Kiến nghị bãi bỏ 59 giấy phép trái luật, chồng chéo

Trong những năm qua, Chính phủ đã thực hiện hàng loạt các giải pháp cải cách, hàng trăm giấy phép không cần thiết đã bị bãi bỏ hoặc được chuyển đổi sang quản lý theo hình thức khác. Tuy vậy, những khiếm khuyết cơ bản và hệ thống của các quy định về giấy phép kinh doanh và những tác động bất lợi của chúng đối với cải cách và phát triển vẫn chưa được khắc phục, thậm chí ngày càng gia tăng.

Tổ công tác thi hành Luật Doanh nghiệp và Luật Đầu tư đã rà soát 289 loại giấy phép thuộc các ngành: Ngân hàng, Văn hóa thông tin, Tài chính, Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bưu chính viễn thông, Y tế, Tài nguyên và Môi trường, Giao thông vận tải, Khoa học công nghệ, Công an, Thương mại, Tư pháp, Du lịch, Thủy sản, Giáo dục và Đào tạo, Hải quan, Lao động - Thương binh và Xã hội, Xây dựng.

Qua đó đã kiến nghị bãi bỏ 59 giấy phép hiện hành; trong đó, bãi bỏ hoàn toàn 41 giấy phép; 18 giấy phép được bãi bỏ và chuyển sang quản lý bằng hình thức "thông báo" hoặc điều kiện kinh doanh không phải là giấy phép. Đồng thời kiến nghị bổ sung sửa đổi đối với 230 số giấy phép còn lại.

Tổ công tác đã kiến nghị ngành Giao thông vận tải bãi bỏ phù hiệu "xe chạy tuyến cố định", "chuyến xe chất lượng cao", phù hiệu "xe hợp đồng", "xe vận tải khách du lịch". Ngành Lao động - Thương binh và Xã hội bãi bỏ yêu cầu ký quỹ với chi nhánh của doanh nghiệp giới thiệu việc làm. Ngành Bưu chính viễn thông bãi bỏ: Xác nhận đăng ký dịch vụ đại lý chuyển phát thư; giấy phép sử dụng tần số và thiết bị phát sóng vô tuyến điện trong mạng dùng riêng (ví dụ cấp cho bộ đàm gắn trên xe taxi); giấy phép cung cấp dịch vụ ứng dụng Internet trong viễn thông cấp cho OSP viễn thông. Bộ Công an bãi bỏ giấy phép khắc dấu (giữ lại Giấy chứng nhận đăng ký mẫu dấu); xác nhận của cơ quan Công an vào bản cam kết thực hiện đủ điều kiện an ninh trật tự.

Ngành Thương mại bãi bỏ Giấy phép kinh doanh rượu; Giấy phép kinh doanh thuốc lá cấp cho đối tượng bán buôn hoặc đại lý buôn (việc hạn chế sản xuất, tiêu thụ thuốc lá có thể dùng các biện pháp khác; nếu cần thiết quy định cụ thể điều kiện kinh doanh thuốc lá, như không bán thuốc cho người dưới 18 tuổi. Ngành Ngân hàng bãi bỏ Giấy phép kinh doanh vàng tiêu chuẩn quốc tế; giấy phép xuất nhập khẩu vàng tiêu chuẩn quốc tế mà thay bằng Giấy phép xuất nhập khẩu vàng; Giấy phép hoạt động môi giới tiền tệ của các tổ chức tín dụng)... và tăng cường biện pháp giám sát); Giấy phép kinh doanh bán lẻ thuốc lá.

Ngành Văn hóa thông tin bãi bỏ Giấy phép hoạt động vũ trường, karaoke đối với khách sạn được công nhận xếp hạng sao hoặc hạng cao cấp. Ngành Y tế bãi bỏ đăng ký công bố tiêu chuẩn chất lượng mỹ phẩm; hạn chế hiệu lực của chứng chỉ hành nghề dược khám chữa bệnh tư nhân và hành nghề y dược học cổ truyền tư nhân trong phạm vi địa phương (đối với chứng chỉ do giám đốc Sở Y tế cấp do Luật Dược không quy định hạn chế này…

Tổ công tác cũng đã kiến nghị bãi bỏ và thay thế bằng thông báo hoặc điều kiện kinh doanh không cần giấy phép đối với: Giấy chứng nhận hoạt động kiểm định xe cơ giới; Giấy phép kinh doanh vận tải đa phương thức; Giấy phép bán đổi ngoại tệ; giấy phép mở văn phòng đại diện - phòng giao dịch - điểm giao dịch của Quỹ tín dụng nhân dân; Giấy phép mang và chuyển ngoại tệ (đối với công dân Việt Nam) và chuyển thành chế độ thông báo; Giấy phép xuất nhập khẩu vàng nguyên liệu và vàng miếng; Giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh xăng dầu/khí đốt hóa lỏng; Giấy phép kinh doanh bán/cho thuê băng đĩa, thay bằng việc thông báo với Sở Văn hoá thông tin trước khi hoạt động và Quyết định chỉ được kinh doanh băng đĩa được phép lưu hành, tăng cường kiểm tra, giám sát; Giấy phép tổ chức lễ hội; Quyết định cho phép tổ chức thi hoa hậu…

Cùng một nội dung hơn chục tên gọi khác nhau

Theo thống kê của tổ công tác, trong số 289 loại giấy phép kinh doanh đã được rà soát có 150 "giấy" được gọi là "giấy phép", 53 "giấy" được gọi là "giấy chứng nhận", 11 "giấy đăng ký", 15 "chứng chỉ hành nghề", 7 "thẻ", 3 "phê duyệt", 8 "chứng chỉ", 8 "văn bản xác nhận", 17 quyết định", 10 "văn bản chấp nhận", 2 "bằng" và 4 giấy gọi là "bản cam kết/biển hiệu/giấy xác nhận".

Qua rà soát đã cho thấy số giấy phép bị kiến nghị bãi bỏ do đều không có căn cứ pháp lý, trái với quy định về thẩm quyền ban hành quy định về giấy phép kinh doanh theo quy định của Luật Doanh nghiệp và Luật Đầu tư; hoặc văn bản làm căn cứ pháp lý đã hết hiệu lực do bị thay thế bằng văn bản pháp luật khác. Không còn cần thiết vì giấy phép đó chồng chéo với giấy phép khác.

Thống kê trên của Tổ công tác thi hành Luật Doanh nghiệp và Luật Đầu tư cũng cho thấy, một số "giấy phép" không có hình thức và nội dung thống nhất theo quy định mà là dưới hình thức "quyết định hành chính" như "văn bản xác nhận" hay "quyết định" của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền.

Đến nay vẫn chưa có quan niệm và nhận thức một cách thống nhất về các công cụ mà cơ quan Nhà nước sử dụng để thiết lập và duy trì mối quan hệ giữa cơ quan Nhà nước với doanh nghiệp. Trong đó, "thông báo" và "đăng ký" chưa được quan tâm sử dụng; "giấy phép" với các hình thức, tên gọi khác nhau đang được sử dụng một cách phổ biến