Xe máy sẽ phải kiểm định khí thải theo lộ trình

• Lập 250 điểm kiểm định khí thải tại Hà Nội và TP HCM
• Hà Nội yêu cầu rà soát lộ trình để giảm phương tiện cá nhân

Theo báo cáo hiện trạng môi trường quốc gia, 70-90% ô nhiễm không khí đô thị là từ các hoạt động giao thông vận tải, chỉ 10-30% là do công nghiệp và sinh hoạt. 

Một tính toán tại 2 thành phố lớn nhất là Hà Nội và TP Hồ Chí Minh cho thấy, xe máy chiếm 95% về số lượng, chỉ tiêu thụ 56% xăng nhưng lại thải ra 94% Hyđrô cácbon (HC); 87% cácbon ôxit (CO); 57% ôxit Nitơ (Nox)... trong tổng lượng phát thải của các loại xe cơ giới. Và, xe máy đang sử dụng tham gia giao thông là nguồn chính thải ra phần lớn các chất gây ô nhiễm.

Dự thảo Đề án cũng đề xuất không thực hiện kiểm tra khí thải đối với xe máy trong 5 năm đầu sử dụng như kinh nghiệm của Đài Loan, Thái Lan, Ấn Độ... bởi xe còn tương đối mới, đã được kiểm tra lần đầu lúc xuất xưởng hoặc nhập khẩu và được hưởng chế độ bảo hành, bảo dưỡng của nhà sản xuất.

Bên cạnh đó, Đề án cho rằng, kiểm tra khí thải xe máy nên được thực hiện tập trung trước mắt tại các thành phố lớn, trực thuộc Trung ương-nơi đang bị ảnh hưởng nặng nề nhất của ô nhiễm không khí.

Theo dự thảo, xe máy sẽ phải kiểm định khí thải.

Theo đó, đa số các ý kiến nhất trí lộ trình được thực hiện trước tiên đối với các xe có dung tích xi lanh lớn từ 175cm³ trở lên. Đây là những xe phân khối lớn, có số lượng ít, không phải là phương tiện giao thông phổ biến hiện nay, chủ sử dụng đều là những người có điều kiện. 

Việc kiểm tra khí thải sẽ được thực hiện ngay tại các trung tâm đăng kiểm ôtô đang lưu hành, nơi có sẵn cơ sở vật chất, kỹ thuật và nguồn nhân lực được đào tạo nên hoàn toàn khả thi.

Đối với các xe có dung tích xi lanh dưới 175cm³ do có số lượng rất lớn nên phải có lộ trình triển khai ít nhất 5 năm (2020-2025). Tuy nhiên, cũng có nhiều quan điểm và các phương án về vấn đề này.

Cụ thể, phương án 1: Không quy định ngay một lộ trình dài hạn cho 10 năm tới mà trước mắt chỉ thực hiện kiểm tra khí thải đối với xe có dung tích xi lanh từ 175cm

3 trở lên (thực hiện từ ngày 1-7-2018, ước tính có khoảng 15.200 xe được kiểm tra khí thải). Phương án 2: Ban hành ngay một lộ trình dài hạn bằng cách chia đối tượng kiểm tra khí thải theo tuổi sử dụng xe vì xe càng cũ thì mức phát thải gây ô nhiễm càng lớn.

Trước tiên, thực hiện kiểm tra khí thải đối với các xe cũ trên 15 năm sử dụng (từ 1-7-2020, khoảng 6 triệu xe); sau đó đến các xe có niên hạn 10 năm (từ 1-7-2022, khoảng 4 triệu xe), 5 năm (từ 1-7-2025, ước tính có khoảng 12 triệu xe). 

Phương án 3: Tiếp tục chia đối tượng kiểm tra khí thải theo dung tích xi lanh động cơ vì lượng phát thải tỷ lệ với độ lớn của dung tích xy lanh như loại 150cm³ (từ 1-7-2020); từ 1-7-2022 đối với xe có dung tích xy lanh động cơ từ 105cm³ trở lên; từ 1-7-2025 đối với tất cả xe máy thuộc đối tượng quy định.

Bên cạnh đó, Dự thảo cũng đưa ra, từ nay đến 2020 sẽ triển khai kiểm tra khí thải xe máy có dung tích xi lanh động cơ từ 175cm³ trở lên tại 5 thành phố lớn là Hà Nội, TP Hồ Chí Minh, Hải Phòng, Đà Nẵng, Cần Thơ đồng thời xây dựng các văn bản quy phạm pháp luật về kiểm tra, phí, lệ phí thực hiện kiểm tra khí thải xe môtô, xe gắn máy...

Từ năm 2020-2022 và các năm sau, tập trung triển khai đồng loạt kiểm tra khí thải xe môtô, xe gắn máy tại các thành phố trực thuộc Trung ương theo lộ trình.