Làm gì để khai thông phương án tài chính dự án sân bay Long Thành?
Tuy nhiên, thảo luận tại hội trường vẫn còn nhiều vấn đề khiến ĐBQH băn khoăn, kể cả khi Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải Nguyễn Văn Thể đã phát biểu giải trình thêm. Bên hành lang Quốc hội, phóng viên Báo CAND đã có cuộc trao đổi với ĐBQH Nguyễn Lâm Thành, Phó Chủ tịch Thường trực Hội đồng Dân tộc của Quốc hội, ĐBQH tỉnh Lạng Sơn xung quanh vấn đề này.
 |
| Đại biểu Quốc hội Nguyễn Lâm Thành trả lời phỏng vấn Báo CAND. |
PV: Tại phiên thảo luận sáng 12-11, ông đã đưa ra số liệu so sánh cụ thể chứng minh tổng mức đầu tư dự án Long Thành cao hơn 2 sân bay hiện đại nhất thế giới vừa đi vào vận hành năm 2019. Tuy nhiên, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể lại khẳng định “không có một sân bay nào có hiệu quả tốt như sân bay Long Thành”. Ông có đồng tình với nhận định này không?
ĐBQH Nguyễn Lâm Thành: Bây giờ chưa thể đưa ra kết luận, khẳng định cuối cùng được, vì thứ nhất căn cứ hồ sơ dự án chưa đầy đủ, thứ hai những cơ sở, tính toán cho hội đồng thẩm định cũng chưa đưa ra được, cụ thể có rất nhiều chỉ số, thông số cần đưa vào tính toán. Tất nhiên, về phía đại biểu cũng rất tin tưởng vào thẩm định của hội đồng và khẳng định của Bộ trưởng.
Tuy nhiên, những vấn đề các đại biểu đặt ra là qua nghiên cứu hồ sơ và quá trình thực hiện cần phải lưu ý. Khi đưa ra được một bộ hồ sơ, báo cáo khả thi phù hợp, các yếu tố bất hợp lý không có nhiều thì sẽ dễ nhận được sự đồng thuận và chứng tỏ tính khả thi cao.
Còn báo cáo khả thi đưa ra mà còn nhiều vấn đề các đại biểu băn khoăn, cần làm rõ thêm thì chúng ta phải hoàn thiện để đảm bảo tính khả thi thực sự của hồ sơ đó, cho công trình đó. Tôi nghĩ rằng đó là những vấn đề mấu chốt, cần thiết được tiếp tục xem xét, bổ sung. Quốc hội luôn tin tưởng Chính phủ có khả năng điều hành, đảm bảo những mục tiêu, yêu cầu mà Quốc hội đề ra.
PV: Nhiều đại biểu bày tỏ băn khoăn về nguồn vốn, năng lực nhà thầu và việc huy động vốn của Tổng Công ty Cảng hàng không Việt Nam (ACV). Song Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải khẳng định tình hình tài chính của ACV tương đối tốt, đã có 25.000 tỷ đồng tập trung cho Long Thành. Từ nay đến 2025 sẽ có được một nguồn vốn chiếm khoảng 37%. Có 12 tổ chức sẵn sàng cho ACV vay khoảng 5 tỷ USD không thế chấp. Theo ông, những tính toán này có khả thi hay không?
ĐBQH Nguyễn Lâm Thành: Đấy là những con số báo cáo mang tính chất “đếm cua trong lỗ” thôi. Ngay cả vấn đề nói rằng 21 cảng hàng không có nguồn thu thì có phải đâu, hiện vẫn phải bù lỗ. 12 tổ chức cam kết cho vay thì phải chỉ rõ được là tổ chức nào chứ không thể nói là sẽ cho vay... Còn liên quan đến cam kết của các nhà tài trợ, hay khi các nhà tài trợ huy động vốn thì sẽ ảnh hưởng đến việc huy động vốn phát triển những cái khác như thế nào, người ta sẽ cân nhắc. Cho nên những yếu tố khả thi để đảm bảo 100% hay 90% đó chưa thể xác định. Con số kỳ vọng 37% cần phải làm rõ, có bằng chứng, cụ thể hơn cho những cam kết đó. Mình nghe nói rất hay nhưng đã tìm ra ngay được những điểm bất hợp lý rồi.
PV: Cho dù ACV đảm bảo được thì cũng mới đủ 1/3 số vốn, còn lại vẫn phải huy động các tổ chức tài chính quốc tế. Nếu xảy ra rủi ro nhà nước vẫn phải gánh chịu. Điều này khiến rất nhiều ĐBQH lo ngại nguy cơ “lịch sử lặp lại” như 12 đại dự án “thua lỗ, đắp chiếu”...
ĐBQH Nguyễn Lâm Thành: Đấy là vấn đề cần lưu ý, cho nên chúng tôi mong muốn có một phương án tài chính hết sức rõ ràng, cụ thể để chứng minh được thực sự tính hiệu quả của nó. Đấy còn chưa kể việc tổ chức thực hiện còn phải đảm bảo đồng bộ để đúng kế hoạch và tiến độ thì dự án mới hiệu quả, tránh kéo dài, nguy cơ trở thành những dự án không thành công.
Vấn đề nữa mà tôi quan tâm là vấn đề tái định cư, vì số lượng lớn, đòi hỏi quy trình giải quyết rất chặt chẽ và đồng bộ. Nếu chúng ta không thực hiện tốt thì khả năng phức tạp từ vấn đề tái định cư này rất nhiều, như việc ổn định đời sống nhân dân, chính sách đền bù và vấn đề đội vốn là nguy cơ nhãn tiền.
Vì hiện nay tỉnh Đồng Nai đề nghị áp dụng chính sách giá mới của năm 2020 thì đồng nghĩa sẽ tăng so với tổng mức đầu tư dự án đã quyết từ năm 2015. Báo cáo nghiên cứu khả thi chưa đề cập đến đầy đủ yếu tố chi phí, chưa được tính vào phương án tổng mức đầu tư. Về mặt lý thuyết thì phải tính tổng đầu tư của cả dự án, cả tổng thể chứ không phải chỉ tính hiệu quả của một giai đoạn.
PV: Xin cảm ơn đại biểu!
