Nhiều điểm mới trong dự án Luật Xuất cảnh, nhập cảnh của công dân Việt Nam

• Cấm xuất cảnh và đi khỏi nơi cư trú đối với tài xế xe Lexus tông đám tang ở Quy Nhơn
• Nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước về xuất cảnh, nhập cảnh, quá cảnh, cư trú của người nước ngoài tại Việt Nam
• Họp Ban soạn thảo, Tổ biên tập dự án Luật xuất cảnh, nhập cảnh của công dân Việt Nam
• Thực hiện cải cách hành chính trong công tác quản lý xuất cảnh, nhập cảnh của cán bộ, công chức, công dân

Đại tướng Tô Lâm, Uỷ viên Bộ Chính trị, Bộ trưởng Bộ Công an thừa uỷ quyền của Thủ tướng Chính phủ trình bày tóm tắt Tờ trình cho biết: Qua tổng kết 10 năm thực hiện công tác quản lý xuất cảnh, nhập cảnh của công dân Việt Nam cho thấy, các quy định về xuất cảnh, nhập cảnh của Chính phủ cơ bản đã đáp ứng được yêu cầu thực tế, tạo điều kiện cho công dân ra nước ngoài công tác, học tập, lao động, du lịch, khám chữa bệnh, thăm thân...

Bộ trưởng Tô Lâm trình bày tóm tắt Tờ trình tại phiên họp.

Tuy nhiên, để phù hợp với xu thế hiện nay, nhất là áp dụng sự tiến bộ của khoa học, công nghệ trong việc cấp giấy tờ, kiểm soát xuất nhập cảnh công dân ra nước ngoài và từ nước ngoài về nước và để đảm bảo tính thống nhất, đồng bộ với các văn bản quy phạm pháp luật có liên quan thì việc xây dựng và ban hành Luật xuất cảnh, nhập cảnh của công dân Việt Nam là cần thiết.

Công dân bị tạm hoãn xuất cảnh vẫn được cấp hộ chiếu

Về những điểm mới để cụ thể hóa các quy định của Hiến pháp 2013 về tôn trọng, bảo đảm quyền con người, quyền công dân, theo Bộ trưởng Tô Lâm, dự thảo Luật đã quy định cụ thể quyền của công dân (Điều 5 dự thảo Luật).

Trong đó, quy định công dân có 4 quyền mang tính nguyên tắc: quyền được cấp giấy tờ xuất nhập cảnh; quyền được sử dụng giấy tờ xuất nhập cảnh để ra nước ngoài và từ nước ngoài về nước; quyền lựa chọn đề nghị cấp hộ chiếu có gắn chíp điện tử và hộ chiếu không gắn chíp điện tử (đối với người từ đủ 14 tuổi trở lên); quyền khiếu nại, tố cáo, yêu cầu bồi thường theo quy định của pháp luật.

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân thảo luận tại phiên họp.

Đồng thời, dự thảo Luật cũng quy định các trường hợp, thời hạn, thẩm quyền quyết định tạm hoãn xuất cảnh (trên cơ sở kế thừa quy định hiện hành); quy định đối tượng, thời hạn chưa cấp giấy tờ xuất nhập cảnh để thể hiện sự minh bạch, phù hợp với thực tế hiện nay. Mặt khác, từng trường hợp bị tạm hoãn xuất cảnh vẫn có thể được xem xét cấp hộ chiếu, đây là điểm mới so với quy định hiện hành là tạm hoãn xuất cảnh không được cấp hộ chiếu.

Về những điểm mới đảm bảo với yêu cầu thực tiễn hiện nay, để đảm bảo yêu cầu cải cách thủ tục hành chính trong lĩnh vực quản lý xuất cảnh, nhập cảnh của công dân thì hộ chiếu phổ thông được cấp riêng cho từng công dân để tạo điều kiện cho công dân khi làm thủ tục nhập cảnh nước ngoài (quy định hiện nay, trẻ em có thể cấp chung hộ chiếu cùng cha hoặc mẹ, nên thời hạn không quá 5 năm).

Người đề nghị cấp hộ chiếu chỉ cần khai qua mạng internet

Bên cạnh đó, không đặt vấn đề người đề nghị cấp hộ chiếu phải làm và nộp hồ sơ mà chỉ quy định người đề nghị điền vào tờ khai theo mẫu hoặc khai qua mạng internet, xuất trình giấy tờ tùy thân.

Đối với người có căn cước công dân, nếu đề nghị cấp hộ chiếu phổ thông lần đầu ở trong nước thực hiện tại cơ quan Quản lý xuất nhập cảnh Công an tỉnh, thành phố nơi thuận tiện (quy định hiện hành, phải nộp hồ sơ tại cơ quan Quản lý xuất nhập cảnh Công an tỉnh, thành phố nơi thường trú hoặc tạm trú dài hạn).

Các đại biểu tham dự phiên họp.

Không quy định hộ chiếu còn hạn hay hết hạn, đề nghị cấp hộ chiếu từ lần thứ hai trở đi nếu ở trong nước, có thể lựa chọn nơi thực hiện tại cơ quan Quản lý xuất nhập cảnh Công an tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương hoặc cơ quan Quản lư xuất nhập cảnh Bộ Công an; nếu ở nước ngoài thì có thể lựa chọn thực hiện tại cơ quan đại diện Việt Nam nơi thuận tiện (quy định hiện hành, hộ chiếu hết hạn kể cả 1 ngày phải làm hồ sơ, thủ tục như đề nghị cấp lần đầu).

