Vì sao các đối tượng buôn lậu hàng trăm tấn thuốc bắc “lọt” qua cửa khẩu dễ dàng?
Trong kết luận điều tra, Cơ quan CSĐT Bộ Công an đã đề nghị Viện KSND Tối cao truy tố 19 bị can về tội buôn lậu, 2 bị can là Chu Bá Toàn (Phó Chi cục trưởng Chi cục Hải quan cửa khẩu Chi Ma) và Hoàng Thanh Sơn (thuộc Đội Nghiệp vụ hải quan, Chi cục Hải quan cửa khẩu Chi Ma) về tội thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng.
Hai anh em lập hàng chục Công ty buôn lậu thuốc bắc
Theo kết luận điều tra, ngày 4/12/2019, tại cửa khẩu Chi Ma thuộc huyện Lộc Bình, Lạng Sơn, Cơ quan CSĐT Bộ Công an đã bắt quả tang, kiểm tra các đối tượng Trần Văn Quang, đại diện Công ty TNHH XNK Ninh Hiệp đang làm thủ tục khai báo hải quan theo Tờ khai hàng hoá nhập khẩu với hàng hoá là gần 20 tấn hoa cúc, hoa nhài và hạt đỗ đen; bắt quả tang Nguyễn Văn Khanh, lái xe tải 98C-073.58 kéo rơ móc và Nguyễn Trọng Chiến, lái xe tải 99C-003.90 đang vận chuyển hàng hoá thuộc tờ khai của Công ty TNHH XNK Ninh Hiệp từ cửa khẩu Chi Ma vào nội địa. Kết quả kiểm tra thực tế trên 2 xe container là 545 bao dược liệu có trọng lượng hơn 32,5 tấn; 1.232 bao hoa quả tẩm ướp có trọng lượng hơn 10 tấn không khai báo hải quan, không có hoá đơn chứng từ được xếp lẫn trong hoa cúc, hoa nhài, đỗ đen khô.
 |
| Hai bị can Chu Bá Toàn và Hoàng Thanh Sơn. |
Qua đấu tranh với các đối tượng, Cơ quan điều tra xác định, Công ty TNHH XNK Ninh Hiệp do Nguyễn Thạc Hậu làm giám đốc nhưng thực chất là của anh em ruột Lâm Đình Hưng và Lâm Đình Hoài đều trú ở Ninh Hiệp, Gia Lâm, Hà Nội.
Khám xét khẩn cấp kho hàng của Công ty TNHH Hà Bắc do Lâm Đình Hưng làm Giám đốc tại khu đất mới Long Vỹ, phường Đình Bảng, thị xã Từ Sơn, Cơ quan điều tra đã phát hiện và thu giữ 3.017 bao thuốc bắc, hoa quả khô, trọng lượng gần 93 tấn không có hoá đơn chứng từ chứng minh nguồn gốc và hàng trăm phiếu giao hàng có các địa chỉ cụ thể cùng nhiều máy tính xách tay, có dữ liệu điện tử do Lâm Đình Hưng và các đối tượng giúp việc sử dụng để phục vụ việc buôn lậu.
Khám xét khẩn cấp nơi ở, nơi làm việc và kho hàng của 11 khách hàng của Hưng, Hoài tại Hà Nội, Bắc Ninh, Nam Định, Nghệ An, TP Hồ Chí Minh, cơ quan chức năng đã phát hiện và thu giữ số lượng lớn thuốc bắc không có hoá đơn, chứng từ.
Quá trình điều tra, Cơ quan Công an đã làm rõ, từ năm 2014, Lâm Đình Hưng cùng với anh trai là Lâm Đình Hoài sử dụng giấy tờ của nhiều người thân thành lập nhiều công ty để vận chuyển thuê hàng hóa từ cửa khẩu Chi Ma (tỉnh Lạng Sơn) về Ninh Hiệp (huyện Gia Lâm, Hà Nội) cho các chủ hàng.
Đầu năm 2019, Hưng nhận lời với bị can Nguyễn Thị Ngân, (quê ở Vĩnh Phúc, thường xuyên sang Trung Quốc đóng hàng) để vận chuyển, buôn lậu thuốc bắc từ Ái Điểm, Trung Quốc (giáp cửa khẩu Chi Ma) về Lạng Sơn. Hưng, Hoài và Ngân đã bàn bạc thống nhất về việc tổ chức đường dây buôn lậu dược liệu thuốc bắc từ Trung Quốc về Việt Nam qua cửa khẩu Chi Ma.
