Cải cách hành chính ở “đầu tàu” của cả nước

• Cải cách hành chính ở “đầu tàu” của cả nước: Chớ nghe lời “cò”…

Sự không hài lòng này rơi vào nhóm người làm thủ tục hành chính liên quan đến đất đai, nhà cửa. Công tâm mà nói thủ tục này có nhiều nơi làm rất tốt, rất nhiệt tình với dân nhưng cũng có nơi cán bộ hành dân “lên bờ, xuống ruộng”(!)

Công tác ở một cơ quan trụ sở đặt tại quận 1, có mối quan hệ rộng nên ông M rất tự tin khi đi làm thủ tục giấy tờ nhà đất cho gia đình mình. Thế nhưng khi “lâm trận”, ông mới thấy hết nỗi trần ai của người dân. Ông nói, các văn phòng đăng ký đất đai hay Phòng tiếp nhận và trả kết quả giờ chỗ nào cũng tương đối khang trang, có máy lạnh, có nước uống, có chỗ ngồi rộng rãi, có cán bộ tiếp dân ân cần, vui vẻ.

Nhưng đó mới chỉ là bề nổi, vấn đề quan trọng là nằm ở phía bên trong, tức những cán bộ chuyên môn được giao nhiệm vụ xử lý các thủ tục này. “Những cán bộ vui vẻ, hướng dẫn tận tình cho dân chỉ là người tiếp nhận và trả kết quả chứ họ không có quyền quyết định số phận của bộ hồ sơ. Nhưng khi bị hành, người dân thường trút lên đầu những người này là chưa thông cảm nỗi khổ của họ. Còn “mấy ông” ở bên trong hành dân đủ kiểu nhưng chẳng ai phải đối mặt với sự giận dữ của dân nên họ chẳng có gì phải áy náy”, ông M bộc bạch.

Nhu cầu làm giấy tờ về nhà đất, nhất là ở khu vực vùng ven, ngoại thành là rất cao.

Theo lời ông M, cái vướng đầu tiên nhất của người làm thủ tục nhà đất đó là bản vẽ. Dù giấy tờ có đầy đủ đến đâu mà bản vẽ “chưa chuẩn” là coi như ách lại. Chưa chuẩn ở đây không phải là vẽ sai mà đơn vị đo vẽ không phải là “sân sau” của cán bộ thụ lý giải quyết.

Ông M ấm ức nói: “Các thủ tục làm giấy tờ nhà đất đã được niêm yết công khai mình chuẩn bị đầy đủ thì mới nộp, trong đó có ghi số điện thoại hẳn hoi. Thay vì có thiếu sót, có sửa chữa bổ sung gì đó họ gọi mình lên liền thì đâu có chuyện để nói. Đằng này đợi đến ngày nhận kết quả, mình đến họ mới bảo… hồ sơ chưa hoàn chỉnh. Mình lại bổ sung rồi nộp lần 2 và lại đến ngày nhận kết quả họ lại bảo… chưa được! Thử hỏi người dân có tức chết đi được không chứ?”. Mà tức cũng chẳng làm được gì, nhiều người nản lòng, thôi thì… thuê dịch vụ. Riêng ông M quyết tự làm một mình và phải mất 6 tháng ông mới xong công việc.

“Tệ” hơn ông M là trường hợp của ông Nguyễn Văn Tâm (ngụ ở phường An Lạc, quận Bình Tân). Ông làm thủ tục cấp lại giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà và tài sản gắn liền với đất ở huyện Bình Chánh nhưng phải chờ đợi mỏi mòn suốt 4 năm ròng. Mãi đến khi ông gọi điện đến đường dây nóng và được bà Phan Thị Bình Thuận, Phó Giám đốc Sở Tư pháp có công văn gửi Chủ tịch UBND huyện Bình Chánh và Giám đốc Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai huyện Bình Chánh thì hồ sơ của ông mới được giải quyết.

Để tìm hiểu thêm về những kiểu hành dân, chúng tôi tiếp cận với H - một “cò” giấy tờ nhà đất ở quận 9 để nhờ chuyển mục đích từ đất nông nghiệp sang đất ở. Sau khi kiểm tra quy hoạch, H nói đây là đất kinh tế vườn, theo quy định chỉ được chuyển mục đích tối đa 10% và ra mức giá khá cao. Tôi than giá quá đắt nên muốn tự làm hồ sơ, chỉ nhờ H tác động để làm được nhanh.

H cười: “Ông tưởng cứ bám theo quy định mà làm được à? Nếu vậy thì chắc tụi tui cạp đất mà ăn. Ông thử tự đi làm xem có được không? Mới đây thôi, Chính phủ ban hành Nghị định 01/2017/NĐ-CP quy định rất rõ và nới rộng điều kiện về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất nhưng ông làm thử coi có được không vì còn phải chờ hướng dẫn. Trung ương hướng dẫn rồi lại đến địa phương hướng dẫn nên nhiêu khê lắm, còn lâu lắm ông mới làm được”.

Thấy tôi gật gù ra chiều “tâm phục khẩu phục”, H “nạp” thêm: “Ông thấy dân bị làm khó từ đâu mà ra? Là do chính quyền không rõ ràng, minh bạch. Quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/2.000, 1/500 ở các khu dân cư nhưng có ai cho dân coi đâu; quy hoạch lộ giới, hành lang các tuyến đường có ai cắm mốc rõ ràng cho dân biết đâu nên khi cán bộ nói bị quy hoạch, bị lộ giới thì chỉ biết nghe vậy. Mà muốn gỡ (thực chất không vi phạm) thì phải làm dịch vụ cho… khỏe!”.

Ở chiều hướng ngược lại, nhiều người dân còn thiếu giấy tờ hoặc muốn làm thủ tục cho nhanh nên thuê dịch vụ. Dần dà trở thành thói quen, mặc định là khi làm thủ tục nhà đất phải thuê “cò”. Một số cán bộ cũng từ đây mà hư hỏng, khi làm hồ sơ bình thường cảm thấy “khó chịu”, không muốn làm dẫn đến trễ hẹn với dân.

Sở Tư pháp TP Hồ Chí Minh hiện là “chủ xị” tiếp nhận kiến nghị, phản ánh về quy định hành chính. Người dân có thể chủ động phản ánh qua nhiều hình thức khác nhau: liên hệ trực tiếp, qua bưu điện, gửi email hoặc số điện thoại của đường dây nóng là 08.38230436.

Theo Sở Tư pháp, số lượng phản ánh kiến nghị tiếp nhận trong năm 2016 và quý I/2017 là 257 trường hợp, trong đó, có 154 trường hợp phản ánh về hành vi chậm trễ, gây phiền hà; không thực hiện hoặc thực hiện không đúng quy định của cơ quan hành chính nhà nước của cán bộ, công chức. Phần lớn phản ánh của người dân là có cơ sở và các cơ quan có phản ánh đã nghiêm túc tiếp nhận, xử lý phản ánh, kiến nghị đảm bảo theo quy định.