Cần đảm bảo tính khoa học, chuẩn xác khi tu bổ di tích đàn Nam Giao

• Khẩn trương lập đề án tu bổ di tích chùa Cầu
• Đầu tư hơn 42 tỷ đồng tu bổ di tích Hải Vân Quan
• Phê duyệt tu bổ di tích quốc gia Văn Miếu-Quốc Tử Giám

Đàn Nam Giao được vua Gia Long cho xây dựng năm 1806 ở phía Nam, cách Kinh thành Huế 4km, nay thuộc phường Trường An, TP Huế (tỉnh Thừa Thiên-Huế) với tổng diện tích khoảng 12 ha. 

Đàn Nam Giao là di tích lịch sử quan trọng trong Quần thể di tích Cố đô Huế với tổ hợp các công trình kiến trúc gồm Giao Đàn, Trai Cung, Thần Trù và Thần Khố. Đây là nơi các vua nhà Nguyễn tổ chức lễ tế trời đất vào mùa xuân hàng năm, riêng từ năm 1890 trở về sau thì cứ 3 năm cử hành một lần. 

Kiến trúc độc đáo của đàn tế và nghi thức của lễ tế Giao triều Nguyễn là một nét văn hóa cung đình độc đáo, đặc sắc dưới thời kỳ quân chủ, chứa đựng giá trị lịch sử, văn hóa cùng giá trị nhân văn độc đáo.

Dự án bảo tồn, tu bổ đàn Nam Giao sẽ góp phần phát huy giá trị di tích.

Tuy nhiên, trải qua thời gian hơn 200 năm, đàn Nam Giao đã bị hư hỏng khá nghiêm trọng. Năm 1993, di tích này được giao cho Trung tâm Bảo tồn Di tích (BTDT) Cố đô Huế quản lý. Trong các năm 1994 đến 1996, công trình này đã được trùng tu một số hạng mục; một số hạng mục khác tiếp tục được trùng tu vào những năm sau đó nhưng đến nay, di tích này vẫn chưa được bảo tồn, trùng tu hoàn chỉnh.

Ông Phan Thanh Hải, Giám đốc Sở VH-TT tỉnh Thừa Thiên-Huế cho biết, trước thực trạng xuống cấp, hư hỏng nghiêm trọng của di tích đàn Nam Giao, ngày 30/10/2018, UBND tỉnh Thừa Thiên-Huế có quyết định phê duyệt chủ trương đầu tư dự án bảo tồn, tu bổ và tôn tạo di tích đàn Nam Giao (giai đoạn 1). 

Dự án có tổng kinh phí gần 24 tỷ đồng, thời gian thực hiện trong 5 năm, do Trung tâm BTDT Cố đô Huế làm chủ đầu tư. Giai đoạn 1 của dự án sẽ tập trung tu bổ, bảo tồn công trình của Trai Cung chính điện, hệ thống tường thành, cổng, sân nền khuôn viên Trai Cung và La Thành 2 mặt Đông, Tây; thiết kế hệ thống điện chiếu sáng, tôn tạo cảnh quan sân vườn. Mục tiêu dự án nhằm gìn giữ các yếu tố gốc, gia tăng tuổi thọ, tính bền vững công trình; phát huy giá trị di tích và đảm bảo an toàn theo Luật Di sản văn hóa.

Để đảm bảo tính khoa học, chuẩn xác, mới đây, Sở VH-TT tỉnh Thừa Thiên-Huế đã tổ chức hội thảo góp ý phương án thiết kế công trình bảo tồn, tu bổ di tích đàn Nam Giao với sự tham gia của các nhà nghiên cứu lịch sử, văn hóa Huế và đại diện các đơn vị liên quan. 

Tại hội thảo, các đại biểu đánh giá, hồ sơ phương án thiết kế thi công dự án bảo tồn, tu bổ di tích đàn Nam Giao đã được đơn vị chủ đầu tư phối hợp với đơn vị tư vấn chuẩn bị nghiêm túc, kế thừa kết quả khai quật khảo cổ học và sử dụng nguồn tư liệu tin cậy đảm bảo yêu cầu của một hồ sơ tu bổ, tôn tạo di tích. 

Đồng thời đã tổ chức lấy ý kiến các nhà nghiên cứu, cộng đồng nhân dân và bổ sung điều chỉnh theo yêu cầu của Bộ VH-TT&DL đảm bảo quy định của Luật Di sản văn hóa.

Theo nhà nghiên cứu Nguyễn Xuân Hoa, nguyên Giám đốc Sở VH-TT tỉnh Thừa Thiên-Huế, do La Thành và cổng phía Đông của di tích đàn Nam Giao chưa phát lộ vị trí gốc nên chưa thể đưa vào giai đoạn 1 của dự án bảo tồn, tu bổ di tích đàn Nam Giao. Trong khi đó, bình phong phía Đông của di tích vẫn còn nên cần có hạng mục tu bổ, chỉnh trang công trình này. Ngoài ra, cần điều chỉnh tuyến đường Tam Thai ra ngoài khu vực di tích đàn Nam Giao để đưa hạng mục tu bổ, phục hồi La Thành và cổng phía Đông vào giai đoạn 2 của dự án.

Bên cạnh đó, các nhà nghiên cứu còn đề nghị đơn vị chủ đầu tư dự án nghiên cứu bổ sung các căn cứ khoa học cho phương án thiết kế một số chi tiết trang trí ở công trình điện chính Trai Cung; bổ sung phương án quy hoạch chi tiết hệ thống cảnh quan và cây xanh ở khu vực Trai Cung; cần xây dựng một dự án riêng nghiên cứu về nội thất công trình, các hiện vật, tài liệu và phương án trưng bày, hệ thống bảng biển thuyết minh giới thiệu về công trình… nhằm tạo điều kiện khai thác, phát huy hiệu quả tốt nhất di tích đàn Nam Giao sau khi được trùng tu.   

Ông Phan Thanh Hải khẳng định, di tích đàn Nam Giao là công trình kiến trúc độc đáo thuộc Quần thể di tích Cố đô Huế, là đàn tế duy nhất còn hiện hữu khá nguyên vẹn so với các đàn tế cổ ở Huế và Việt Nam. Di tích này thể hiện nét độc đáo, mang thông điệp văn hóa, tín ngưỡng riêng của người Việt. Vì thế, để hồ sơ dự án bảo tồn, tu bổ di tích đảm bảo tính khoa học, chuẩn xác, yêu cầu đơn vị tư vấn cần tiếp thu, bổ sung các nội dung do các nhà nghiên cứu và các đơn vị góp ý để hoàn chỉnh hồ sơ thiết kế thi công dự án. 

“Đề nghị đơn vị thực hiện dự án không đưa hạng mục trùng tu phục hồi thích nghi La Thành phía Đông di tích đàn Nam Giao vào giai đoạn 1 của dự án vì cần bổ sung kết quả nghiên cứu khảo cổ học và thực hiện điều chỉnh quy hoạch”, ông Hải khẳng định.