Làm gì để thực hiện mục đích bảo hiểm y tế toàn dân?

Trước hết nói về mối quan hệ thứ nhất trong bảo hiểm y tế (BHYT). Các bệnh viện, trung tâm y tế (TTYT) là nơi thay mặt cho BHYT thực hiện trách nhiệm đối với người mua bảo hiểm. Cụ thể ở đây là khám chữa bệnh. Nhưng giữa BHYT và các bệnh viện, TTYT vẫn chưa thực sự thống nhất về trách nhiệm, nghĩa vụ và đặc biệt là quyền lợi.

BHYT thì còn kết dư, nhưng các bệnh viện (BV) thì luôn kêu ca về việc BHYT áp giá thanh toán thấp, không phù hợp với thực tế. Các BV và TTYT thực hiện việc khám chữa bệnh như thực thi một nhiệm vụ bắt buộc: Trong khi các BV, nhất là các BV chuyên khoa luôn luôn ở tình trạng quá tải, thì việc khám chữa bệnh cho người có BHYT không được các BV ưu tiên do không đạt được mức kinh doanh.

Mối quan hệ thứ 2 cần nói tới là quan hệ giữa người mua và người bán. Do là một ngành đặc thù, trong thời gian qua, người bán luôn ở cái thế "thượng phong", sẵn có hệ thống các cơ quan Nhà nước và các doanh nghiệp, BHYT chỉ cần "nắm đầu" danh sách CBCNV của tất cả các đơn vị, sau đó "bổ đầu" mà tính tiền bảo hiểm. Hay nói cách khác, người mua không có quyền từ chối hay chọn lựa.

Nhưng khi chuyển sang giai đoạn thực hiện BHYT tự nguyện thì những cách hành xử coi thường "thượng đế" của BHYT đã bộc lộ những mặt yếu kém. Việc thử nghiệm BHYT cộng đồng tự nguyện tại một số địa điểm ở Tp. Hồ Chí Minh đã cho thấy điều đó.

Những người mua BHYT tự nguyện đều là những người già, mắc bệnh mãn tính… nếu BHYT không tạo được niềm tin ở người dân, không làm cho người dân thấy được sự cần thiết của BHYT thì chắc chắn chẳng có ai mua BHYT. Chương trình BHYT toàn dân đến năm 2010 sẽ còn gặp nhiều khó khăn.

Mối quan hệ thứ 3 là giữa người mua BH và bệnh viện - nơi thực thi BHYT. Riêng việc phải xuất trình thẻ bảo hiểm trước khi khám bệnh cũng đã thể hiện sự phân biệt đối xử trong các bệnh viện. Chuyện này có nguồn gốc từ việc hạn chế danh mục thuốc sử dụng và việc được hưởng các biện pháp kỹ thuật ứng dụng trong y học.

Nếu như các BV và TTYT cơ sở có được cải thiện về trang thiết bị cũng như năng lực, cán bộ, chắc chắn sẽ thu hút được nhiều người khám chữa bệnh tại đây, giảm tải cho những bệnh viện lớn. Việc thí điểm nâng cấp TTYT Củ Chi đã cho thấy hướng đi này hoàn toàn đúng, hiệu quả tốt. Nhiều ca tai nạn giao thông nặng đã được cứu chữa mà không phải chuyển tuyến trên