Hiểm hoạ từ giấy đăng kiểm giả

"Bác cần bộ giấy tờ đăng kiểm con xe ốm chứ gì? Đưa "3 lít rưỡi" (350 nghìn đồng) đây, bảo đảm chuyến tới em ra Hà Nội là có đủ". Một tay phụ xe khách đường dài Hà Nội - Tp.HCM ở bến xe phía Nam rỉ tai tôi như vậy.

Khi thấy tôi tỏ ý thắc mắc về việc, vì sao lệ phí một lần kiểm định an toàn phương tiện theo quy định của Nhà nước chỉ là 120.000 đồng với xe con, xe tải nhỏ và 200.000 đồng với xe tải lớn, xe khách trên 35 chỗ mà để bỏ tiền ra mua một bộ giấy tờ đăng kiểm giả vừa mạo hiểm lại vừa tốn kém tới gần gấp đôi như thế, tay phụ xe khách đường dài mới quen "phán" một câu xanh rờn: "Bác khờ quá, đắt là đắt với xe ngon, xe mới chứ con xe ghẻ của bác muốn vào kiểm định trước đó phải đầu tư tiền sửa chữa vài "chai" (vài triệu đồng) chứ bỡn!".

Giấy tờ đăng kiểm giả tràn lan

Theo tay phụ xe đường dài, sau khi tôi đưa trước cho anh ta một nửa số tiền nói trên để "đặt cọc", hắn sẽ vào Tp.HCM và đặt làm cho tôi một bộ giấy tờ đăng kiểm “ngon lành”. Hắn còn bày cho tôi cách "thửa" sẵn vài bộ để đề phòng bất trắc nếu như dọc đường có bị kiểm tra, thu giữ thì còn có cái khác mà chạy. Chưa hết, hắn còn hỏi tôi thường ăn nghỉ ở địa phương nào để nếu cần hắn sẽ kiếm thêm cho vài cái BKS "xịn" ở các tỉnh khác "ngoắc" vào xe cho dễ đón khách và tránh sự phiền hà kiểm tra khi có ý định đón đỗ ở những nơi là chặng nghỉ trên dọc hành trình Bắc - Nam. Đương nhiên là với mỗi BKS như vậy, tôi phải trả thêm cho hắn 200.000 đồng, chưa kể kèm theo còn là… một bộ giấy tờ đăng kiểm cho cái BKS giả đó!

Chiều 11/3, đem những thắc mắc này hỏi ông Trịnh Ngọc Giao, Phó Cục trưởng Cục Đăng kiểm Việt Nam (Bộ GTVT), chúng tôi được biết: Các BKS "xịn" trôi nổi như thế đúng là có thật, do các tay “cò” đến các bãi thanh loại xe hoặc các "lò mổ" xe quá hạn sử dụng xin hoặc mua rồi bán lại cho các chủ xe kiếm lời. Ông Giao cũng cho biết, riêng khu vực phía Nam, qua một số cuộc kiểm tra gần đây đã phát hiện trên 120 bộ hồ sơ kiểm định giả như vậy, đặc biệt thời điểm từ cuối năm 2004 đến nay càng xuất hiện nhiều. Có những trường hợp như xe 53L-7598 của chủ xe Phạm Thị Thu Dung mà cơ quan đăng kiểm vừa phát hiện và thu giữ ngày 3/3 vừa qua, khi kiểm tra không chỉ sử dụng sổ kiểm định, giấy chứng nhận đăng kiểm, tem kiểm định giả mà ngay cả xe cũng có nguồn gốc bất hợp pháp, là hàng gian lận thương mại. 

Công nghệ làm giả và trăm nỗi khó khăn?

Các cán bộ chuyên môn cho biết, hầu hết các loại giấy tờ kiểm định giả, tem giả mà các chủ xe sử dụng đều được sản xuất bằng công nghệ scaner và in phun màu. Thủ đoạn phổ biến mà các "chuyên gia" thường làm là lấy cuốn sổ kiểm định thật bóc tách các trang, trong đó chia thành nhiều cuốn, những trang thiếu sẽ được đưa vào máy scaner để quét nguyên vẹn nội dung, con dấu đỏ và chữ kí của cán bộ kiểm định, điền tên BKS và ngày tháng kiểm định giả. Với tem kiểm định, các đối tượng sẽ che tháng kiểm định rồi đưa quét lên máy in phun màu, khi đã ra mẫu tương tự thì mới điền thêm các thông tin cần thiết phù hợp với nhu cầu lưu hành trên đường.

Theo các cán bộ thuộc Phòng Kiểm định xe cơ giới, Cục Đăng kiểm Việt Nam, để phát hiện, các cán bộ có chuyên môn phải sử dụng biện pháp nghiệp vụ như dò số xê-ry, dò kí hiệu của trung tâm đăng kiểm in trên các giấy tờ này xem có trùng khớp không...

Một bất cập phát sinh ở đây là lực lượng đăng kiểm có chuyên môn, nghiệp vụ trong lĩnh vực này nên dễ phát hiện ra các loại giấy tờ kiểm định, tem giả song chỉ là khi chủ xe đưa xe đến kiểm định, khi phối hợp với các lực lượng khác tham gia việc kiểm tra, xử lí còn với xe lưu hành trên đường thì không có chức năng, thẩm quyền xử lí. Với các lực lượng thường xuyên tham gia kiểm tra, kiểm soát trên đường như Thanh tra giao thông, CSGT đường bộ, đường sắt lại không được trang bị đầy đủ các phương tiện cần thiết cũng như những kinh nghiệm trong việc phát hiện loại giấy tờ này như lực lượng đăng kiểm.

Thêm nữa, hiện nay chưa có một chế tài đủ mạnh để xử lí các hành vi làm giả giấy tờ kiểm định an toàn kĩ thuật, gian dối trong lưu hành xe. Mức xử phạt cao nhất với hành vi làm giả giấy tờ kiểm định để lưu hành xe quá niên hạn hiện nay cũng chỉ 2 triệu đồng. Mới đây lãnh đạo Tổng cục Cảnh sát (Bộ Công an) đã có văn bản cho phép lực lượng CSGT làm nhiệm vụ trên đường khi phát hiện xe quá hạn sử dụng, dùng các loại giấy tờ đăng kiểm giả để lưu hành thì có thể tịch thu. Hy vọng rằng, đây sẽ một biện pháp hạn chế được phần nào sự hỗn loạn giấy tờ đăng kiểm giả hiện nay