Tham nhũng vẫn đang là thách thức

• Chống tham nhũng: Bên trên chuyển động, bên dưới bắt đầu ấm dần lên
• Cử tri tin tưởng vào quyết tâm và hành động phòng, chống tham nhũng của Đảng, Nhà nước

Trình bày Báo cáo về công tác phòng chống tham nhũng năm 2018 trước Quốc hội, sáng 13-11, Tổng Thanh tra Chính phủ Lê Minh Khái cho biết, trong năm 2018, số người đã kê khai, công khai tài sản, thu nhập đạt tỷ lệ 99,8%; có 44 người được xác minh tài sản, thu nhập, phát hiện 6 trường hợp vi phạm. Đã xử lý kỷ luật 4 trường hợp, kiểm điểm 1 trường hợp, đang xem xét xử lý kỷ luật 1 trường hợp.

Xử lí 56 người đứng đầu để xảy ra tham nhũng

Cũng trong năm qua, 56 người đứng đầu đã bị xử lý hoặc đang được xem xét để xử lý do thiếu trách nhiệm để xảy ra tham nhũng, trong đó 5 người bị xử lý hình sự, 45 người đã bị xử lý kỷ luật, 6 người đang thực hiện quy trình xử lý kỷ luật.

Qua thanh tra phát hiện vi phạm 46.447 tỷ đồng, 41.560 ha đất; kiến nghị thu hồi 27.173 tỷ đồng và trên 422 ha đất; xuất toán, loại khỏi giá trị quyết toán do chưa thực hiện đúng quy định và đề nghị cấp có thẩm quyền xem xét xử lý 19.274 tỷ đồng, 41.138 ha đất; kiến nghị xử lý kỷ luật hành chính 893 tập thể và nhiều cá nhân; ban hành 119.412 quyết định xử phạt vi phạm hành chính tổ chức, cá nhân với số tiền 9.831 tỷ đồng; chuyển cơ quan điều tra xử lý hình sự 108 vụ, 116 đối tượng.

Đã tiến hành đôn đốc, kiểm tra việc thực hiện 3.883 kết luận và quyết định xử lý về thanh  tra, qua đó đã xử lý, thu hồi được 20.259  tỷ đồng (đạt tỷ lệ 68%), 33 ha đất; cơ quan chức năng xử lý hành chính 1.594 tổ chức, 5.681 cá nhân; khởi tố 22 vụ, 30 đối tượng.

Cơ quan điều tra của lực lượng công an đã thụ lý điều tra 427 vụ án, 889 bị can phạm tội về tham nhũng; đã kết luận điều tra đề nghị truy tố 212 vụ, 488 bị can. Thiệt hại trong các vụ án đã thụ lý, điều tra là hơn 4.764 tỷ đồng, trên 300.000m2 đất; đã thu hồi trên 2.267 tỷ đồng và nhiều tài sản.

Tổng thanh tra Chính phủ Lê Minh Khái

Báo cáo nhấn mạnh, công tác PCTN trong năm 2018 đã được chỉ đạo quyết liệt, có bước tiến mạnh, đạt được nhiều kết quả toàn diện, rõ rệt, để lại dấu ấn tốt; tham nhũng đang từng bước được kiềm chế, ngăn chặn, đẩy lùi, có chiều hướng thuyên giảm.

Tuy vậy, Chính phủ cũng chỉ rõ tình hình tham nhũng vẫn còn biểu hiện diễn biến phức tạp. Tình trạng “tham nhũng vặt”, nhũng nhiễu, tiêu cực trong khu vực hành chính, dịch vụ công vẫn xảy ra ở nhiều nơi, gây bức xúc cho người dân và doanh nghiệp.

Số vụ việc, vụ án được phát hiện, xử lý chưa phản ánh đúng thực trạng tham nhũng, nhất là công tác phát hiện, xử lý ở địa phương. Vẫn còn xảy ra sai phạm, tham nhũng trong các cơ quan bảo vệ pháp luật.

“Dự báo trong thời gian tới, tham nhũng từng bước được kiềm chế, ngăn chặn, đẩy lùi và thuyên giảm. Tuy vậy, tình trạng “tham nhũng vặt”, nhũng nhiễu, gây phiền hà cho người dân, doanh nghiệp trong giải quyết công việc sẽ tiếp tục là vấn đề phức tạp cần phải tập trung giải quyết. Một số biểu hiện như “lợi ích nhóm”, doanh nghiệp “sân sau” vẫn có thể xảy ra cần được tăng cường phòng ngừa, ngăn chặn, phát hiện, xử lý nghiêm” – Tổng Thanh tra Chính phủ Lê Minh Khái cho biết.

