Về Vũng Chùa nhớ chuyện cuộc gặp giữa Đại tướng Võ Nguyên Giáp và Chủ tịch Fidel Castro

Đi dọc theo bờ biển Vũng Chùa hôm nay, nghe sóng vỗ bờ, tôi miên man lạc vào câu chuyện của 40 năm về trước, ngày hai Tổng Tư lệnh là Võ Nguyên Giáp và Fidel Castro gặp nhau.

Năm 1973, lúc này cả Đại tướng Võ Nguyên Giáp và Fidel Castro đã trở thành nhân vật lịch sử của nhân loại, được nhiều sử gia, học giả trên thế giới tìm hiểu, nghiên cứu. Vì vậy khi nghe tin Tổng Tư lệnh Cuba, Fidel Castro sẽ thăm Việt Nam và sẽ có nhiều cuộc hội đàm với Tổng Tư lệnh Việt Nam, Đại tướng Võ Nguyên Giáp thì rất nhiều hãng thông tấn quốc tế tìm hiểu và tìm cách để có tư liệu thông tin. Fidel Castro, Võ Nguyên Giáp, hai người bạn lớn đã góp phần rất quan trọng vào tình bạn thuỷ chung của hai dân tộc anh hùng.

Vào lúc 11h55’ ngày 12/9/1973, Tổng Tư lệnh Cuba Fidel Castro đã đến Hà Nội. Tổng Tư lệnh Võ Nguyên Giáp và nhiều đồng chí cao cấp của Đảng và Nhà nước ra sân bay đón Fidel Castro. Fidel khẳng định: “Chưa một nơi nào mà tôi từng đặt chân đến lại nhận được nhiều tình cảm thân thương đến như vậy. Chúng tôi sẽ luôn giữ trong tim những kỷ niệm của cuộc đón tiếp này”. Và Fidel Castro đã quyết định vào thăm vùng giải phóng bên kia vĩ tuyến 17.

Ngày 15/9, đoàn lãnh đạo Cuba vào đến đất thép Quảng Bình. Ngay sau khi vừa vào nghỉ ở khu giao tế Quảng Bình, Fidel đã nhận định, Quảng Bình “Tiền tuyến của miền Bắc và hậu phương của miền Nam”. Chủ tịch Fidel Castro đã dành nhiều tình cảm tốt đẹp và cảm phục về sự nghiệp đấu tranh cách mạng của nhân dân Việt Nam. Sau chuyến thăm lịch sử này Chủ tịch Fidel Castro đã quyết định tặng cho nhân dân Quảng Bình một món quà rất có ý nghĩa. Đó là xây dựng Bệnh viện Hữu nghị Việt Nam - Cuba Đồng Hới với trang thiết bị hiện đại để chăm sóc sức khoẻ cho cho nhân dân. Riêng phòng nghỉ của Chủ tịch Fidel Castro ở khu giao tế Quảng Bình trong chuyến thăm vùng giải phóng năm 1973 vẫn được bảo tồn nguyên trạng như cách đây đúng 40 năm về trước. Trong phòng gồm các đồ dùng sinh hoạt cá nhân và làm việc như: bàn ghế, tủ, giường ngủ...

Ngay sau khi thăm vùng giải phóng, Fidel Castro trở lại Hà Nội và có nhiều cuộc tiếp xúc, làm việc với Đại tướng Võ Nguyên Giáp. Trong một chiều thu Hà Nội năm 1973, Tổng Tư lệnh - Đại tướng Võ Nguyên Giáp đã trao tặng Huy hiệu Chiến sĩ Điện Biên cho Tổng Tư lệnh Fidel Castro. Huy hiệu từ tay Đại tướng Võ Nguyên Giáp trao tặng luôn được Fidel Castro xem như một kỷ vật vô giá.

Bên bàn làm việc, hai Tổng Tư lệnh đã bàn thảo nhiều vấn đề quan trọng của thế giới, của Việt Nam và Cuba. Khi nghe Đại tướng Võ Nguyên Giáp nói về việc làm con đường chiến lược, đường mòn Hồ Chí Minh bí mật để tiến vào giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, ánh mắt Chủ tịch Fidel Castro sáng lên. Fidel Castro đã lập tức chỉ thị ngay về Cuba yêu cầu xuất ngoại tệ để mua các thiết bị, máy ủi đất đồng thời cử chuyên gia về cầu đường sang Việt Nam tham gia cùng bộ đội Trường Sơn mở rộng đường mòn Hồ Chí Minh.

Trong suốt cuộc đời hoạt động cách mạng, và cuộc sống của mình, Chủ tịch Fidel Castro và Đại tướng Võ Nguyên Giáp luôn dành cho nhau một tình cảm chí tình, chí nghĩa. Trong nhiều chuyến thăm và làm việc của lãnh đạo Đảng và hai nhà nước Việt Nam, Cuba, Đại tướng Võ Nguyên Giáp và Chủ tịch Fidel Castro luôn hỏi thăm sức khoẻ, tin tức về nhau. Ngày Đại tướng Võ Nguyên Giáp về với đất mẹ, Fidel Castro cùng toàn thể nhân dân Cuba đã rất cảm động, tiếc thương vĩnh biệt Đại tướng.

Hàng vạn người thành kính vĩnh biệt Đại tướng Võ Nguyên Giáp ở Vũng Chùa - Đảo Yến.

Trong thông điệp gửi lời chia buồn tới lãnh đạo và nhân dân Việt Nam, Chủ tịch Cuba, Đại tướng Raul Castro cho biết: “Dân tộc Cuba sẽ luôn luôn ghi nhớ với tất cả sự ngưỡng mộ và kính trọng đối với vị lãnh đạo huyền thoại - Đại tướng Võ Nguyên Giáp. Lực lượng vũ trang cách mạng Cuba cũng sẽ không thể nào quên những đóng góp quý báu của Ông trong việc xây dựng nên học thuyết quân sự của Cuba. Tấm gương của Ông trong cuộc chiến tranh cách mạng sẽ luôn tồn tại trong chúng ta như một biểu hiện về mối quan hệ, mối liên kết lịch sử của hai dân tộc anh em”