Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam lên tiếng sau “cầu cứu” của 3 ngân hàng liên quan vụ án Phạm Công Danh

• Phạm Công Danh đề nghị thu hồi khoản tiền 4.500 tỷ đồng
• Phạm Công Danh bị đề nghị 20 năm tù, Trầm Bê bị đề nghị 5-6 năm tù
• Đại án Phạm Công Danh: “Soi” gói vay đã gây thiệt hại 1.740 tỷ đồng cho VNCB

Phát biểu quan điểm bào chữa cho bị cáo Nguyễn Việt Hà (nguyên Tổng Giám đốc Công ty CP Quản lý Quỹ Lộc Việt, bị VKS quy kết là người bàn bạc, thoả thuận với Phạm Công Danh dùng thủ đoạn ủy thác đầu tư 903 tỷ đồng từ VNCB qua Quỹ Lộc Việt và sử dụng các công ty vay tiền của TP Bank, tất cả đều chuyển cho Danh sử dụng, gây thiệt hại cho VNCB 1.740 tỷ đồng; bị đề nghị mức án 6-7 năm tù), luật sư của bị cáo Hà cho rằng, hành vi của bị cáo bắt nguồn từ việc Tập đoàn Thiên Thanh phát hành trái phiếu trái pháp luật.

Bị cáo Nguyễn Việt Hà (đứng) và các bị cáo khác tại tòa.

Liên quan đến việc ủy thác đầu tư 903 tỷ đồng từ VNCB qua Quỹ Lộc Việt thực tế đã được xem xét ở giai đoạn 1 vụ án Phạm Công Danh. Vấn đề trách nhiệm của bị cáo Hà, trong bản án sơ thẩm giai đoạn 1, Quỹ Lộc Việt bị truy thu lại số tiền 3 tỷ đồng thu lợi bất chính và Quỹ Lộc Việt cũng đã hoàn thành xong phần trách nhiệm dân sự.

Bào chữa về hành vi giới thiệu 6 công ty để làm hồ sơ vay tiền tại TP Bank của Nguyễn Việt Hà (trong đó có 2 công ty thuộc Quỹ Lộc Việt, còn số công ty còn lại là bị cáo giới thiệu anh em, bạn bè), luật sư cho rằng, thời điểm đó bị cáo biết được Vietcombank có gói tài chính liên quan đến trái phiếu Tập đoàn Thiên Thanh và nếu vay tiền TPBank và mua trái phiếu của Tập đoàn Thiên Thanh, Công ty Trung Dung… thì có thể hưởng phần chênh lệch so với gói tín dụng của Vietcombank đến 4%. Bị cáo Hà thấy có cơ hội kiếm lời lớn nên mới thực hiện việc đầu tư.

Quá trình nghiên cứu hồ sơ và thẩm vấn tại toà cho thấy, bị cáo không có sự bàn bạc, thống nhất với Phạm Công Danh. Trước đây, bị cáo Hà chỉ có mối quan hệ quen biết với Phan Thành Mai (nguyên Tổng Giám đốc VNCB). Bản thân bị cáo Hà không biết câu chuyện sai phạm ở VNCB, dùng tiền gửi để bảo lãnh cho các công ty vay tiền tại TPBank. Nếu xét ở góc độc lập, bị cáo Hà có niềm tin rằng thực hiện hành vi này không có sai phạm gì, thực hiện theo pháp luật, theo đúng quy chế của Quỹ Lộc Việt.

Vì vậy, theo luật sư, cáo trạng quy kết bị cáo giúp sức cho ông Danh khiến VNCB thiệt hại của VKS là không chính xác bởi bị cáo chỉ nghĩ đây là khoản đầu tư an toàn và có lợi cho Quỹ Lộc Việt nên mới thực hiện. Từ những lập luận nêu trên, luật sư mong HĐXX xem xét giảm nhẹ mức án cho bị cáo Hà xuống còn 2-3 năm tù vì thực tế bị cáo không nhận thức được hành vi trên là sai phạm. Bị cáo cũng không ngờ những hành vi của mình lại góp phần gây hậu quả như ngày hôm nay.

