Nhiều ý kiến về việc đưa quy định quản lý thực phẩm chức năng vào Luật Dược

• Mua nguyên liệu trôi nổi để chế thực phẩm chức năng giả
• Phát hiện 3 công ty kinh doanh thực phẩm chức năng, mỹ phẩm nghi buôn lậu ở Hà Nội
• Khi thực phẩm chức năng được 'nổ' thành... thần dược

Sau khi lấy ý kiến vào cuối năm 2015, Uỷ ban các vấn đề xã hội của Quốc hội đang tiếp tục lấy ý kiến của các đoàn Đại biểu Quốc hội đối với Dự thảo Luật Dược (sửa đổi), để hoàn thiện trước khi trình Quốc hội thông qua tại kỳ họp đang diễn ra.

Nhiều vụ kinh doanh TPCN giả đã được phát hiện

Nhiều đại biểu Quốc hội cho rằng, bất cập trong quản lý TPCN dẫn đến sự “bát nháo” trên thị trường lâu nay, gây thiệt hại cho người tiêu dùng khi thổi phồng các quảng cáo về sản phẩm, cố tình gây hiểu nhầm cho người sử dụng khi nghĩ rằng TPCN là “thần dược”, có tác dụng chữa bách bệnh từ ung thư đến suy dinh dưỡng. Thế nhưng, sau chuỗi quảng cáo “hùng hồn” đó, thì cuối cùng lại có câu “đây không phải là thuốc, không có chức năng trị bệnh”, khiến người tiêu dùng không hiểu thế nào. 

Bên cạnh đó là tình trạng TPCN giả mạo, không rõ xuất xứ được mua bán tràn lan trên mạng, trên thị trường, khiến người tiêu dùng không phân biệt được thật-giả. Không ít người bán hàng còn lợi dụng các kênh bán hàng đa cấp, núp bóng từ thiện tổ chức khám, chữa bệnh miễn phí để tư vấn, tiếp thị, bán TPCN với giá cao, làm ảnh hưởng sức khoẻ và kinh tế của người dân… 

Hiện cũng chưa có phòng thí nghiệm để kiểm tra đánh giá công dụng ghi trên nhãn sản phẩm, chưa có dây chuyền sản phẩm TPCN chuẩn, mà chỉ là sản xuất trên dây chuyền sản xuất thuốc; cũng chưa quản lý được giá cả của hệ thống bán TPCN đa cấp, chưa quy định để phân định được TPCN và thuốc, dẫn đến tình trạng thuốc nhưng được đăng ký là TPCN để quảng cáo và bán không cần kê đơn.

Đại biểu Phạm Khánh Phong Lan, Phó Giám đốc sở Y tế TP.HCM từng cho rằng, việc quản lý TPCN đang có khoảng trống về luật như quảng cáo quá lố, tiêu chuẩn sản phẩm thuốc được đăng ký thành TPCN để “né” các quy định. Vì thế, cần có chương riêng quy định chặt chẽ về quản lý mặt hàng này khi sửa luật.

Dư luận xã hội bức xúc trước tình hình bát nháo của thị trường TPCN và đòi hỏi phải có sự quản lý chặt chẽ là yêu cầu cần thiết. Tuy nhiên việc quản lý TPCN được quy định bởi Luật An toàn thực phẩm, trong khi dự thảo Luật Dược sửa đổi nhằm điều chỉnh các hoạt động quản lý về thuốc và mỹ phẩm. Vì vậy, việc bổ sung các quy định về TPCN vào Dự thảo Luật Dược (sửa đổi) cần phải xem xét để tránh chồng chéo về phạm vi điều chỉnh giữa các văn bản luật, đồng thời phải khắc phục được những khoảng trống mà các luật hiện hành chưa điều chỉnh.

Về vấn đề này, ông Nguyễn Văn Tiên, Phó Chủ nhiệm Ủy ban về các vấn đề xã hội của Quốc hội, cho biết: “Các đại biểu Quốc hội cho rằng, TPCN mặc dù được quy định trong Luật An toàn thực phẩm nhưng không rõ ràng, chỉ có vài định nghĩa rất đơn sơ, không đáp ứng yêu cầu thực tế hiện nay, không đủ tầm để quản lý cũng như hạn chế việc quảng cáo, lạm dụng TPCN đối với người bệnh, gây ra sự hiểu lầm của người bệnh... 

Trong dự thảo Luật Dược (sửa đổi) có điều: nghiêm cấm việc hiểu lầm hoặc tạo những điều khiến cho người dân hiểu lầm do quảng cáo, tiếp thị hay do tư vấn sử dụng sản phẩm không phải là thuốc. Như vậy, dự thảo đáp ứng được yêu cầu của đại biểu quốc hội là cố gắng có những quy định để hạn chế lạm dụng TPCN. Về lâu dài cần có Luật riêng về TPCN”.

Tiếp thu ý kiến của các đại biểu, cùng với mục tiêu giúp cho người tiêu dùng dễ dàng phân biệt thuốc với các sản phẩm không phải là thuốc (trong đó TPCN), hiện Ban soạn thảo Luật Dược sửa đổi đã bổ sung quy định: “Nghiêm cấm “thông tin, quảng cáo, tiếp thị, kê đơn, tư vấn, ghi nhãn, hướng dẫn sử dụng có nội dung dùng để phòng bệnh, chữa bệnh, chẩn đoán bệnh, điều trị bệnh, giảm nhẹ bệnh hoặc điều chỉnh chức năng sinh lý cơ thể đối với các sản phẩm không phải là thuốc, trừ trang thiết bị y tế”.

Ông Nguyễn Văn Tiên cho biết, những quy định trên được bổ sung Dự thảo Luật Dược (sửa đổi) là phù hợp với thông lệ quốc tế và nhiều nước. Quốc tế quy định rất rõ ràng: Những gì không phải là thuốc thì không được sử dụng những từ chỉ có thuốc mới được sử dụng như “điều trị”, “phòng bệnh”, “điều chỉnh chức năng sinh lý cơ thể”…