Danh nhân Phó Đức Chính “không thành công nhưng đã thành nhân”

• Tọa đàm sách “Thượng tướng Lê Thế Tiệm - dấu ấn thời gian”
• Danh nhân Lê Đại Cang với Bắc Thành và Hà Nội
• Kỷ niệm 430 năm ngày mất danh nhân văn hóa Nguyễn Bỉnh Khiêm

Danh nhân Phó Đức Chính sinh 1907 tại làng Đa Ngưu (nay thuộc xã Tân Tiến), huyện Văn Giang, tỉnh Hưng Yên. Ông tốt nghiệp Trường Cao đẳng Công chính Hà Nội. 

Với tinh thần yêu nước, Phó Đức Chính đã tham gia và trở thành một trong những người thành lập tổ chức Việt Nam Quốc dân Đảng vào ngày 25-12-1927. Ông là một trong năm thành viên lãnh đạo của Tổng bộ, phụ trách công tác tổ chức, phát triển Đảng. Trong kỳ bầu cử Tổng bộ lần thứ III của Việt Nam Quốc dân Đảng (1928) – Phó Đức Chính được bầu làm Chủ tịch Ủy ban Lập pháp và Giám sát.

Quang cảnh buổi tọa đàm.

Dưới tiếng gọi của non sông đất nước, tại Hội nghị đại biểu toàn quốc Việt Nam Quốc dân Đảng họp tại Nam Sách (Hải Dương), Tổng bộ đã đi đến quyết định, tổng khởi nghĩa vào 9-2-1930, trong đó, danh nhân Phó Đức Chính được giao nhiệm vụ đánh Sơn Tây. 

Tuy nhiên, gần tới ngày khởi nghĩa, vì lực lượng còn mỏng, ông đã lên tham gia khởi nghĩa tại Yên Bái. Do chưa có sự nhất quán giữa việc phối hợp giữa các nghĩa quân, cuộc khởi nghĩa Yên Bái nổ ra và thất bại.

Không lâu sau các cuộc khởi nghĩa, các yếu nhân của Việt Nam Quốc dân Đảng lần lượt bị bắt và giam cầm trong nhà lao Hỏa Lò chờ ngày định tội. Sáng 28-3-1930, ông cùng lãnh tụ Nguyễn Thái Học và một số đồng chí khác bị tuyên bố tử hình. Ông bị hành hình vào ngày 17-6-1930 ở tuổi 23. 

Phó Đức Chính thực sự là một trong những cá nhân tiêu biểu nhất thuộc lớp trí thức Tây học sớm, có tư tưởng yêu nước tiến bộ, dám xả thân cứu nước trong những năm đầu của thế kỷ XX.

Phát biểu tại tọa đàm, PGS.TS Nguyễn Duy Bính cho rằng: Sự hi sinh của danh nhân Phó Đức Chính nói riêng và các anh hùng, liệt sĩ của Việt Nam Quốc dân Đảng nói chung đã trở thành những tấm gương, nguồn động viên và cổ vũ tinh thần mạnh mẽ cho các thế hệ thanh niên trí thức yêu nước sau này trong cuộc đấu tranh gian khó, lâu dài vì độc lập, tự do của tổ quốc. 

Tấm gương của nhà hoạt động cách mạng Phó Đức Chính luôn sáng mãi trong lòng mỗi thế hệ trẻ, qua đó góp phần giáo dục họ về tinh thần yêu nước bất khuất, ý chí đấu tranh kiên cường bảo vệ bờ cõi của ông cha.