Dự án công viên - thư viện tại 42 Nhà Chung: Đúng luật và hợp lòng dân
Theo hồ sơ, tài liệu về nhà đất đang lưu giữ tại Sở Tài nguyên - Môi trường và Sở Xây dựng Hà Nội, nguồn gốc nhà đất số 40a (nay là số 42) phố Nhà Chung trước đây do Hội Truyền giáo ngoại quốc (Hội Thừa sai Paris) quản lý và sử dụng.
Trong thời kỳ thực hiện chính sách của Nhà nước về nhà đất, ngày 24/11/1961, linh mục Nguyễn Tùng Cương (lúc đó là quản lý Tòa Tổng giám mục Hà Nội) đã bàn giao cơ sở nhà đất 40a (nay là 42) phố Nhà Chung cho Nhà nước thống nhất quản lý. Khu đất này có diện tích 6.940m2, có 2 khối nhà tầng từ thời Pháp.
Liên tục từ đó đến nay, khu đất 42 phố Nhà Chung do UBND quận Hoàn Kiếm quản lý, sử dụng để làm trụ sở cơ quan Phòng Văn hóa - Thể thao quận, Trung tâm Thể dục - Thể thao, Nhà văn hóa quận.
Căn cứ Nghị quyết số 23/2003/QH ngày 26/11/2003 của Quốc hội khóa XI thì cơ sở nhà đất 42 Nhà Chung hiện giao cho UBND quận Hoàn Kiếm, Hà Nội quản lý, sử dụng, thuộc sở hữu Nhà nước, việc Tòa Tổng giám mục Hà Nội có đơn xin giao lại đất là không có cơ sở giải quyết.
Và suốt từ năm 2001 đến nay, các cơ quan chức năng của TP, UBND TP, Bộ Xây dựng, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã xem xét, trả lời các đơn kiến nghị của Tòa Tổng giám mục Hà Nội với nội dung khẳng định không có cơ sở để trả lại đất cho Tòa Tổng giám mục.
Tại các công văn gửi Tòa Tổng Giám mục Hà Nội, UBND TP Hà Nội đã khẳng định: Trong trường hợp Hội đồng Giám mục Việt Nam và Tòa Tổng Giám mục Hà Nội có nhu cầu thực sự cần thiết về diện tích làm việc thì có văn thư và lập Đề án trình cấp có thẩm quyền xem xét để được giải quyết theo quy định của Luật Đất đai năm 2003 và phù hợp với quy hoạch chung xây dựng của TP Hà Nội.
TP cũng đã giới thiệu 3 địa điểm trên địa bàn TP (1ha tại thôn Cổ Nhuế, xã Cổ Nhuế, huyện Từ Liêm; 2ha tại làng Phùng Khoang, xã Trung Văn, huyện Từ Liêm; gần 7.500m2 tại 67 Phó Đức Chính, quận Ba Đình, Hà Nội) để Tòa Tổng giám mục Hà Nội lựa chọn, thực hiện các quy trình đầu tư xây dựng công trình phục vụ mục đích tôn giáo.
Về giải phóng mặt bằng số 42 Nhà Chung để xây dựng công viên cây xanh - nhà thư viện, phòng đọc, đại diện Sở Xây dựng cho biết, thực hiện ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, UBND TP đã giao UBND quận Hoàn Kiếm làm chủ đầu tư dự án. Việc thực hiện Dự án công viên cây xanh - thư viện phòng đọc hoàn toàn đúng trình tự pháp luật và hợp tình, hợp lý, vì quận Hoàn Kiếm đang rất thiếu vườn hoa, cây xanh phục vụ người dân.
Chiều 18/9, UBND quận Hoàn Kiếm đã phối hợp với Sở Quy hoạch - Kiến trúc tổ chức họp thông báo quy hoạch kiến trúc của Dự án công viên cây xanh - thư viện phòng đọc tại khu đất 42 phố Nhà Chung tới đông đảo đại diện cộng đồng dân cư, các cơ quan, đơn vị, tổ chức trong khu vực, đại diện cơ sở tôn giáo và nhiều giáo dân trên địa bàn (trong đó có mời đại diện Tòa Tổng giám mục). Tất cả các ý kiến tại cuộc họp đã bày tỏ sự đồng tình, hoan nghênh chủ trương của TP.
