Do khói bụi, khí thải và đốt rơm rạ

Hiện tượng khói đặc quẩn quanh trong không khí khu vực nội thành TP Hà Nội trên là hiện tượng gì? Căn nguyên vì đâu? Để làm rõ vấn đề trên, sáng 6/7, trao đổi với PGS.TS Nguyễn Xuân Cự - Khoa Môi trường, Trường Đại học Khoa học tự nhiên (Đại học Quốc gia Hà Nội), chúng tôi được biết, hiện tượng khói đặc bủa vây khoảng không xuất hiện trong khu vực nội thành vừa qua là một trong những hiện tượng đảo nhiệt, ô nhiễm không khí. Nó là hệ quả của hiệu ứng đô thị.

Ở Hà Nội, cùng với quá trình đô thị hóa, nhiều nhà máy, cơ sở sản xuất hoạt động là hiện tượng xả khí thải, khí điều hòa; ô nhiễm khói bụi. Bình thường, các loại khí thải, bụi ô nhiễm sẽ bốc lên cao. Song khi gặp tiết trời nắng nóng, nhiệt độ bề mặt đất ở vùng đô thị tăng cao. Khói bụi, khí thải lúc này sẽ lơ lửng ở một khoảng không nhất định. Mặt khác, do không khí ở vùng đô thị nhẹ hơn khu vực nông thôn nhiều cây, thoáng mát nên đã làm xuất hiện hiện tượng đảo nhiệt.

Không khí đi kèm là khói bụi do đốt rơm rạ ở các vùng nông thôn lân cận theo đó xâm lấn dần vào nội thành thành phố. Đây chính là căn nguyên chủ yếu làm xuất hiện hiện tượng sương khói đặc trong không khí hay còn gọi là hiện tượng đảo nhiệt.

Sương khói xuất hiện ở nhiều nơi trong khu vực nội thành Hà Nội. Ảnh chụp tối 5/7.

Trả lời câu hỏi về hiện tượng đảo nhiệt – khói bụi trong không khí liệu có gây ảnh hưởng đến sức khỏe cho con người? PGS.TS Nguyễn Xuân Cự cho biết, khói bụi, khí thải, khói rơm rạ… là những nhân tố gây nên hiện tượng đảo nhiệt. Xét về bản chất, các chất trên đều hàm chứa các nguyên tố, chất độc ô nhiễm như: CO, CO2, SO, SO2... Khi lởn vởn trong không khí, nó rất dễ gây hại cho sức khỏe con người qua con đường hô hấp. Cơ thể ta, nhất là trẻ nhỏ (có sức đề kháng yếu) nếu hít phải nó hồi lâu sẽ khó tránh khỏi các triệu chứng: viêm họng, viêm mũi, tức ngực, khó thở, cay mắt.

Cũng theo PGS.TS Cự khuyến cáo, để ngăn chặn, giảm thiểu hiện tượng đảo nhiệt trên, người dân cần giảm thiểu những tác nhân gây ô nhiễm môi trường trong khu vực nội thành Hà Nội như: không xả rác, khí thải bừa bãi; không tập kết phế thải xây dựng không đúng nơi quy định; củng cố, hoàn thiện thiết bị làm sạch môi trường v.v... Còn người dân sống ở khu vực ngoại thành, nông thôn thì không nên đốt rơm rạ, tạo ô nhiễm khói bụi. Trong quá trình xử lý rơm rạ nên tận dụng vào các mục đích như: kết hợp với đất làm phân bón cho mùa vụ sau; cải tạo đất nông nghiệp; làm bê tông siêu nhẹ…

Người dân cần hạn chế tiếp xúc trực tiếp với hiện tượng đảo nhiệt, nếu ra đường gặp hiện tượng này cần đeo khẩu trang, từ đó giảm thiểu sự tương tác của sương khói vào hệ hô hấp. Đặc biệt, về lâu dài, các ngành các cấp bên cạnh việc phát triển nền kinh tế cũng cần coi trọng việc cải tạo môi trường, bảo vệ cảnh quan (cây, hồ) nhằm tạo sự cân bằng hệ sinh thái giữa khu đô thị với vùng nông thôn để bầu không khí được trong lành.