Những thách thức đón đầu “Nữ tướng” đầu tiên của Ủy ban châu Âu
Nghị viện châu Âu (EP) đã có phiên bỏ phiếu ngày 16-7 tại Strasbourg, Pháp, khi bà von der Leyen giành được 383 phiếu thuận, 327 phiếu chống và 22 phiếu trắng. Số phiếu đồng ý bà nhận được đã vượt qua mức tối thiểu cần đạt (374), giúp bà trở thành Chủ tịch EC.
Phát biểu trước EP sau khi kết quả bỏ phiếu được công bố, bà von der Leyen đã cảm ơn tất cả các nghị sỹ đã quyết định bỏ phiếu cho bà và nhấn mạnh nhiệm vụ phía trước là rất khó khăn. Thông điệp mà bà đưa ra với các nghị sỹ là tất cả hãy làm việc cùng nhau trên tinh thần xây dựng, bởi vì mục tiêu mà tất cả cùng hướng tới là một châu Âu thống nhất và mạnh mẽ, đồng thời kêu gọi các quốc gia thành viên đề cử số lượng nam nữ cân bằng cho nội các của Ủy ban châu Âu.
 |
| Bà Ursula von der Leyen phát biểu trước EP sau khi được bầu làm Chủ tịch EC. Ảnh: Reuters |
Bà cho biết bà muốn châu Âu trở thành “lục địa khí hậu trung lập” đầu tiên trên thế giới, đề xuất “thỏa thuận xanh” mới để EU đạt được mục tiêu có lượng khí thải carbon bằng 0 vào năm 2050. Chủ tịch đắc cử EC cũng đã nói về bình đẳng giới tính, tuyên bố sẽ đề xuất đưa hành động bạo lực chống lại phụ nữ vào danh sách các tội của EU. Bà cũng cam kết về luật mới liên quan tới di dân và tị nạn ở châu Âu.
Bà von der Leyen năm nay 60 tuổi, vừa mới từ chức Bộ trưởng Quốc phòng Đức để tham gia vào cuộc bỏ phiếu, sẽ kế nhiệm ông Jean-Claude Juncker, người sẽ mãn nhiệm vào ngày 31-10. Bà von der Leyen, một người mẹ 7 con thông thạo nhiều ngôn ngữ, sẽ trở thành “nữ tướng” của cơ quan chịu trách nhiệm điều hành EU và đưa ra những chỉ dẫn chính trị, bao gồm việc đề xuất luật mới, quản lý ngân sách của khối và thi hành luật pháp của EU. Trước cuộc bỏ phiếu, bà von der Leyen đã đưa ra nhiều cam kết để thu hút sự ủng hộ từ các thành viên nghị viện châu Âu.
Đây được coi là một bước tiến rất dài trong con đường chính trị của bà von der Leyen, khi bà trở thành người Đức đầu tiên, cũng là người phụ nữ đầu tiên, giành ghế Chủ tịch EC, cơ quan nắm thực quyền mạnh nhất trong cơ cấu tổ chức của EU, bên cạnh Nghị viện châu Âu và Hội đồng châu Âu.
Người phụ nữ nhỏ bé đã đặt cược sinh mạng chính trị của mình vào cuộc đua này khi bà quyết tâm từ chức Bộ trưởng Quốc phòng Đức trước thềm cuộc bỏ phiếu. Tuy thế, đáp lại những nỗ lực của bà là những lá phiếu lấp lửng và một chiến thắng có phần sít sao.
“Rào cản” lớn đối với vị nữ Chủ tịch đầu tiên của EC chính là tình trạng chia rẽ và tâm lý hoài nghi châu Âu, điều mà bất kỳ ai cũng có thể cảm nhận được trước và trong cuộc bỏ phiếu bầu tại EP lần này. Tỷ lệ phiếu đa số mà bà von der Leyen có được chủ yếu từ rất nhiều đảng phái khác nhau, điều này có nghĩa là tân Chủ tịch EC thiếu sự hậu thuẫn của một lực lượng tập trung và tiếng nói ủng hộ mạnh mẽ tại EP.
Vì thế, dù đã chiến thắng trong cuộc bỏ phiếu bầu chủ tịch, nhưng quá trình điều hành EC của bà von der Leyen dự báo sẽ không hề dễ dàng. Thời điểm tân Chủ tịch EC nhậm chức diễn ra chỉ một ngày sau thời hạn cuối cùng (31-10) để nước Anh rời khỏi EU (còn gọi là Brexit).
Đây sẽ là thách thức đầu tiên đối với bà von der Leyen. Là một người hướng về châu Âu, tân Chủ tịch EC không hề muốn có Brexit, song đó là một quá trình không thể đảo ngược. Tuyên bố của bà von der Leyen, rằng tiến trình Brexit có thể kéo dài với lý do hợp lý, cũng đã tạo ra những xung đột đầu tiên trong nội bộ EU, đặc biệt là những nhân vật chủ chốt vốn không ủng hộ việc đàm phán lại thỏa thuận, hay kéo dài tiến trình Brexit.
Gánh nặng đè lên vai tân Chủ tịch EC chính là chênh lệch tốc độ phát triển giữa các nước trong EU đang ngày càng nghiêm trọng, khi các nước đầu tàu như Đức hay Pháp vượt trội với phần còn lại, trong đó có những nước Đông Âu mới gia nhập EU chưa lâu, hay thậm chí cả những nước từng là đầu tàu nhưng nay bị tụt lại phía sau.
Là một quan chức Đức và được sự đề cử của Tổng thống Pháp, bà von der Leyen giờ sẽ phải tập trung vào các nước khác nữa để giữ vững tốc độ tăng trưởng kinh tế cho cả liên minh, bất chấp sự phát triển không đồng đều từ bên trong và thách thức từ bên ngoài.
Vấn đề nhức nhối không kém là dòng người di cư tràn vào châu Âu vẫn tiếp tục gây ra nhiều tác động xấu về mặt xã hội và an ninh, ảnh hưởng tới sự phát triển kinh tế và an sinh xã hội, thúc đẩy các đảng theo đường lối dân túy trỗi dậy mạnh mẽ hơn ở khắp nơi.
Môi trường cũng là vấn đề được bà von der Leyen đặc biệt quan tâm. Giảm phát thải khí gây hiệu ứng nhà kính, tăng cường “nền kinh tế phi carbon”, giải quyết các vấn đề xã hội... là những chương trình trọng tâm trong nhiệm kỳ năm năm tới của tân Chủ tịch EC, như tuyên bố của bà trước khi diễn ra cuộc bỏ phiếu.
Trở thành người đứng đầu EC vào thời điểm toàn bộ EU đang phải ứng phó với nhiều thách thức, trách nhiệm nặng nề đang được dồn lên vai bà von der Leyen. Dù còn nhiều tranh cãi, nhưng việc EP lần đầu tiên bầu một phụ nữ vào vị trí người đứng đầu cơ quan hành pháp của EU cũng được xem là một dấu mốc, đánh dấu bước chuyển sang một thời kỳ mới trên con đường “cải cách để phục hưng” đầy khó khăn mà EU đang thực hiện.