Quy định cấp hộ chiếu phổ thông theo thủ tục rút gọn có thời hạn không quá 12 tháng để thay thế việc cấp giấy thông hành như hiện nay cho các trường hợp: Ra nước ngoài có thời hạn mà hộ chiếu bị mất, hết giá trị có nguyện vọng về nước ngay; bị phía nước ngoài trục xuất; phải về nước theo thỏa thuận quốc tế; vì lý do quốc phòng, an ninh. Việc cấp hộ chiếu cho các trường hợp này là sự khẳng định việc bảo hộ của Nhà nước ta đối với công dân trong mọi trường hợp.

Người dân có thể lựa chọn nơi nhận hộ chiếu phù hợp

Người dân có thể trực tiếp nhận hộ chiếu hoặc lựa chọn nơi nhận hộ chiếu phù hợp, là sự thể hiện tạo thuận lợi cho công dân.

Quy định rõ về trình tự, thủ tục khôi phục giá trị sử dụng của hộ chiếu phổ thông để tạo thuận lợi cho người dân, nhất là các trường hợp có thị thực của nước ngoài còn thời hạn, hộ chiếu đã được sử dụng trong các giao dịch dân sự (mở tài khoản ngân hàng; chuyển nhượng quyền sử dụng đất, ô tô...).

Phó Chủ tịch Quốc hội kết lại nội dung thảo luận.

Không quy định cụ thể đối tượng được cấp hộ chiếu ngoại giao, hộ chiếu công vụ; cơ quan có thẩm quyền cử, quyết định hoặc cho phép người thuộc diện cấp hộ chiếu ngoại giao, hộ chiếu công vụ mà chỉ quy định mang tính nguyên tắc và giao Chính phủ quy định chi tiết để phù hợp với yêu cầu cải cách, sắp xếp lại tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị.

Để đảm bảo với yêu cầu áp dụng khoa học công nghệ tiên tiến trong công tác quản lý xuất cảnh, nhập cảnh của công dân, giao Chính phủ quy định việc xây dựng, quản lý, khai thác, chia sẻ cơ sở dữ liệu quốc gia về xuất cảnh, nhập cảnh của công dân và hạ tầng chữ ký số phục vụ việc cấp, quản lý giấy tờ xuất nhập cảnh, kiểm soát xuất cảnh, nhập cảnh; dịch vụ công trực tuyến để khai tờ khai đề nghị cấp giấy tờ xuất nhập cảnh, khôi phục giá trị hộ chiếu, theo dõi kết quả giải quyết, nộp lệ phí…

Dự án Luật đủ điều kiện trình ra Quốc hội ở kỳ họp thứ 7

Trình bày báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Uỷ ban Quốc phòng và An ninh (UBQPAN) Võ Trọng Việt khẳng định, Thường trực UBQPAN tán thành với sự cần thiết ban hành Luật Xuất cảnh, nhập cảnh của công dân Việt Nam đã nêu tại Tờ trình số 106/TTr-CP và nhấn mạnh, việc ban hành Luật này nhằm quy định đầy đủ, cụ thể, rõ ràng, minh bạch các trường hợp hạn chế quyền công dân, trình tự, thủ tục quản lý xuất cảnh, nhập cảnh của công dân và trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan; đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính và ứng dụng những thành tựu của khoa học, công nghệ trong lĩnh vực quản lý xuất nhập cảnh, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh và hội nhập quốc tế; khắc phục những bất cập, hạn chế trong hoạt động xuất cảnh, nhập cảnh thời gian qua.

Qua thảo luận, UBTVQH cơ bản tán thành với những nội dung nêu trong tờ trình và báo cáo thẩm tra của UBQPAN; đánh giá cao hồ sơ dự án Luật cơ bản đầy đủ, được chuẩn bị công phu, đúng tiến độ theo quy định và đủ điều kiện trình ra Quốc hội tại kỳ họp thứ 7.

Toàn cảnh phiên họp.

Bên cạnh đó một số ý kiến phát biểu góp ý, bổ sung, đề nghị cơ quan soạn thảo và cơ quan thẩm tra tiếp tục nghiên cứu, giải trình, tiếp thu để hoàn thiện dự án luật. Chủ nhiệm Uỷ ban Tư pháp Lê Thị Nga cho rằng, từ thực tiễn góc độ hoạt động tư pháp thì dự án luật này phải đảm bảo ngăn chặn tội phạm từ nước ngoài vào trong nước thông qua con đường nhập cảnh và đảm bảo ngăn chặn tội phạm trong nước bỏ trốn ra nước ngoài thông qua con đường xuất cảnh. “Do đó, Bộ Công an cần có thêm đánh giá, thời gian qua việc ngăn chặn tội phạm thông qua con đường này như thế nào, đặc biệt là nhóm tội phạm về tham nhũng. Thực tiễn đặt ra vấn đề gì và luật cần quy định ra sao để ngăn chặn?”, bà nói.

Về các trường hợp bị tạm hoãn xuất cảnh, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân nhận thấy, dự thảo luật quy định còn chung chung và hơi rộng. Chủ tịch Quốc hội đề nghị cần định lượng theo hướng vi phạm ở lĩnh vực nào, mức độ nào thì sẽ bị áp dụng các biện pháp hoãn xuất cảnh. “Quy định phải càng cụ thể, càng minh bạch, càng rõ ràng, không để người dân nói chúng ta lợi dụng hay lạm dụng quyền để cấm người dân xuất cảnh” – Chủ tịch Quốc hội lưu ý.

Kết lại nội dung thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Đỗ Bá Tỵ đề nghị cơ quan soạn thảo, các cơ quan liên quan hoàn thiện dự án luật; UBQPAN thẩm tra chính thức để gửi dự án Luật ra Quốc hội theo đúng quy trình.