Ngày 19/9, các lực lượng chức năng của TP đã tiến hành tháo dỡ hàng rào ngăn giữa khu đất tại 42 phố Nhà Chung và phố Nhà Chung để tổ chức thi công công trình, dự kiến trong ngày 20/9 sẽ hoàn thành cơ bản các hạng mục đường nội bộ và trồng hoa, cây xanh. Sau đó sẽ tiếp tục thi công hoàn chỉnh công trình theo dự án được duyệt.
Như vậy, UBND TP Hà Nội đã giải quyết các khiếu nại của Tòa Tổng Giám mục Hà Nội về việc đòi quyền sử dụng khu đất 42 Nhà Chung là thấu tình, đạt lý, đúng theo các quy định hiện hành của pháp luật, đáp ứng nguyện vọng của các tầng lớp nhân dân và đông đảo đồng bào theo đạo Công giáo ở Thủ đô.
Tuy nhiên, phớt lờ sự thật về quyền sử dụng đất tại số 42 Nhà Chung là thuộc sở hữu Nhà nước, cố tình kích động giáo dân tụ tập phản đối nhằm đòi lại khu đất một cách vô căn cứ, Tòa Tổng giám mục Hà Nội (trong đó có vai trò rất rõ của Tổng giám mục Ngô Quang Kiệt) liên tục huy động, phân công giáo xứ trên địa bàn Hà Nội và các tỉnh Hà Tây (cũ), Hòa Bình, Nam Định, Hà Nam, Hưng Yên tổ chức cho linh mục, giáo dân tiến hành các hoạt động tôn giáo bất hợp pháp trước và trong khu đất 42 phố Nhà Chung, chiếm đất và đặt tượng Đức mẹ, gắn thánh giá tại khu đất này.
Ngay sau khi UBND quận Hoàn Kiếm công bố quy hoạch kiến trúc dự án tại 42 Nhà Chung, ngày 19/9, Tòa Tổng giám mục Hà Nội đã có đơn khiếu nại phản đối việc xây dựng công viên cây xanh tại khu đất. Đồng thời, Tòa Tổng giám mục Hà Nội có văn bản gửi Chủ tịch nước, Thủ tướng Chính phủ do Tổng giám mục Ngô Quang Kiệt ký.
Tuy tiêu đề văn bản là "Đơn khiếu nại khẩn cấp" nhưng nội dung xuyên tạc sự thật, vu cáo chính quyền, tỏ thái độ coi thường pháp luật và chính quyền Nhà nước.
Ngay sau khi gửi các đơn thư, thêm một hành động coi thường pháp luật nữa là Tòa Tổng giám mục Hà Nội còn bố trí loa với công suất lớn chĩa từ Nhà thờ lớn sang khu đất và địa bàn dân cư khu vực để phát thanh nội dung đơn thư khiếu nại và những nội dung khác. Tại khu vực bên ngoài khu đất 42 Nhà Chung xuất hiện hàng trăm linh mục, giáo dân đứng cầu nguyện.
Trong buổi làm việc, Chủ tịch UBND TP Nguyễn Thế Thảo đã đề nghị ông Ngô Quang Kiệt và các linh mục của Tòa giám mục Hà Nội tăng cường đối thoại, đồng thời phải giáo dục giáo dân chấp hành pháp luật cho tốt theo đúng tinh thần "tốt đời, đẹp đạo".
Chủ tịch UBND TP Nguyễn Thế Thảo cũng khẳng định, cần có một cuộc trao đổi trực diện giữa Chủ tịch UBND TP và ông Ngô Quang Kiệt. Đồng thời, nếu phía Tòa Tổng giám mục Hà Nội muốn xem hồ sơ gốc về khu đất 42 Nhà Chung có thể đến làm việc với các cơ quan đang quản lý là Sở Xây dựng và Sở Tài nguyên - Môi trường Hà Nội.
Chủ tịch UBND TP Nguyễn Thế Thảo nhấn mạnh, việc công bố quy hoạch được thực hiện với sự có mặt của đại điện cộng đồng dân cư, các cơ quan, đơn vị, đại diện cơ sở tôn giáo và nhiều giáo dân. Các biện pháp kĩ thuật được thực hiện gần khu vực 42 Nhà Chung là nhằm bảo đảm an toàn cho việc thi công, không phải phong tỏa Tòa Giám mục. Ông Thảo cho biết, thành phố sẽ kiên quyết xử lý những hành vi đi ngược lợi ích của nhân dân, của xã hội
