Lực lượng An ninh Cần Thơ trong những ngày tháng Tư lịch sử

Phân công nhiệm vụ một đại đội đánh chiếm mục tiêu Ty Cảnh sát Chương Thiện (nay là tỉnh Hậu Giang), hai đại đội đánh chiếm mục tiêu Ty Cảnh sát Phong Dinh (nay là TP Cần Thơ). Đồng chí Phạm Văn Bé (Hai Bé), Trưởng ban An ninh và đồng chí Nguyễn Công Minh (Năm Minh), Phó ban là thành viên trong Ban chiến dịch, các ủy viên gồm các đồng chí Tư Hòa, Ba Như, Tám Bưa được phân công chỉ huy ở hai trọng điểm (Vị Thanh và Cần Thơ).

Đúng 17h ngày 26/4/1975, lực lượng An ninh Cần Thơ phối hợp với lực lượng Quân đội nổ súng tiến công vào TP Cần Thơ. Các lực lượng vũ trang chia thành 3 cánh quân áp sát TP Cần Thơ. Ngày 28/4/1975, Tòa lãnh sự Mỹ ở TP Cần Thơ rút chạy. Các tướng tá, nhân viên cao cấp của Mỹ - ngụy hoang mang cực độ, kéo nhau xuống tàu hải quân tháo chạy ra biển. Trung tướng Nguyễn Khoa Nam, Tư lệnh Vùng IV chiến thuật Việt Nam Cộng hòa (VNCH) chỉ định Đại tá Trần Cửu Thiên lên nắm quyền Tỉnh trưởng Phong Dinh, kiêm Thị trưởng TP Cần Thơ. Ông ta ra lệnh “tử thủ”, ban hành lệnh giới nghiêm 24/24 giờ trên toàn TP Cần Thơ, đồng thời gấp rút điều lực lượng về giữ tuyến lộ Vòng Cung (vành đai bảo vệ TP Cần Thơ).

Trên tuyến phòng thủ này, địch bố trí 4 trung đoàn chủ lực, 1 trung đoàn bảo an, 2 đoàn xe thiết giáp M113. Ngày 28/4/1975, các lực lượng vũ trang của ta nổ súng đánh vào quân chủ lực của ngụy trên tuyến lộ Vòng Cung. Nhận mệnh lệnh tấn công, lực lượng trinh sát vũ trang bố trí một đại đội đi đầu mưu trí, khôn khéo luồn lách vượt qua các cụm đồn bót bên ngoài đánh thẳng vào lộ Vòng Cung; một đại đội có vũ trang được trang bị hỏa lực mạnh đánh thẳng vào nội ô TP Cần Thơ đánh chiếm Ty Cảnh sát ngụy.

Đồng chí Phạm Văn Bé (ngồi giữa) - Trưởng ban An ninh tỉnh Cần Thơ, nguyên Phó Giám đốc Công an tỉnh Hậu Giang (cũ), duyệt phương án tác chiến trong chiến dịch Tổng tiến công Mùa xuân 1975. (Ảnh tư liệu).

Đến 15h ngày 29/4/1975, Ban chỉ huy tiền phương ra lệnh tấn công vào nội ô thành phố, lúc này quân ta phải vượt qua nhiều lượt phi pháo, bom đạn đánh trả quyết liệt của địch. Đến 10h ngày 30/4/1975, lực lượng ta áp sát lộ Vòng Cung đối đầu, nổ súng với 2 tiểu đoàn của địch có xe tăng, phi pháo yểm trợ, trận chiến diễn ra ác liệt suốt 3 giờ liền, ta đã đánh tan rã 2 tiểu đoàn này.

Lợi dụng thời điểm Dương Văn Minh, Tổng thống VNCH ra lệnh hạ vũ khí đầu hàng quân giải phóng, toàn bộ lực lượng vũ trang của cánh quân 1 và 3 vượt sông Ba Láng, sông Hậu tiến thẳng vào nội ô thành phố chiếm lĩnh các mục tiêu quan trọng. Cánh quân thứ 2 vượt sông Cần Thơ qua lộ Vòng Cung đánh tiêu diệt một đại đội biệt kích, sau đó tiến thẳng về hướng Cái Răng, cùng cơ sở nội tuyến đánh chiếm 7 xe thiết giáp làm phương tiện cơ động tiến quân thẳng vào nội ô TP Cần Thơ.

Đến 14h30 ngày 30/4/1975, đồng chí Nguyễn Văn Lưu (Năm Bình) cùng với đồng chí Trương Văn Biên và cán bộ Tự vệ vũ trang, nhiếp ảnh, cơ sở mật từ khu vực Tham Tướng tiến thẳng đánh chiếm Đài phát thanh Cần Thơ. 15h ngày 30/4/1975, bản tuyên bố của chính quyền cách mạng do đồng chí Nguyễn Văn Lưu đại diện Ủy ban Khởi nghĩa TP Cần Thơ đọc, được phát đi trên sóng Đài phát thanh Cần Thơ. Đến 18h30 ngày 30/4/1975, lực lượng An ninh Cần Thơ đã chiếm lĩnh Ty Cảnh sát Phong Dinh và Bộ Tổng tham mưu Vùng IV chiến thuật, tước vũ khí bắt tại chỗ trên 100 tên cảnh sát, trong đó có một chỉ huy phó và một phụ tá đặc biệt.

Tại tỉnh Chương Thiện, từ 19h đến 24h ngày 30/4/1975, lực lượng trinh sát vũ trang triển khai chiếm lĩnh 7 cuộc cảnh sát trong nội thành và chiếm lĩnh ngân hàng. Lúc 1h sáng 1/5/1975, Đại đội Trinh sát vũ trang triển khai tấn công mục tiêu Ty Cảnh sát Chương Thiện, đến 5h sáng 1/5/1975, Đại úy Phan Huỳnh Hoa, Đại đội trưởng Đại đội Cảnh sát dã chiến địch ra lệnh cho binh sỹ hạ vũ khí đầu hàng. Ta đưa quân chiếm lĩnh Ty Cảnh sát Chương Thiện...

Thắng lợi của cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Mùa xuân 1975, đánh dấu bước trưởng thành vượt bậc của lực lượng An ninh Cần Thơ dưới sự lãnh đạo trực tiếp của Đảng bộ Cần Thơ.