuyện bài thuốc thần dược.

Trên đường đi, Hồng Thăm kể chuyện: "Cách đây 6 tháng, toàn huyện có 2 điểm bán thuốc Ama, một tại nhà Hồng Khăm ở gần cổng vào Vườn quốc gia Yok Đôn (vợ thứ tư của Amakông) và một tại nhà Me Lĩnh, con gái đầu của ông già. Sau do bị Hồng Khăm uống rượu say cầm dao chém đứt mấy ngón tay nên ông già giận không ở chung nữa. Bây giờ ông già về nhà ở với Me Lĩnh rồi".

Trong ngôi nhà cổ có mái lợp bằng gỗ quý trị giá 12 con voi có ngà dài được xây dựng từ năm 1883, vua voi trĩu buồn khi nghe nhắc đến tình trạng đâu đâu cũng thấy thuốc Amakông. Chiến binh săn voi rừng thiện chiến nhất Tây Nguyên tâm tình ông buồn không phải vì lo người làng "tranh ăn", "tranh bán" thuốc mà buồn bởi người ta vì hám lợi bán thuốc kém chất lượng, không đúng công thức làm mất uy tín, danh dự của ông.

Coi, cháu ngoại vua voi, con gái út của Me Lĩnh, tiết lộ: "Ông già có hơn trăm bài thuốc, mỗi bệnh có một bài khác nhau. Bài tăng lực có 5 vị nhưng người ta chỉ bán 3-4 vị thôi. Thuốc gia đình bán một thang 100.000 đồng nhưng họ bán chỉ có năm chục (50.000 đồng). Khách thấy rẻ hơn thì mua, đâu biết đó là thuốc kém chất lượng".

Ông Khăm Phết Lào, con trai và là người thừa kế duy nhất kho tàng bí quyết bào chế thuốc quý của vua voi, trăn trở: "Thành phần chính trong bài thuốc là các cây thảo dược họ Tơmtrơng. Thân, rễ, hoa, trái… cây này đều có dược tính nhưng phải thu hoạch đúng ngày tháng trong năm, phơi sấy, ngâm tẩm theo đúng kỹ thuật và liều lượng nhất định. Đằng này hễ thích là người ta vào rừng bứng Tơmtrơng và bào chế tùy thích. Làm như vậy khi đến tay người mua cây chẳng còn dược tính mấy. Có nơi người bán còn chế thêm mấy vị thuốc khác như nhân trần, dâm dương hoắc… thiệt không hiểu nổi".

Xuyên suốt thủ phủ của khổng lồ rừng xanh, cùng với những bức xúc, trăn trở của gia đình vua voi trước uy tín, thương hiệu bài thuốc Tơmtrơng bị xâm hại, chúng tôi còn ghi nhận nỗi đau của núi rừng khi phải ngày ngày "đón" hàng lô lốc binh đoàn vác dao, rựa vào rừng lùng sục cây thuốc.

Để dời núi Tơmtrơng, người ta không ngần ngại vạt sạch cả một khoảng rừng nhưng chỉ lấy vài đoạn dây leo. Ông Khăm Phết Lào, âu lo: "Ngày trước Tơmtrơng nhiều lắm, ra khỏi làng là gặp ngay. Bây giờ phải đi sâu vào rừng, đến tận biên giới mới có được. Nhưng với tình hình bị khai thác như hiện nay chỉ lo mai này chẳng còn Tơmtrơng để làm thuốc nữa"