Trước đó, tham gia bào chữa cho các bị cáo thuộc nhóm các công ty được Nguyễn Việt Hà giới thiệu ký hợp đồng ủy thác đầu tư trái phiếu với VNCB, luật sư các bị cáo Ong Khắc Chung (nguyên Giám đốc Công ty Khánh Chi), Hà Văn Bình (nguyên Chủ tịch HĐQT Công ty Đại Phát Việt Nam, bị đề nghị 3-4 năm tù), Phạm Hoài Thanh (nguyên Phó Giám đốc Công ty Thạch Hà, bị đề nghị 3 năm treo), Nguyễn Kim Cẩm Vân (nguyên kế toán Quỹ Lộc Việt, bị đề nghị 3 năm tù)... đều đề nghị HĐXX xem xét giảm cho các bị cáo một phần hình phạt do các bị cáo không nhận thức được hành vi của mình là vi phạm, chỉ vô tình tiếp tay cho hành vi sai trái của Phạm Công Danh.

Trong một diễn biến có liên quan phiên tòa, Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam đã có văn bản hoả tốc gửi Thủ tướng Chính phủ, Chủ nhiệm Ủy ban kiểm tra Trung ương, Trưởng ban Nội chính Trung ương, Chánh án TAND Tối cao, Viện trưởng VKSND Tối cao, Thống đốc ngân hàng Nhà nước, Chủ toạ phiên toà xét xử vụ án Phạm Công Danh và các đồng phạm giai đoạn 2, TAND và VKSND TP Hồ Chí Minh về việc phản ánh của 3 ngân hàng thương mại liên quan trong vụ án Phạm Công Danh.

Cơ quan thường trực Hiệp hội ngân hàng Việt Nam cho biết, trong các ngày 22 và 23-1-2018, Hiệp hội đã nhận được Công văn của 3 ngân hàng hội viên Sacombank, BIDV và TP Bank phản ánh về diễn biến tại phiên xét xử Phạm Công Danh và các đồng phạm về tội “Cố ý làm trái các quy định của nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng” xảy ra tại VNCB. Theo đó, thừa ủy quyền của VKSND Tối cao thực hành quyền công tố tại toà, ngày 22-1, đại diện VKSND TP Hồ Chí Minh đã đề nghị HĐXX thu hồi số tiền 6.127 tỉ đồng từ 3 ngân hàng BIDV, Sacombank và TPBank để khắc phục hậu quả cho thiệt hại của VNCB.

Trước diễn biến này, Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam có ý kiến sau: Tại kết luận giám định ngày 16-3-2017 của Tổ giám định độc lập của Ngân hàng Nhà Nước đã khẳng định cả 3 ngân hàng BIDV, Sacombank và TP Bank đã thực hiện việc thu hồi nợ vay của khách hàng đúng quy định và thoả thuận tại hợp đồng tín dụng đã ký và không có thiệt hại xảy ra tại 3 ngân hàng này. Việc thực hiện như kiến nghị trên của VKS sẽ tạo tiền lệ bất lợi, gây khó khăn, cản trở cho hoạt động của các ngân hàng.

Cụ thể, theo pháp luật hiện hành thì các ngân hàng cho vay không có trách nhiệm phải tìm hiểu và xác minh nguồn gốc số tiền trên tài khoản thanh toán của bên vay trước khi thu nợ. Trên thực tế, nếu buộc các ngân hàng phải xác minh về nguồn gốc số tiền thu nợ thì sẽ phát sinh nhiều khó khăn, thủ tục hành chính và chi phí cho các ngân hàng cũng như khách hàng.

Ngoài ra, các ngân hàng không đủ điều kiện, cơ sở để thực hiện việc xác minh này. Giao dịch phát sinh từ các hợp đồng tín dụng của các ngân hàng với khách hàng là giao dịch hợp pháp thì việc thu nợ từ tài khoản của bên có nghĩa vụ là ngay tình và được pháp luật bảo vệ. Việc thực hiện yêu cầu trên sẽ không đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của các ngân hàng theo quy định của pháp luật.

Ngoài ra có thể dẫn đến hàng loạt giao dịch vay vốn, gửi tiền với giá trị nhiều tỉ đồng có nguy cơ xảy ra tranh chấp, làm xáo trộn các giao dịch dân sự, kinh tế, thương mại đang vận hành bình thường. Theo đó, số tiền đã thu nợ hợp pháp, hợp lệ và được tất toán từ nhiều năm trước bất cứ khi nào cũng có thể bị bên vay lật lại, đòi lại vì cho rằng nguồn tiền đã trả nợ không hợp pháp hoặc bị thu hồi theo quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền.

Với những lập luận vừa nêu, Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam đề nghị các cơ quan có thẩm quyền xem xét, cân nhắc có chỉ đạo xử lý phù hợp.