Ngành Hải quan cải cách khâu giám sát hàng hóa tại cảng biển và hàng không

• Hải quan Việt Nam và Hải quan Hoa Kỳ chuẩn bị ký Hiệp định hợp tác hải quan
• Hải quan bác thông tin công chức lấy cắp hành lý tại sân bay
• Hải quan Cao Bằng tăng cường ngăn chặn gia cầm nhập lậu

Một sản phẩm nộp 5 hồ sơ tại Cảng hàng không

Theo các Cục Hải quan, hàng hoá vận chuyển qua đường hàng không hiện nay đang phải nộp thủ tục giống nhau qua nhiều cơ quan quản lý nhà nước, gây tốn kém, mất thời gian cho doanh nghiệp (DN).

Đại diện Cục Hải quan Hà Nội cho biết, thống kê 2016 tại sân bay quốc tế Nội Bài, hàng hoá hàng không có khoảng 30% tờ khai và trị giá hàng hoá. Hàng hoá vận chuyển hàng không chiếm vai trò quan trọng, hàng hoá hàng không khối lượng hàng hoá chỉ 1% nhưng chiếm 35% giá trị hàng hoá.

Hàng hoá xuất nhập khẩu tại cảng Đình Vũ-Hải Phòng.

Chủ yếu hàng công nghệ, có giá trị, đòi hỏi nhanh chóng, tin cậy, an toàn. Hải quan phải có phương thức quản lý để thương mại phát triển và chống gian lận thương mại. Việc hàng không vận chuyển hàng hoá qua nhiều đơn vị liên quan. Có sự tham gia của DN logistic… Vì vậy quản lý hàng không rất quan trọng.

Tuy nhiên, quá trình thực hiện nộp hồ sơ bằng giấy hiện nay gây rất nhiều vướng mắc. Đối với các hãng hàng không, cùng một lúc phải nộp hồ sơ giấy cho 5 cơ quan quản lý nhà nước tại Cảng hàng không quốc tế, gồm: Hải quan, Công an, Cảng vụ hàng không, Cơ quan kiểm dịch (Bộ Y tế) và Cơ quan Kiểm địch động thực vật (Bộ NN&PTNT). Điều này khiến DN phải chuẩn bị nhiều bộ hồ sơ giống nhau và khai báo nhiều lần cùng một thông tin với các cơ quan quản lý nhà nước. Hơn nữa, hồ sơ giấy, Cơ trưởng của hãng hàng không phải giao cho người của Công ty dịch vụ mặt đất chuyển cho cơ quan quản lý nhà nước mà không thể trực tiếp khai báo.

Với các cơ quan quản lý nhà nước tại Cảng hàng không (Công an cửa khẩu, Hải quan, Cảng vụ…) làm thủ tục thủ công, riêng rẽ; chưa tiếp nhận thông tin điện tử từ DN trong khi DN đã kết nối, trao đổi thông tin dưới dạng điện tử. Sự thiếu thông tin này khiến cơ quan quản lý khó phát hiện, ngăn chặn vi phạm do thiếu thông tin.

Với Hải quan, việc làm thủ tục thủ công khó khăn trong quản lý giám sát, bởi thông tin hàng hoá ra vào kho hàng không 1 ngày chỉ có 2 lần cho tất cả chuyến bay. Nhiều thông tin cần thiết thì không có, thông tin được cung cấp thì không dùng đến. Với DN kinh doanh kho hàng không, làm theo phương thức thủ công khiến họ mất nhiều thời gian, tốn nhân lực, thiếu chính xác và khó đảm bảo tính kịp thời của số liệu.

Giảm thủ tục, tăng hiệu quả

Trước thực trạng trên, Cục Hải quan Hà Nội đã thí điểm hệ thống 1 cửa hàng không từ 1-1-2017, tiếp nhận thông tin về hàng hoá của Tổng Công ty Hàng không Việt Nam (Vietnam Airlines). Đến nay, 100% hãng hàng không tham gia cơ chế 1 cửa này.

Cục trưởng Cục Công nghệ thông tin và Thống kê hải quan (Tổng cục Hải quan) Nguyễn Mạnh Tùng cho biết, ngành Hải quan đã đẩy mạnh cải cách và hiện đại hóa hải quan, trong đó ứng dụng mạnh mẽ CNTT trong các khâu nghiệp vụ hải quan. Kết quả cải cách hiện đại hóa hải quan đã mang đến nhiều thuận lợi cho doanh nghiệp trong quá trình làm thủ tục hải quan.

Tuy nhiên trong lĩnh vực quản lý, giám sát hàng hóa tại cảng biển, cảng hàng không quốc tế thì vẫn còn chưa thực sự hiệu quả, sự kết nối trao đổi thông tin giữa cơ quan Hải quan với các doanh nghiệp kinh doanh cảng vẫn còn rất hạn chế. Điều này dẫn đến việc theo dõi, quản lý hàng tại cảng của cơ quan Hải quan gặp nhiều khó khăn; thời gian lưu giữ hàng hóa của doanh nghiệp lâu, chi phí lưu kho bãi của hàng hóa lớn. Điều 41 Luật Hải quan 2014 đã yêu cầu cụ thể các doanh nghiệp kinh doanh cảng phải có sự kết nối, trao đổi thông tin với cơ quan Hải quan.

Bên cạnh đó trong công tác quản lý hải quan hiện đại nhu cầu cần được cung cấp thông tin trước khi tàu và hàng hóa đến là rất quan trọng để áp dụng phương pháp rủi ro trong quản lý hải quan. Chính vì vậy, ngành Hải quan đã xây dựng và triển khai hệ thống quản lý, giám sát hàng hóa tại cảng biển, sân bay.

Trong thời gian vừa qua, Cục CNTT và Thống kê hải quan đã phối hợp chặt chẽ với Cục Hải quan Hải Phòng, Cục Hải quan Hà Nội và các đơn vị có liên quan chuẩn bị các điều kiện và phát triển Hệ thống công nghệ thông tin phục vụ cho việc giám sát hàng hóa tại cảng biển, sân bay, kho bãi.

Hiện tại, qua việc khảo sát kỹ lưỡng thực tế công tác quản lý, quy trình nghiệp vụ tại cảng biển, sân bay tại hai địa bàn Hải Phòng và Hà Nội, lấy ý kiến của các đơn vị nghiệp vụ thuộc và trực thuộc Tổng cục Hải quan; tổ chức hội nghị lấy ý kiến của doanh nghiệp kinh doanh kho, bãi và các đơn vị có liên quan đối với Hệ thống quản lý, giám sát hàng hóa tại cảng biển, sân bay, kho bãi tại Hà Nội và Hải Phòng, Tổng cục Hải quan đã thống nhất về quản lý, giám sát hàng hóa đường biển, đường không.

Trên cơ sở thống nhất yêu cầu bài toán nghiệp vụ đã được thống nhất, trong thời gian vừa qua, cơ quan Hải quan đã phối hợp với các đơn vị có liên quan xây dựng và phát triển hệ thống quản lý, giám sát hàng hóa tại cảng biển, sân bay, kho bãi. Tổng cục Hải quan đã tiến hành rà soát, xây dựng cơ sở pháp lý cho việc triển khai.