Bộ trưởng Đào Ngọc Dung: Không có chuyện tăng tuổi nghỉ hưu để quan chức “giữ ghế”

• Chính phủ đề xuất tăng tuổi nghỉ hưu, tăng giờ làm
• Đề xuất tăng tuổi nghỉ hưu, thêm ngày nghỉ lễ 27-7
• Dự thảo Bộ luật Lao động sửa đổi, bổ sung: Có đề xuất nên linh hoạt khung tuổi nghỉ hưu

Việt Nam đang chuyển sang thời kỳ dân số già

Theo ông, việc điều chỉnh tuổi nghỉ hưu thì Nghị quyết 28 của Trung ương cũng đặt vấn đề rất rõ, mục tiêu, mục đích chính là phải tính đến yếu tố tăng trưởng, việc làm, đảm bảo bền vững và ổn định quỹ bảo hiểm xã hội trong lâu dài, đối phó với việc già hóa dân số, giảm dần khoảng cách về giới...

“Mục tiêu của điều chỉnh tuổi hưu có lộ trình dài, nhưng phải hành động mau lẹ, đặc biệt tiến tới thích ứng được với việc già hóa dân số vào năm 2035. Chúng ta đang khẳng định Việt Nam ở trong thời kỳ dân số vàng, nhưng thực chất đang bắt đầu chuyển sang già vào năm 2014” – Bộ trưởng Đào Ngọc Dung nói.

Bộ trưởng Đào Ngọc Dung trao đổi với báo chí bên lề kỳ họp Quốc hội

Ông viện dẫn các số liệu để chứng minh cho quan điểm của mình. Năm 2000 bình quân chúng ta có 1,2 triệu người bước vào tuổi lao động thì bây giờ giảm xuống còn 400.000. Chúng ta hiện có khoảng 7% người ở độ tuổi 60 trở lên. Để chuyển từ con 7% lên 14% một số nước như Đức, Pháp mất 100 năm; Hàn Quốc, Thái Lan mất 20 năm; còn Việt Nam mất tối đa 15 năm, cho thấy Việt Nam có tốc độ già hóa dân số vào loại nhanh nhất hiện nay.

“Độ tuổi nghỉ hưu hiện nay của chúng ta đã được quy định từ năm 1961, tức là hơn 60 năm rồi. Khi đó, bình quân tuổi thọ của Việt Nam mới trên 45 tuổi, đến nay tuổi thọ bình quân là 76,6 tuổi - một trong những nước có tuổi thọ cao trong khu vực châu Á - Thái Bình Dương”, ông phân tích.

Thời gian đóng bảo hiểm thấp nhưng mức hưởng cao

Bên cạnh đó, hiện thời gian đóng bảo hiểm xã hội của cả nam và nữ đều thấp, thời gian hưởng lại rất cao. Thông thường ở các nước, mức lương bảo hiểm là 30% đến cao nhất là 45%, nhưng ở Việt Nam, người hưởng cao nhất là 75%, bình quân là 70%. Chẳng hạn, nếu một người đóng bảo hiểm xã hội 28 năm thì chỉ đủ để chính mình hưởng trong 10 năm, còn 9,5 còn lại là phải lấy đóng góp của thế hệ sau. Từ những bất cập, Bộ trưởng Bộ LĐ,TB&XH khẳng định, việc điều chỉnh tuổi hưu là cần thiết.

Theo Bộ trưởng Đào Ngọc Dung, việc điều chỉnh tuổi nghỉ hưu là điều chỉnh dần dần, điều chỉnh theo lộ trình chậm và đến năm 2028 mới có người nam đầu tiên nghỉ hưu ở tuổi 62, đến năm 2035 mới có người nữ đầu tiên nghỉ hưu ở tuổi 60.

Còn người lao động trong 3 trường hợp: Suy giảm sức khỏe, lao động nặng nhọc, độc hại... có quyền nghỉ hưu sớm hơn 5 tuổi. “Đi liền với nó, chúng tôi đang thiết kế chính sách, thậm chí có thể có người nghỉ hưu ở tuổi 50, hay quyền nghỉ hưu sớm hơn, nghỉ khi đóng đủ bảo hiểm xã hội rồi, kể cả chưa đủ tuổi. Có nghĩa là không phải bắt cứng người lao động cứ phải đủ tuổi mới được nghỉ hưu”, Bộ trưởng lý giải.

Ông khẳng định, Chính phủ cũng đang rà soát lại toàn bộ ngành nghề, những công việc lao động nặng nhọc, độc hại (có quyền nghỉ hưu sớm) là phải có danh sách luôn, kèm theo bộ luật này.

“Ví dụ, riêng lĩnh vực than hầm lò chúng ta đang quy định 24 lĩnh vực có thể nghỉ hưu sớm hơn. Ngược lại, những lĩnh vực, lực lượng có tình độ cao, nghề nghiệp đặc thù, như tòa án, kiểm sát, giáo sư, phó giáo sư, nhà khoa học giỏi... thì phải khuyến khích họ làm suốt đời. Đến khi nào họ còn có thể cống hiến thì cống hiến”, người đứng đầu Bộ LĐ,TB&XH viện dẫn.

Tuổi nghề khác tuổi hưu

Bộ trưởng Đào Ngọc Dung cho rằng, cần phân biệt giữa tuổi nghề và tuổi hưu. Hưu là anh đủ điều kiện để hưởng bảo hiểm xã hội, còn nghề thì khác. Có nghề làm ngắn, như xiếc, bóng chuyền, bóng đá; có nghề làm dài, có những người thôi làm quản lý rồi vẫn có thể làm nghề, ví dụ luật sư.

“Tôi rất muốn chúng ta hiểu một cách đầy đủ về tăng tuổi nghỉ hưu và đến lúc này chúng ta không thể không tăng tuổi nghỉ hưu. Nếu không điều chỉnh thì đến 2035 Việt Nam sẽ rơi vào tình trạng già hóa dân số như Nhật Bản hay một số nước hiện nay”, Bộ trưởng nhấn mạnh.

Theo Bộ trưởng, việc tính theo phương án 1 là đã cân đối được công việc hiện tại cho giới trẻ, tính được cho người già. Hiện 46% người sau tuổi nghỉ hưu đang đi làm tiếp. Hơn nữa, lực lượng lao động trẻ của nước ta hiện không còn dồi dào. Bởi quan sát ở nhiều khu vực nông thôn, hiện chỉ còn người già và phụ nữ, không còn số thanh niên trẻ ở nông thôn.

“Không có chuyện người già tranh chấp chỗ của người trẻ, quan chức giữ ghế để làm việc đâu. Đây là chúng ta tính cho tương lai, cho thế hệ sau. Nếu không tăng tuổi nghỉ hưu là chúng ta truyền gánh nặng cho thế hệ sau” – Bộ trưởng Đào Ngọc Dung lưu ý.