Tham nhũng vẫn đang là thách thức

Trình bày báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Uỷ ban Tư pháp của Quốc hội Lê Thị Nga cho biết, Uỷ ban đồng tình với đánh giá của Chính phủ về những kết quả rất tích cực trong việc phát hiện, xử lý hành vi tham nhũng, theo đó số vụ việc tham nhũng được phát hiện, khởi tố tăng cao so với năm 2017.

Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Ủy ban Kiểm tra Trung ương… đã tiến hành kiểm điểm, thi hành kỷ luật nhiều cán bộ, trong đó có lãnh đạo cấp cao trên nguyên tắc “Làm nghiêm từ trên xuống dưới, cả cán bộ cao cấp, cán bộ đương chức và cán bộ đã nghỉ hưu” đã tạo tiền đề quan trọng để cơ quan pháp luật khởi tố, điều tra, xử lý nhiều vụ án tham nhũng nghiêm trọng, phức tạp.

Tuy vậy, tham nhũng vẫn đang là thách thức và là một trong những vấn đề bức xúc nhất của xã hội hiện nay; bên cạnh “tham nhũng vặt” thì các vụ tham nhũng lớn dưới hình thức “nhóm lợi ích”, doanh nghiệp “sân sau”, “công ty gia đình”… đang dần bộc lộ, cần được nhận diện, đánh giá để có giải pháp phòng, chống tương xứng.

Bên cạnh đó, việc công khai, minh bạch hoạt động ở một số bộ, ngành, địa phương vẫn còn hạn chế. Tình trạng không công khai, lạm dụng yêu cầu bảo mật để không công khai hoặc có công khai nhưng nội dung không cụ thể, thiếu minh bạch, công khai trong phạm vi hẹp, chậm công khai theo quy định của pháp luật vẫn diễn ra, nhất là trong các lĩnh vực quản lý, sử dụng tài chính công, tài sản công, đấu thầu, công tác quy hoạch, lập dự án... Trách nhiệm giải trình của cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền trong nhiều trường hợp chưa được thực hiện đầy đủ, kịp thời, đã gây nghi ngờ trong dư luận, làm ảnh hưởng tới hiệu quả của công tác phòng ngừa tham nhũng. 

Chủ nhiệm Uỷ ban Tư pháp của Quốc hội Lê Thị Nga

Đặc biệt, năm 2018 số lượng bản kê khai là rất lớn nhưng chỉ phát hiện 6 trường hợp vi phạm cho thấy biện pháp này chưa phát huy hiệu quả trong PCTN. Ngoài ra, việc xử lý trách nhiệm của người đứng đầu để xảy ra tham nhũng trong thời gian qua có tăng, nhưng vẫn chưa tương xứng với các vụ việc, vụ án tham nhũng bị phát hiện, xử lý, có dấu hiệu bỏ lọt việc xử lý trách nhiệm của người đứng đầu để xảy ra tham nhũng. 

Bên cạnh đó, tại một số bộ, ngành, địa phương, việc lập, phê duyệt đoàn đi nước ngoài còn chưa đúng quy định, nhiều đoàn đi nước ngoài với nội dung khảo sát, học tập kinh nghiệm nhưng chủ yếu là để tham quan, du lịch, giải quyết chế độ, chính sách. 

“Đáng lưu ý, có trường hợp để phục vụ xây dựng, triển khai dự án, có địa phương tổ chức 3 đoàn đi khảo sát, học tập mô hình của nước ngoài, nhưng 1 đoàn về không có báo cáo, 2 đoàn có báo cáo nhưng không liên quan đến nội dung khảo sát…” Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga cho biết và đề nghị Chính phủ chỉ đạo kiểm tra, kịp thời chấn chỉnh tình trạng này. 

“Đề nghị Tổng Thanh tra Chính phủ, Tổng Kiểm toán nhà nước, Bộ trưởng Bộ Công an, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao chỉ đạo hoạt động thanh tra, kiểm toán, điều tra, truy tố, xét xử, tập trung phát hiện và xử lý các vụ tham nhũng lớn dưới hình thức “nhóm lợi ích”, “sân sau”… để sát với tình hình tham nhũng đang diễn ra trong thực tế” – Chủ nhiệm Uỷ ban Tư pháp Lê Thị Nga nhấn mạnh.