Theo thỏa thuận, bị can Ngân có vai trò mua gom hàng thuốc bắc và hoa quả khô từ Trung Quốc, đóng hàng và thuê xe vận chuyển về cửa khẩu. Bị can Hưng sử dụng các công ty do mình thành lập mở tờ khai hải quan để nhập khẩu qua cửa khẩu Chi Ma các mặt hàng là hoa quả tẩm ướp, hoa cúc, hoa nhài, đỗ đen khô… Tuy nhiên, trên thực tế, nhóm của Hưng đã trộn lẫn dược liệu thuốc bắc vào các container, thùng hàng xe tải và qua mặt cơ quan chức năng để đưa về Việt Nam.
Nhằm tránh sự phát hiện của Hải quan, Hưng đã tráo đổi container khi bị kiểm tra. Cụ thể, Hưng chuẩn bị sẵn một container có chứa hàng theo tờ khai hải quan đặt trong bãi Tuấn Minh, khi Hải quan kiểm tra thì các bị can móc container này vào xe đầu kéo.
Nhờ "thủ thuật" này mà bên kiểm tra không phát hiện bất thường. Sau khi kết thúc việc kiểm tra, nhóm của Hưng lại tháo container trên ra và móc container có chứa thuốc bắc lẫn hoa quả khô vào xe đầu kéo để vận chuyển về kho. Sau khi hàng được tập kết tại kho, Hưng và Hoài sẽ căn cứ vào danh sách mà Ngân gửi về từ Trung Quốc để phân công việc vận chuyển cho khách tại 22 tỉnh thành phố, trong đó chủ yếu là khách hàng tại Ninh Hiệp.
Kết quả điều tra xác định, từ tháng 5 đến tháng 12/2019, Lâm Quang Hưng và các bị can đã thực hiện hành vi buôn lậu thuốc bắc có tổng trị giá 12 tỷ đồng. Các bị can cũng đã vận chuyển 45 chuyến hàng với số lượng gần 5 nghìn tấn thuốc bắc lậu từ Trung Quốc cho gần 300 khách hàng trên cả nước với cước vận chuyển là hơn 59 tỷ đồng.
Cán bộ hải quan, kiểm dịch buông lỏng quản lý
Kết quả trích xuất dữ liệu máy tính của Lâm Đình Hưng và điện thoại của Trần Văn Quang thể hiện từ ngày 25/3 đến ngày 30/11/2019, hai đối tượng này đã đưa cho ông Chu Bá Toàn tổng số tiền 1,5 tỷ đồng. Ngày 30/7/2019, Hưng đưa cho Toàn và ông Hoàng Văn Quân, khi đó là Chi Cục trưởng Chi cục Hải quan cửa khẩu Chi Ma 300 triệu đồng.
 |
| Xe ôtô thuốc bắc bị Cơ quan CSĐT thu giữ. |
Những ngày bị can nhận tiền đều trùng khớp với ngày phát sinh cuộc gọi giữa bị can với Hưng và Quang. Tuy nhiên, bị can Chu Bá Toàn không thừa nhận và không có chứng cứ khác để chứng minh nội dung trên nên chưa đủ căn cứ xác định Chu Bá Toàn đã nhận hối lộ. Do thời hạn điều tra đã hết và để tránh bỏ lọt tội phạm, Cơ quan điều tra đã quyết định tách vụ việc về hành vi có dấu hiệu tội nhận hối lộ của Chu Bá Toàn để điều tra, xử lý sau.
Qua tài liệu thu thập được từ máy tính xách tay của Lâm Đình Hưng thể hiện, từ ngày 24/1 đến ngày 8/11/2019, Lâm Đình Hưng đã đưa cho ông Hoàng Văn Quân, khi đó là Chi Cục trưởng Chi cục Hải quan cửa khẩu Chi Ma hơn 1,2 tỷ đồng.
Trong đó, 500 triệu đồng được ghi nội dung “chi anh Toàn + anh Quân tháng 7 dương”. Ông Quân khai có nhận 500 triệu đồng từ Hưng để chung nhau mua đất tại Lạng Sơn. Ngoài ra, còn nhận 1 tỷ đồng do Hưng gửi vào tài khoản của vợ ông. Số tiền trên, ông Quân đã dùng 1,25 tỷ để mua đất của 5 hộ dân tại huyện Cao Lộc, Lạng Sơn.
