Phòng chống tác hại của rượu bia: Làm thế nào đem lại hiệu quả?

• ĐBQH: Hạn chế tác hại rượu bia, vì tăng trưởng kinh tế và giống nòi đất nước/ Dư luận ủng hộ xử lý hình sự lái xe uống rượu bia

Sáng 23-5, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 7 Quốc hội khóa XIV, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Tòng Thị Phóng, Quốc hội nghe trình bày báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự án Luật Phòng, chống tác hại của rượu bia.

Quy định độ tuổi được sử dụng, mua rượu bia

Chủ nhiệm Ủy ban Về các vấn đề xã hội Nguyễn Thúy Anh cho biết, so với pháp luật hiện hành, dự thảo Luật đã luật hóa hoạt động thông tin, giáo dục, truyền thông về phòng, chống tác hại của rượu, bia. Quy định về trách nhiệm của cơ quan, tổ chức trong phòng, chống tác hại của rượu, bia, trong đó có trách nhiệm của cơ quan nhà nước, trách nhiệm của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức thành viên, tổ chức xã hội - nghề nghiệp, tổ chức xã hội trong phòng, chống tác hại của rượu, bia.

Dự thảo Luật quy định về quản lý việc kinh doanh rượu, bia theo hướng quản lý rượu thủ công không nhằm mục đích kinh doanh để có thể quản lý được việc lưu hành của sản phẩm này trên thị trường và bảo đảm an toàn thực phẩm; quản lý kinh doanh rượu có độ cồn dưới 5,5 độ thông qua việc giao Chính phủ quy định cụ thể; không cấm bán rượu, bia trên internet mà chỉ quy định điều kiện bán rượu, bia theo hình thức thương mại điện tử; quy định cụ thể hơn về việc quản lý quảng cáo rượu, bia và tài trợ của các tổ chức, cá nhân kinh doanh rượu, bia.

Dự thảo Luật quy định độ tuổi được mua rượu, bia; địa điểm không uống rượu, bia, địa điểm không bán rượu, bia và trách nhiệm của người đứng đầu, người quản lý cơ sở có địa điểm không uống, không bán rượu, bia và người đứng đầu cơ quan, tổ chức và gia đình trong phòng, chống tác hại của rượu, bia.

Cùng với đó, dự thảo luật quy định các biện pháp giảm tác hại của rượu, bia, trong đó quy định người điều khiển phương tiện giao thông không uống rượu, bia trước và trong khi tham gia giao thông; giao trách nhiệm cho người đứng đầu cơ sở kinh doanh vận tải, chủ phương tiện giao thông vận tải thực hiện các biện pháp để người điều khiển phương tiện không sử dụng rượu, bia khi tham gia giao thông; quy định về phòng ngừa, can thiệp và giảm tác hại của các yếu tố nguy cơ đối với sức khỏe, các bệnh có liên quan đến sử dụng rượu, bia; tư vấn về phòng, chống tác hại của rượu, bia; biện pháp phòng ngừa tác hại của rượu, bia tại cộng đồng; chăm sóc, hỗ trợ, bảo vệ trẻ em, phụ nữ và các đối tượng yếu thế khác để phòng ngừa, giảm tác hại của rượu, bia.

Quảng cáo, khuyến mại, tài trợ rượu, bia bị giới hạn

Về việc quản lý quảng cáo, khuyến mại, tài trợ rượu bia, Chủ nhiệm Ủy ban Về các vấn đề xã hội Nguyễn Thúy Anh cho biết, tiếp thu ý kiến của đại biểu, dự thảo Luật chỉ cấm quảng cáo rượu từ 15 độ cồn trở lên. Qua rà soát các quy định liên quan đến quảng cáo rượu, bia của Luật Quảng cáo năm 2012, Luật Thương mại năm 2005 cho thấy quảng cáo, khuyến mại rượu, bia ngày càng được quan tâm quản lý, nhận thức được nồng độ cồn có trong sản phẩm rượu, bia tỷ lệ thuận với tác hại của sản phẩm này nên các sản phẩm rượu, bia đã được quản lý theo hướng chặt hơn. Để phù hợp với Luật Quảng cáo và tính đồng bộ của hai hình thức xúc tiến thương mại trong Luật Thương mại là quảng cáo, khuyến mại, dự thảo Luật đã quy định về cấm quảng cáo, khuyến mại trong hoạt động kinh doanh rượu có nồng độ cồn từ 15 độ trở lên.

