Đừng thờ ơ với địa đạo Nam Hồng

Với những giá trị lịch sử cách mạng, năm 1996 địa đạo kháng chiến Nam Hồng đã được Nhà nước công nhận xếp hạng di tích cách mạng kháng chiến. Cùng năm đó, Đảng bộ và nhân dân Nam Hồng vinh dự được Nhà nước phong tặng danh hiệu Anh hùng LLVTND.

Hơn một tỷ đồng tôn tạo... lửng lơ

Ông Trần Văn Cường, Phó Chủ tịch xã Nam Hồng cho biết, năm 2000, TP Hà Nội đã đầu tư kinh phí hơn 1 tỷ đồng để tôn tạo địa đạo giai đoạn 1 Dự án "Bảo tồn tôn tạo và khai thác khu di tích địa đạo Nam Hồng" với các hạng mục: khôi phục 200m địa đạo, 100m giao thông hào, luỹ chiến đấu, hầm chông, cạm bẫy, xây dựng nhà truyền thống, dựng bia...

Nằm giữa thôn Vệ và Tằng My là tháp sư được quy hoạch trong khuôn viên khá rộng. Đây là nơi đặt hòm thư bí mật của lực lượng du kích trong thời kỳ chiến đấu. Hòm thư này đã phát huy được nhiều tác dụng, là nơi cung cấp, truyền tin phục vụ công tác chiến đấu.

Nhắc đến các di tích lịch sử của Nam Hồng, những lão thành du kích luôn nhắc đến địa điểm này với sự nâng niu, trân trọng. Nhưng khi đến tận nơi tìm hiểu, tôi cũng chỉ thấy một tháp sư mới được xây khuôn viên, sơn lại chứ không hề có tấm biển hay tấm bia nào giới thiệu về giá trị và ý nghĩa lịch sử của nó tại đây.

Ngay cả nhà truyền thống lưu giữ các hiện vật thời kháng chiến chống Pháp kiên cường của quân dân Nam Hồng cũng xây dựng theo mô hình không hợp lý, để rồi việc trưng bày thiếu thuận lợi vì thiếu không gian (xung quanh toàn làm bằng kính).

Và suốt từ khi thực hiện việc tôn tạo đến nay, những hạng mục của di tích cách mạng kháng chiến Nam Hồng chỉ là đầu tư rồi... để đấy nằm im. Nhân dân Nam Hồng lo lắng rằng, công trình địa đạo trong lòng đất do không được làm triệt để, ngâm nước lâu ngày sẽ bị phá hủy.

Khi được thức tỉnh, lại ... "đắp chiếu"

Bà Nguyễn Thị Hạnh, Phó phòng Văn hoá (UBND huyện Đông Anh) cho biết: "Xác định rõ ý nghĩa và tầm quan trọng của di tích lịch sử cách mạng đặc biệt của Nam Hồng, huyện đã chỉ đạo những hộ gia đình liên quan đến phần địa đạo còn lại dưới lòng đất không được làm nhà trên đó.

Địa đạo Nam Hồng là một di tích đặc thù, nằm len lỏi trong các nhà dân nên việc giữ gìn, tôn tạo cũng phải có cơ chế đặc biệt. Dự án "Bảo tồn tôn tạo và khai thác khu di tích địa đạo Nam Hồng" giai đoạn 1 chưa phát huy được hiệu quả và chưa thể đưa vào khai thác. Còn công đoạn xử lý thoát nước, chống ẩm cho địa đạo là cả một vấn đề lớn với kinh phí không nhỏ.

Bên cạnh đó, cần có cơ chế đền bù đất cho các hộ dân. Những phần việc đó nằm ngoài khả năng của địa phương". Ông Trần Văn Cường cũng ngậm ngùi nói: "Việc tôn tạo vẫn còn dang dở, các hạng mục chưa liên hoàn với nhau do nhiều lý do. Có một lý do là địa đạo nằm trong nhà dân mà hiện chưa có cơ chế giải quyết cấp đổi đất cho người dân".

Bởi vậy, huyện Đông Anh cũng đã nhiều lần có công văn đề nghị lên Cục Di sản văn hoá (Bộ Văn hoá Thể thao và Du lịch), UBND TP Hà Nội và các cơ quan liên quan tiếp tục triển khai dự án tu bổ khu di tích địa đạo Nam Hồng giai đoạn 2, nhưng chưa được trả lời.

Bà Hạnh rất thiết tha mong rằng, trong thời gian Hà Nội tiến tới chuẩn bị đại lễ kỷ niệm 1000 năm Thăng Long, dù không kịp tu bổ giai đoạn 2 để đưa vào khai thác, sử dụng địa đạo Nam Hồng phục vụ du lịch thì cũng mong được một cái gì đó như dự án chi tiết, hay một lời hứa đầu tư tiếp theo cho khu di tích, đáp ứng mong mỏi của nhân dân xã Nam Hồng nói riêng, nhân dân huyện Đông Anh nói chung