Toàn bộ giấy đặt cọc đều ghi tên người mua là vợ ông Quân. Số tiền còn lại là 250 triệu đồng, ông Quân đang quản lý. Đối với những số tiền khác theo ghi chép tại máy tính của Lâm Quang Hưng thì ông Quân không thừa nhận. Hiện nay, ông Hoàng Văn Quân có đơn nộp lại số tiền đã nhận của bị can Lâm Đình Hưng để chung nhau mua đất.
Ngoài lời khai đưa tiền cho ông Quân như trên, Hưng và Quang còn khai đưa tiền cho hàng loạt công chức Hải quan từ 1 đến 2 triệu đồng trong quá trình mở tờ khai hải quan, làm thủ tục đăng ký nhập cảnh. Do thời hạn điều tra đã hết và để đảm bảo thận trọng, khách quan, không bỏ lọt tội phạm, Cơ quan CSĐT Bộ Công an đã quyết định tách tài liệu có dấu hiệu đưa, nhận hối lộ để tiếp tục điều tra, xử lý theo quy định của pháp luật.
Theo kết luận, bị can Chu Bá Toàn, Hoàng Thanh Sơn được giao phụ trách công tác chống buôn lậu, chỉ đạo thực hiện quy trình thủ tục hải quan đối với các loại hàng hóa xuất, nhập khẩu tại cửa khẩu Chi Ma…
Cụ thể, trong hai ngày 3 – 4/12/2019, Chu Bá Toàn đã buông lỏng quản lý, không tổ chức triển khai việc giám sát trực tiếp và bằng camera đối với hàng hóa, phương tiện trong khu vực giám sát hải quan. Chu Bá Toàn cũng không đôn đốc, kiểm tra công việc của các công chức dưới quyền trong việc giám sát hàng hóa xuất nhập khẩu. "Sự thiếu trách nhiệm của Toàn trực tiếp dẫn đến cơ quan Hải quan không phát hiện hành vi tráo đổi container chứa hàng hóa thuốc bắc với container chứa hoa quả khô để Lâm Đình Hưng và đồng phạm lợi dụng sơ hở, nhập khẩu hàng hóa thuốc bắc trái pháp luật", kết luận điều tra nêu.
Bị can Hoàng Thanh Sơn, Cơ quan điều tra cũng xác định Sơn không phát hiện được các hành vi sang tải trái phép thuốc bắc, hoa quả khô từ 2 xe tải của Trung Quốc sang 2 xe của Việt Nam, không phát hiện hành vi tráo đổi container hàng hoá chứa thuốc bắc với container chứa hoa quả khô khiến Hưng và đồng bọn lợi dụng nhập thuốc bắc trái phép về Việt Nam, gây thiệt hại cho Nhà nước gần 365 triệu đồng tiền thuế.
Trong vụ án có 2 cán bộ Kiểm dịch viên của Trạm kiểm dịch thực vật Chi Ma có hành vi thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng là Nguyễn Thị Thọ và Lê Hồng Mạnh. Theo phân công, hai cán bộ này có trách nhiệm kiểm dịch hàng theo tờ khai của Công ty TNHH Ninh Hiệp do Trần Văn Quang đăng ký nhưng không thực hiện kiểm tra, không lấy mẫu trực tiếp lô hàng mà sử dụng mẫu của 3 loại hàng là hoa nhài, hoa cúc và đỗ đen do Quang mang đến để kiểm tra ATTP và cấp giấy kiểm dịch thực vật cho hàng hoá đối với lô hàng trên.
Cơ quan CSĐT Bộ Công an xác định hành vi của Nguyễn Thị Thọ và Lê Hồng Mạnh thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng, gây thất thu hơn 364 triệu đồng tiền thuế cho Nhà nước nên đã ra quyết định khởi tố bị can khám xét, bắt bị can và đề nghị VKSND Tối cao phê chuẩn. Tuy nhiên, từ 3/1/2020 đến nay, Viện KSND Tối cao chưa phê chuẩn các quyết định trên, cũng chưa có trả lời chính thức về vấn đề này, Cơ quan CSĐT Bộ Công an tiếp tục đề nghị Viện KSND Tối cao phê chuẩn các quyết định trên.
