Giá dầu rớt thảm, kinh tế Việt Nam được, mất gì?
- Giá dầu thô giảm xuống mức thấp nhất trong gần 7 năm
- Giá dầu có thể giảm sâu trong ngắn hạn
- Giá dầu tăng sau vụ Thổ Nhĩ Kỳ bắn hạ máy bay Nga
- Giá dầu thế giới sụt giảm tới 5% trong tuần qua
Thị trường dầu mỏ đang được cho là phải trải qua những thời khắc tồi tệ. Theo Reuters, có những dấu hiệu cho thấy các nhà giao dịch đang chuẩn bị cho kịch bản giá dầu giảm còn 25 USD/thùng trong mấy tháng tới. Theo dự báo của nhiều chuyên gia trên thị trường năng lượng, với những yếu tố ở hiện tại, không có lý do gì để hy vọng giá dầu sẽ sớm phục hồi trong thời gian tới. Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA) dự báo, phải 5 năm tới giá dầu thô thế giới mới dần được cải thiện, tăng lên mức 80 USD/thùng.
 |
| Giá dầu giảm, hoạt động sản xuất kinh doanh được hưởng lợi. |
Trước những diễn biến khó lường của giá năng lượng, ban Kinh tế thế giới thuộc Trung tâm Thông tin và Dự báo kinh tế – xã hội (Bộ Kế hoạch và Đầu tư) đã đưa ra các kịch bản kinh tế khi giá dầu giảm về ngưỡng 30, 40 và 50 USD một thùng. Cụ thể, ở kịch bản giá dầu về mức thấp kỷ lục 30 USD một thùng, trung tâm này cho rằng tốc độ tăng trưởng kinh tế Việt Nam năm 2016 sẽ giảm 1,36% so với cùng kỳ năm trước, chung cảnh ngộ với các nước xuất khẩu dầu mỏ lớn như Nga, Na Uy, Trung Đông, châu Phi. Lạm phát âm gần 4% do dầu là yếu tố đầu vào sản xuất nhiều loại hàng hóa. Tuy nhiên, cán cân thương mại được hỗ trợ lớn khi kim ngạch xuất khẩu tăng thêm 1,52% do kinh tế của các quốc gia là đối tác kinh tế quan trọng của Việt Nam được cải thiện, chi phí nhập khẩu giảm 1,84%.
Nếu giá dầu xuống mức 40 USD, so với cùng kỳ năm trước, tăng trưởng kinh tế năm tới giảm 0,85% trong năm 2016. Cú sốc này cũng khiến kinh tế Việt Nam đối mặt với giảm phát (lạm phát âm 2,52%), xuất khẩu tăng và nhập khẩu giảm. Với kịch bản 50 USD, tăng trưởng kinh tế giảm 0,42% trong năm tới, lạm phát giảm 1,11%. Tuy nhiên, từ năm 2017 trở đi, khi tăng trưởng thế giới hồi phục, nền kinh tế Việt Nam cũng hồi phục dần ở ba kịch bản. Giá dầu giảm cũng tác động lên tỷ giá hối đoái đa phương, được nhóm nghiên cứu dự báo tăng thấp nhất 1,26% và cao nhất là 6% khi đồng USD mạnh lên.
Từ phía cơ quan quản lý trực tiếp, trước việc giá dầu thô liên tiếp sụt giảm, trả lời trên VTV, Thứ trưởng Bộ Tài chính Đỗ Hoàng Anh Tuấn khẳng định đây là điều đã được cơ quan quản lý dự liệu. “Chúng tôi đã xây dựng các phương án rất cụ thể, không chỉ là những kịch bản cho giá dầu ở mức 60, 50, 45 USD mỗi thùng mà trường hợp 40, 35 thậm chí 30 USD một thùng cũng đã được tính toán.”, ông Tuấn nói.
Ngoài ra, ông Tuấn cũng cho biết nhìn theo hướng tích cực, giá dầu giảm sẽ khiến tiết kiệm được chi phí nhập khẩu xăng dầu. Dự kiến năm 2016, Việt Nam nhập khẩu khoảng 12,5-13 triệu tấn xăng dầu, và nếu mức giá dầu thô vẫn giữ nguyên 36 USD thì sẽ tiết kiệm được 2-2,1 tỷ USD. Với hoạt động sản xuất kinh doanh trong nước, giá dầu thô giảm dẫn đến giá xăng dầu giảm sẽ có tác động tích cực tới sự phục hồi kinh tế, vì giá xăng dầu giảm chính là điều kiện cần thiết để kéo giá hàng hóa thiết yếu giảm theo.
Theo tính toán, hiện chi phí xăng dầu chiếm tới 40-50% chi phí sản xuất, 10-15% chi phí giá thành sản phẩm hàng hóa. Xét về lợi ích cho nền kinh tế, việc giá xăng dầu giảm có thể giảm chi phí đầu vào, từ đó kích cầu tiêu dùng, thúc đẩy sản xuất, tạo ra nhiều giá trị gia tăng hơn. Nhờ đó, thu NSNN từ hoạt động sản xuất kinh doanh và xuất khẩu có thể tăng được để bù đắp cho phần hụt thu từ khai thác và xuất khẩu dầu thô cũng như từ nhập khẩu xăng dầu thành phẩm.
Hiện nay, về công tác thu ngân sách, Báo cáo của Bộ Tài chính cho biết, thu NSNN lũy kế 11 tháng đạt 860,1 nghìn tỷ đồng, bằng 94,4% dự toán, bằng 92,7% mức đánh giá thực hiện cả năm báo cáo Quốc hội, tăng 8,3% so với cùng kỳ năm 2014. Đáng chú ý, cơ cấu nguồn thu ngân sách đã thay đổi. Nếu trước đây, thu từ dầu thô chiếm tỷ trọng lớn thì năm 2015, số thu nội địa đã tăng mạnh.
Cụ thể, số thu nội địa lũy kế 11 tháng đạt 642,7 nghìn tỷ đồng, bằng 100,6% dự toán, bằng 93,6% mức đánh giá thực hiện cả năm báo cáo Quốc hội. Như vậy, dù giá dầu thô giảm mạnh, nguồn thu từ dầu thô đi xuống nhưng kết quả thu NSNN đến hết tháng 11-2015 đạt khá, ước thu cả năm sẽ đạt và vượt dự toán. Thực tế, số thu từ dầu thô của Việt Nam ở thời điểm 5 năm, 10 năm trước được duy trì ở mức độ 18% đến 20%, thậm chí 25% tổng thu ngân sách. Nhưng, giai đoạn gần đây mà cụ thể là năm 2015, với tổng thu ngân sách phấn đấu khoảng 950 nghìn tỷ đồng, thì số thu từ dầu thô chỉ khoảng 65-66 nghìn tỷ đồng, tức là chiếm 6%. trong tổng thu ngân sách. Nếu đem so sánh, con số này còn thấp hơn số nợ đọng thuế (76 nghìn tỷ đồng).
Ngoài ra, trong dự toán thu năm 2016, số thu từ dầu khoảng 54 nghìn tỷ đồng, thấp hơn số thuế thu nhập cá nhân (trên 65 nghìn tỷ đồng).