Chủ nhiệm Uỷ ban các vấn đề xã hội Nguyễn Thuý Anh trình  bày báo cáo giải trình, tiếp thu

Bên cạnh đó, với tính chất là sản phẩm không khuyến khích tiêu dùng, có ảnh hưởng đến sức khỏe người sử dụng và có thể tác động xấu đến an toàn, trật tự xã hội, để hạn chế ảnh hưởng của việc quảng cáo rượu, bia đến giới trẻ và phù hợp với xu hướng quốc tế, tránh việc hiểu lầm là chỉ rượu từ 15 độ cồn trở lên mới gây hại, Ủy ban Thường vụ Quốc hội quy định cụ thể việc quản lý quảng cáo rượu dưới 15 độ cồn và bia tại Điều 12 và Điều 13 của dự thảo Luật.

các đại biểu tại phiên họp

Chủ nhiệm Ủy ban Về các vấn đề xã hội cho biết thêm, độ cồn trong sản phẩm rượu, bia quyết định những tác động có hại của rượu, bia đến sức khoẻ con người, nên việc quản lý quảng cáo rượu theo độ cồn là cần thiết. Theo kinh nghiệm quốc tế cũng như Việt Nam, thường căn cứ trên nồng độ cồn của sản phẩm mà quy định các giải pháp quản lý phù hợp. Do đó, dự thảo Luật đã quy định những biện pháp quản lý quảng cáo rượu theo hướng quản lý chặt với rượu có độ cồn cao, từ 15 độ cồn trở lên, quản lý giảm nhẹ hơn đối với rượu từ 5,5 độ cồn đến dưới 15 độ cồn và bia từ 5,5 độ cồn trở lên và quản lý ở mức thấp đối với rượu, bia dưới 5,5 độ cồn.

Tiếp thu ý kiến đại biểu, dự thảo Luật quy định về việc không được quảng cáo rượu, bia trong tất cả các chương trình dành cho trẻ em, học sinh, sinh viên và trên báo nói, báo hình, báo in, báo điện tử; không thực hiện hoạt động quảng cáo rượu, bia trước và sau các chương trình thể thao, văn hóa, sân khấu, điện ảnh dành cho trẻ em, học sinh, sinh viên. Đồng thời để có thể hạn chế sự tiếp cận của quảng cáo rượu, bia tới trẻ em không chỉ phụ thuộc vào khoảng cách, mà còn kích thước biển quảng cáo, nơi quảng cáo nên dự thảo Luật giao Chính phủ quy định để đảm bảo tính linh hoạt và khả thi.

Bên cạnh đó, dự thảo luật cũng đã tiếp thu ý kiến đại biểu và để phù hợp với thực tiễn của hoạt động khuyến mại và quy định việc quản lý hoạt động khuyến mại rượu, bia theo hai mức độ. Đó là nghiêm cấm việc khuyến mại hoặc sử dụng rượu, bia để khuyến mại cho người chưa đủ 18 tuổi và khuyến mại trong hoạt động kinh doanh rượu từ 15 độ cồn trở lên hoặc sử dụng rượu từ 15 độ cồn trở lên để khuyến mại dưới mọi hình thức và quy định quản lý việc khuyến mại rượu, bia dưới 15 độ cồn.

Tiếp thu ý kiến đại biểu, quy định về việc quảng cáo rượu, bia dưới 15 độ cồn trên truyền hình được chỉnh lý theo hướng không được quảng cáo rượu dưới 15 độ cồn và bia trong khoảng thời gian từ 19 giờ đến 20 giờ hằng ngày tại điểm c khoản 3 Điều 12 và quy định dẫn chiếu tại Điều 13 của dự thảo Luật.

Cùng với đó, rượu, bia là mặt hàng không khuyến khích tiêu dùng, nên cần có quy định để quản lý hoạt động tài trợ của tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh rượu, bia.

Ngoài ra, dự thảo Luật đã có quy định riêng với từng trường hợp sản xuất, kinh doanh rượu thủ công; quy định về phòng ngừa và xử lý rượu, bia giả, không đảm bảo chất lượng, an toàn thực phẩm, trong đó có rượu thủ công. Dự thảo Luật có quy định về quyền và nghĩa vụ của công dân, trách nhiệm của cơ sở kinh doanh rượu, bia để đảm bảo thực hiện nghiêm túc và trách nhiệm trong việc sử dụng, kinh doanh rượu, bia. Các quy định về thông tin, giáo dục, truyền thông của dự thảo Luật cũng được tăng cường nhằm định hướng hành vi, thói quen và trách nhiệm của các bên.

Ngay sau khi nghe trình bày báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự án Luật Phòng, chống tác hại của rượu bia, các đại biểu Quốc hội thảo luận tại hội trường về dự án luật này.