Chuyện ở xã thuần nông nhưng nông dân không có đất sản xuất

Là một xã thuần nông, nông nghiệp chiếm hầu hết trong phát triển kinh tế, thế nhưng có đến 2/3 số hộ nông dân của xã không có một tấc đất để sản xuất, họ phải đóng cửa nhà kéo nhau đến các thành phố lớn để tìm việc làm hoặc làm thuê ở nhiều địa phương khác.

2/3 hộ nông dân không đất   

Tháng 3, những cánh đồng lúa chín vàng óng của vùng núi Tức Dụp (thuộc xã Lương An Trà, Tri Tôn) bước vào mùa thu hoạch rộ. Vụ đông xuân năm nay lúa được mùa. Nhìn những đồng lúa chín bông nặng trĩu hạt, chúng tôi vui mừng cho bà con nông dân nơi đây nhưng một lão nông dân địa phương đang thả bò trên bờ ruộng "chặn đứng" niềm vui của chúng tôi: "Ừ, lúa trúng thật nhưng chưa chắc nông dân ở đây được ăn. Nhiều đồng ruộng ở đây đã rơi vào tay những người giàu có. Họ là dân xứ khác đến sang nhượng đất ruộng, vì vậy lúa có trúng thì cũng mấy ông… chủ được giàu".

Xã Lương An Trà là vùng đất kinh tế mới và được tách ra từ xã Lương Phi (huyện Tri Tôn) từ năm 1995. Toàn xã có 1.421 hộ với 6.508 nhân khẩu và toàn xã có khoảng 7.000ha đất sản xuất nông nghiệp. Phần lớn diện tích đất trước đây của xã bị nhiễm phèn rất nặng nên chỉ trồng được những rừng tràm hoặc bỏ hoang. Nhờ những cuộc khai hoang cải tạo đất phèn nên giờ đây có những cánh đồng màu mỡ, lúa xanh tươi tốt.

Thế nhưng, chị Huỳnh Thị Kim Thùy, Phó Chủ tịch UBND xã Lương An Trà, cho biết: "Là một xã thuần nông nhưng có đến 2/3 số hộ dân không có đất sản xuất. Nguyên nhân dẫn đến tình trạng nông dân không có đất là do những năm trước, phần lớn diện tích của xã là vùng kinh tế mới, thực hiện chương trình di dân (dân nghèo) đến để khai hoang phát triển kinh tế.

Khi ấy, mỗi hộ dân được cấp từ 3 đến 4ha đất nhưng sau những năm đầu khai khẩn gieo trồng, do đất chưa thuần hóa nên khi đưa vào thâm canh, lúa mất mùa, người nông dân bị lỗ nặng liên tục.

Hơn nữa, khi di dân, các hộ nghèo được vay vốn sản xuất mà liên tục mất mùa nên phải cầm cố đất để xoay xở và cuối cùng hết đường đành chuyển nhượng luôn "nồi cơm" của mình. Từ đó trở thành nông dân không có đất sản xuất". Nhiều ấp trong xã có đến 50% số hộ không có đất sản xuất như ấp Ninh Phước, Giồng Cát, Cá Na,…

Trong khi đó, những năm gần đây xã Lương An Trà lại xuất hiện một thành phần "địa chủ mới", sở hữu mỗi hộ từ vài chục đến cả trăm hécta đất sản xuất như các ông Đặng Văn H (quê ở thị xã Châu Đốc, có vợ làm bác sĩ), ông H, T, B… Ông H nguyên là cán bộ hải quan ở An Giang, xin về nghỉ hưu sớm và lên ấp Ninh Phước chuyển nhượng 120 hécta đất để mở trang trại to đùng, thuê mướn nhân công làm việc cho mình là những nông dân từng bán đất cho ông.   

Ly hương…

Cách trung tâm huyện Tri Tôn khoảng 12km và nằm trên trục đường chính (Tri Tôn - Vàm Rầy), nhưng xã An Lương Trà vẫn là xã thuộc Chương trình 135 (xã nghèo - giai đoạn 2). Toàn xã có 1.421 hộ thì có đến 505 hộ nghèo. Nhiều hộ chủ động thế chấp giấy CNQSĐ để vay vốn nhưng rồi trả không nổi vốn nên mất cả đất sản xuất.

"Hiện xã còn dư nợ trên 3 tỷ đồng không có khả năng trả, vì vậy, giờ có muốn xin vay thêm thì ngân hàng không giải quyết. Ngân hàng không giải quyết cũng có cái lý của họ, vì đa số hộ nghèo, không có đất sản xuất, khi vay được tiền thì đem về mua gạo ăn, lấy vốn đâu mà trả ngân hàng" -  chị Thùy nói thêm.

Bởi vậy, hằng năm Nghị quyết của Đảng bộ xã đề ra mỗi năm phải giảm tỉ lệ hộ nghèo từ 3-5%. Nghị quyết đề ra năm nào xã Lương An Trà cũng đạt được, như năm 2007, số hộ nghèo giảm 7,21% nhưng số hộ tái nghèo của xã lại tăng lên trên 3%.     

Giải pháp phát triển kinh tế của xã đến nay vẫn chưa có hướng ra, vì có đến 2/3 số hộ không có đất sản xuất. Cũng theo số liệu từ UBND xã Lương An Trà, từ đầu năm 2008 đã có 157 lao động của xã xin đi làm công nhân ở các thành phố lớn.

Ngoài ra, có khoảng 2.500 người ở độ tuổi lao động (kể cả học sinh bỏ học) trong xã phải đi làm thuê làm mướn như cắt lúa ở nhiều địa phương khác. Chính từ việc không có ruộng đất sản xuất phải làm thuê làm mướn nên nhiều hộ dân đóng cửa nhà đi quanh năm, chỉ về ăn Tết một hai ngày rồi lại đi.

Theo thống kê, năm học 2007, tỉ lệ học sinh phổ thông bỏ học lên đến 17% và trong những tháng đầu năm 2008 tỉ lệ bỏ học đã lên đến 5%. Nguyên nhân học sinh bỏ học là do đa số các em sống trong gia đình không có đất, theo cha mẹ cắt lúa mướn để kiếm tiền. "Chúng tôi thường xuyên vận động các em đến lớp nhưng hễ tới vụ cắt lúa là các em lại bỏ học. Vì tiền công cắt lúa cao, nhiều phụ huynh thấy cái lợi trước mắt mà không nghĩ đến tương lai của các cháu"- một giáo viên tâm sự. 

Giải bài toán phát triển kinh tế ở xã Lương An Trà quả thật không dễ, một cán bộ của xã cho biết, xã đã tổ chức rất nhiều lớp dạy nghề, nhiều người học xong lấy chứng chỉ nghề nhưng không có vốn và tư liệu sản xuất đành đóng cửa nhà, treo chứng chỉ nghề lên dàn bếp để... theo cái nghề cắt lúa mướn.  

Qua câu chuyện về xã thuần nông nhưng có đến 2/3 nông dân không có đất sản xuất, chúng tôi mong rằng tỉnh An Giang cần sớm có chính sách định hướng phát triển kinh tế ở các địa phương trong tỉnh nhằm phát triển kinh tế đồng đều giữa các khu vực