Thường vụ Quốc hội đề nghị cân nhắc chuyển 8 dự án cao tốc sang đầu tư công

Thứ Bảy, 16/05/2020, 20:03

Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể cho biết, các nhà đầu tư qua vòng sơ tuyển chủ yếu là các nhà thầu có năng lực thi công tốt nhưng không có thế mạnh về tài chính và khả năng huy động vốn tín dụng.

Chiều 16/5, tiếp tục chương trình Phiên họp thứ 45, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về việc chuyển đổi hình thức đầu tư 8 dự án thành phần đường bộ cao tốc trên tuyến Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2017-2020.

Nhà đầu tư không huy động được vốn

Trình bày báo cáo tại phiên họp, Bộ trưởng Bộ GT-VT Nguyễn Văn Thể cho biết, các địa phương đã bàn giao mặt bằng 477,25 km/654 km (đạt 73%), dự kiến cơ bản hoàn thành trong quý II năm 2020; đối với một số đoạn do phải di dời công trình hạ tầng phức tạp, sẽ hoàn thành trong quý III năm 2020. Đã triển khai xây dựng 35/114 khu tái định cư; 79 khu tái định cư còn lại đang triển khai thiết kế, lựa chọn nhà thầu thi công; phấn đấu hoàn thành xây dựng toàn bộ các khu tái định cư trong quý III năm 2020.

Về năng lực của các nhà đầu tư, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể cho biết, theo kết quả sơ tuyển, 7/8 dự án có từ hai nhà đầu tư trở lên đã qua vòng sơ tuyển; 1 dự án thành phần (Vĩnh Hảo - Phan Thiết) không có nhà đầu tư nào qua được vòng sơ tuyển.

Chủ nhiệm Uỷ ban Kinh tế của Quốc hội Nguyễn Hồng Thanh

Tuy nhiên, các nhà đầu tư qua vòng sơ tuyển chủ yếu là các nhà thầu có năng lực thi công tốt nhưng không có thế mạnh về tài chính và khả năng huy động vốn tín dụng. Trong khi đó, việc huy động vốn qua kênh tín dụng trong nước gặp khó khăn do hệ số an toàn (CAR) của các tổ chức tín dụng đã chạm ngưỡng cho phép. Do đó, mặc dù đã qua vòng sơ tuyển nhưng có thể sẽ không lựa chọn được nhà đầu tư khi tổ chức đấu thầu do nhà đầu tư không thể huy động được nguồn vốn tín dụng trong thời gian tới.

Vì vậy, Chính phủ đề nghị chuyển đổi hình thức đầu tư từ dự án PPP sang đầu tư sử dụng 100% vốn đầu tư công sẽ góp phần đẩy nhanh tiến độ thực hiện, kế hoạch giải ngân vốn đầu tư công, hỗ trợ tăng trưởng GDP, đem lại hiệu quả về kinh tế - xã hội.

Chủ nhiệm Uỷ ban Kinh tế Nguyễn Hồng Thanh trình bày báo cáo thẩm tra cho biết vẫn có hai loại ý kiến khác nhau. Loại ý kiến thứ nhất tán thành với Tờ trình của Chính phủ với các lý do việc cấp tín dụng cho các dự án BOT tiềm ẩn nguy cơ phát sinh nợ xấu, dẫn đến việc huy động vốn tín dụng cho các dự án BOT trong thời gian tới sẽ gặp khó khăn. Hơn nữa chuyển sang hình thức đầu tư công sẽ đẩy nhanh được tiến độ.

Loại ý kiến thứ 2 bày tỏ không tán thành vì chưa báo cáo xin ý kiến cơ quan có thẩm quyền về việc chuyển đổi hình thức đầu tư. Bên cạnh đó, Nghị quyết số 52, Chính phủ báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, quyết định trong trường hợp việc đấu thầu các dự án thành phần không lựa chọn được nhà đầu tư. Tuy nhiên, đến nay Dự án đang trong quá trình triển khai thực hiện, Chính phủ lại trình Quốc hội điều chỉnh chủ trương đầu tư toàn bộ Dự án sang hình thức đầu tư công là không phù hợp.

Thực tế cho thấy các dự án đầu tư công trong thời gian vừa qua để xảy ra tình trạng thời gian bị kéo dài, đội vốn và chất lượng công trình không bảo đảm, trong khi các dự án của các nhà đầu tư tư nhân có chất lượng tốt hơn.

Tuy nhiên, Thường trực Uỷ ban này đồng ý theo hướng trong trường hợp cần thiết, cân nhắc xem xét lựa chọn một số dự án thành phần đầu tư theo phương thức PPP khó thu hút được nhà đầu tư, để chuyển sang đầu tư công nhằm vừa đẩy nhanh được tiến độ triển khai các dự án, vừa giảm bớt áp lực về huy động vốn cho các dự án PPP còn lại; đồng thời, bảo đảm tuân thủ quy định tại Điều 89 Luật Đầu tư công khi Quốc hội quyết định bố trí vốn bổ sung cho Dự án trong giai đoạn 2021-2025 không quá 11.000 tỷ đồng (tương ứng không quá 20% của 55.000 tỷ đồng đã phân bổ cho Dự án), giảm thiểu ảnh hưởng tiêu cực tới các nhà đầu tư đã tham gia sơ tuyển.

Băn khoăn khi chuyển đổi sang hình thức 100% vốn đầu tư công

Phát biểu về vấn đề này, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân cũng cho rằng, chủ trương đầu tư theo hình thức PPP để huy động nguồn lực ngoài nhà nước, giảm áp lực cho ngân sách đầu tư công. Do vậy, việc chuyển đổi hình thức đầu tư của 8 dự án từ đầu tư theo phương thức PPP có sử dụng một phần đầu tư công sang hình thức đầu tư sử dụng 100% vốn đầu tư công là chưa hợp lý. Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh, chúng ta cần phải tính toán tiền ở đây cho ngân sách đầu tư công khi chuyển toàn bộ 8 dự án này sang đầu tư công và liệu Chính phủ có thể giải ngân được hết nguồn vốn đầu tư hay không? Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân đề nghị làm rõ liệu có phải các doanh nghiệp đã qua 02 vòng thầu sơ tuyển không có khả năng huy động vốn để thực hiện dự án hay không?

Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Tòng Thị Phóng cũng đề nghị Chính phủ và Ủy ban thẩm tra, các cơ quan hữu quan cần ngồi lại với nhau một lần nữa để nghiên cứu lại nội dung này, xem có dự án nào cần thiết chuyển sang đầu tư công, dự án nào có thể tiếp tục triển khai để đáp ứng giải quyết thực tiễn, lùi lại thời gian một chút cũng không sao.

Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển kết luận phiên họp

Phát biểu kết luận tại phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển nhấn mạnh, chủ trương đầu tư Dự án xây dựng một số đoạn đường bộ trên tuyến Bắc – Nam phía Đông giai đoạn 2017 – 2020 theo phương thức PPP có sử dụng một phần đầu tư công là một chủ trương lớn, vì vậy cần kiên trì với chủ trương này. Nếu thay đổi cần phải xin ý kiến Quốc hội và Bộ Chính trị chứ chưa thể quyết định ngay được. Do vậy, đề nghị Chính phủ cùng các cơ quan hữu quan rà soát lại các dự án, chuẩn bị lại hồ sơ Tờ trình để xin ý kiến lần 2 tại phiên họp 45B tới đây, nếu “đủ độ chín” thì mới trình xin ý kiến Quốc hội.

Phương Thuỷ