Châu Âu ngày càng quan tâm đến Biển Đông

Tàu HMS Queen Elizabeth của Anh đến châu Á - Thái Bình Dương. Ảnh Getty Images.

“Vài năm trước đây, các nước châu Âu không muốn can dự quá nhiều về những vấn đề an ninh ở Đông Á, nhưng hoàn cảnh hiện nay đặt ra sự cần thiết phải tham gia”, một nhà nghiên cứu cấp cao Frans-Paul van der Putten tại Viện Clindengdael, một tổ chức nghiên cứu tư vấn chính sách ở Hà Lan, cho biết.

“Đưa tàu chiến đến biển Đông sẽ giúp châu Âu có tiếng nói lớn hơn với Mỹ và Trung Quốc trong những vấn đề địa chính trị gần với họ”, SCMP dẫn lời ông Van der Putten.

“Châu Âu từ lâu đã quen với việc đứng giữa 2 cường quốc - Mỹ và Nga - nhưng quan hệ Mỹ - Trung ngày càng tác động lớn hơn đến vị thế địa chính trị của châu Âu. Điều này tạo ra vấn đề nan giải mới cho các chính phủ châu Âu khi họ chịu sức ép phải chọn giữa các bên”, ông Van der Putten đánh giá.

Đánh giá của chuyên gia này được đưa ra sau khi Anh, Pháp và Đức lên tiếng trong một tuyên bố chung hồi cuối tháng trước bày tỏ lo ngại về “tình hình ở Biển Đông, điều này dẫn tới sự bất an và căng thẳng trong khu vực”.

Ba nước này cũng kêu gọi tất cả các bên liên quan đến tranh chấp trên biển Thực hiện các bước và biện pháp làm giảm căng thẳng, và góp phần duy trì và thúc đẩy hòa bình, an ninh, ổn định và an toàn trong khu vực. Tuyên bố được đưa ra trong bối cảnh Trung Quốc có nhiều hành động ngang nhiên vi phạm vùng biển của các nước khu vực, gồm Việt Nam, Philippines và Malaysia.

Dù không phải một bên liên quan trong tranh chấp trên Biển Đông, Mỹ coi đây là một phần trong chiến lược Ấn Độ - Thái Bình Dương nhằm kiểm soát sự bành trướng quân sự của Trung Quốc ở Thái Bình Dương và Ấn Độ Dương.

Mỹ và Anh đã tiến hành một cuộc tập trận chung trên Biển Đông hồi tháng 2, một động thái thể hiện sức mạnh và thống nhất, trong khi Pháp cũng đưa tàu tấn công Dixmude và một tàu khu trục đi qua gần khu vực quần đảo Trường Sa.

Anh cũng ngày càng quan tâm đến hoạt động tự do hàng hải trên các vùng biển quốc tế cùng đồng minh là Mỹ và Australia. London có kế hoạch sẽ đưa tàu sân bay mới HMS Queen Elizabeth đến châu Á - Thái Bình Dương để thực hiện chuyến làm nhiệm vụ đầu tiên, dự kiến vào năm 2021.

Sarah Raine, chuyên gia cấp cao về địa chính trị và chiến lược tại Viện nghiên cứu chiến lược quốc tế ở London, cho biết không có gì ngạc nhiên khi châu Âu muốn góp vai trò trong các tranh chấp ở Biển Đông và mở rộng ảnh hưởng ở khu vực. “Đó là hệ quả tự nhiên của thực tế là châu Âu đã chán bị coi chỉ là một đối tác thương mại và không phù hợp trong những vấn đề chiến lược lớn của châu Á”, bà Raine nói.

“Với việc tham gia nhiều hơn vào các diễn biến trên Biển Đông, các quốc gia đầu tàu trong EU bắt tay để đưa ra những giải pháp đa phương cho các vấn đề đa phương thông qua đối tác đa phương như ASEAN, tất cả đều trong khuôn khổ luật pháp quốc tế”, bà nói.

Theo nhà nghiên cứu Siemon Wezeman, Chương trình nghiên cứu về chi tiêu quân sự và chuyển giao vũ khí SIPRI ở Thuỵ Điển, EU đang nỗ lực tăng vị thế của mình với Trung Quốc và Mỹ bằng cách thể hiện rằng họ cũng là một “người chơi lớn” ở vùng biển tranh chấp.

“EU không phải Trung Quốc, và chắc chắn không phải Mỹ của ông Trump. Họ muốn thể hiện rằng họ vẫn ở đó, vẫn có vai trò”, ông Wezeman nói. “Ba bên vừa ký tuyên bố chung (Anh, Pháp và Đức) đặc biệt quan tâm đến khu vực. Họ có lợi ích thương mại...nếu xảy ra sự cố trên biển Đông, họ sẽ bị ảnh hưởng”.