Hình thành văn hóa giao thông của cá nhân và cộng đồng

Thời gian qua, có nhiều ý kiến cho rằng việc xử lý vụ việc vi phạm giao thông ở mỗi nơi, mỗi vụ còn khác nhau. Nhiều vụ có dấu hiệu vi phạm hình sự, nhưng người vi phạm "xoay sở" để chỉ bị xử lí hành chính. Vậy thì việc áp dụng pháp luật vào thực tế sẽ được triển khai ra sao để giảm thiểu thực trạng này?

Đại tá Nguyễn Quang Nhật, Trưởng phòng Hướng dẫn tuyên truyền và giải quyết TNGT, Bộ Công an: Tôi không đồng tình với nhận định rằng xử lý vụ việc vi phạm giao thông ở mỗi nơi, mỗi vụ còn khác nhau. Đã là hành vi vi phạm pháp luật thì việc xử lý là thống nhất. Việc xử lý hành chính đối với các hành vi vi phạm giao thông hiện được xử lý hoàn toàn theo Nghị định 100, trong đó có quy định cụ thể về mức phạt cho mỗi hành vi vi phạm khác nhau. Mức phạt có thể khác nhau phụ thuộc vào tình tiết tăng nặng hoặc giảm nhẹ. Người vi phạm có thể bị phạt ở khung cao nhất nếu có những tình tiết tăng nặng nhưng cũng có thể ở khung thấp nhất nếu có tình tiết giảm nhẹ. 

Đối với "những vụ việc có dấu hiệu vi phạm hình sự những người vi phạm "xoay sở" để chỉ bị xử lí hành chính" thì vấn đề này chủ yếu là các vụ tai nạn giao thông, tức hành vi không chấp hành quy định pháp luật mà gây ra hậu quả nhất định, mà trong quá trình thực thi pháp luật có thể có nơi, có lúc chưa nghiêm minh, dẫn đến bỏ lọt tội phạm. Hiện, yếu tố cấu thành hành vi phạm tội trong tai nạn giao thông phụ thuộc vào việc hậu quả của vụ việc đó với tính mạng, sức khoẻ của một người hoặc nhiều người trong tai nạn và thiệt hại về mặt tài sản. Bên cạnh đó, phải nhìn nhận rằng, để áp dụng nghiêm minh các quy định pháp luật trên thực tế thì cần đảm bảo ba yếu tố, thứ nhất là quy định pháp luật phải đầy đủ, chặt chẽ, đảm bảo tính khả thi cao. 

Thứ hai, lực lượng chức năng, lực lượng thực thi pháp luật được trang bị đầy đủ phương tiện kỹ thuật, có trình độ, ý thức và thái độ tốt. Thứ ba, người dân phải có nhận thức, ý thức chấp hành pháp luật tốt. Như Nghị định 100, từ khi văn bản này ra đời, việc xử lý vi phạm giao thông được thực hiện rất quyết liệt, mạnh mẽ. Lấy ví dụ về xử lý vi phạm nồng độ cồn, chỉ thời gian ngắn sau khi Nghị định 100 được áp dụng, báo chí, dư luận và người dân đều vào cuộc. Người dân đã nhận thức được hành vi uống rượu bia khi tham gia giao thông là rất nguy hiểm, tạo ra nguy cơ tai nạn giao thông cao. Phải nói rằng việc áp dụng Nghị định 100 trong xử lý vi phạm nồng độ cồn đã thắng lợi. Đây là một nghị định đi vào cuộc sống.

Trong phần đầu của chương trình, chúng ta đều thừa nhận rằng, văn hóa giao thông tại Việt Nam vẫn chưa cao. Việc văn hóa giao thông chưa cao đơn thuần xuất phát từ ý thức người dân hay còn có liên quan đến các chính sách về phát triển cơ sở hạ tầng đường bộ, hoặc sự quản lý giám sát trong ATGT đường bộ?

Ông Trần Hữu Minh: Tôi nhất trí nhận định, văn hoá giao thông không chỉ yếu tố con người mà nhiều yếu tố khác. Văn hoá giao thông cần phải đảm bảo có các yếu tố: Quy tắc tham giao thông; Hoạt động tuyên truyền; Thiết kế môi trường; Kiểm tra và xử lý vi phạm. Các quy tắc nên cần phải theo trình tự, nếu không làm thiếu sẽ không hiệu quả.

Cụ thể, cần phải thể chế, có hướng dẫn, tuyên truyền luật, xây dựng hạ tầng giao thông… Tôi lấy ví dụ, hiện nay có tình trạng người dân đi ngược chiều trên vỉa hè. Chúng ta cần nhìn nhận lại hành động này, bởi vì người tham gia giao thông đã không đợi 15-20 phút để được đi qua nút giao thông này mà chọn đi trên vỉa hè. Nếu như, việc tổ chức giao thông hợp lý, thời gian đợi ngắn hơn, có lẽ người tham gia giao thông sẽ không cho cách phải vi phạm. 

Điều này cho thấy, việc tổ chức giao thông, kết cấu hạ tầng vô cùng quan trọng. Thế nên, có những hành vi người tham gia giao thông vi phạm, nhưng thể đổ hết lỗi cho người dân. Tuyên truyền, kết hợp với xử lý vi phạm. Nếu chúng ta tập trung và đảm bảo 4 yếu tố trên song hành với nhau; Các cơ quan chức năng cần phải cuộc đồng bộ sẽ sớm hình thành văn hoá giao thông một cách văn minh.

Thời gian qua, việc đào tạo, sát hạch, cấp giấy phép lái xe và quản lý người được cấp giấy phép lái xe vẫn một số bất cập, vậy Dự án Luật Bảo đảm trật tự, an toàn giao thông đường bộ có bao quát, khắc phục được tình trạng trên không?

Đại tá Nguyễn Quang Nhật, Trưởng phòng Hướng dẫn tuyên truyền và giải quyết TNGT: Trong thực tế thì người điều khiển phương tiện tham gia giao thông là chủ thể chính quyết định sự an toàn, bởi liên quan chặt chẽ đến các yếu tố như: khả năng nhận thức, năng lực hành vi, điều kiện sức khoẻ, trạng thái, tâm lý, tinh thần, ý thức chấp hành pháp luật và kể cả lịch sử chấp hành pháp luật về hình sự, hành chính... Nếu chúng ta không đặt người điều khiển phương tiện trong tổng thể xã hội như vậy mà chỉ nhìn kỹ năng lái xe của họ để cấp bằng thì lại quá đơn thuần. Chính vì thế, trong dự luật bảo đảm ATGT đường bộ do Bộ Công an chủ trì xây dựng thì các quy định về sát hạch cấp giấy phép lái xe hay cấp đổi được xây dựng chặt chẽ, từ quá trình đào tạo đến sát hạch và quản lý sau sát hạch. 

Ví dụ, đặt ra nhóm 28 lỗi hành vi vi phạm để trừ điểm giấy phép lái xe và 10 nhóm hành vi vi phạm đặc biệt nguy hiểm thì tước giấy phép ngay như sử dụng ma tuý hay vi phạm nồng độ cồn khi tham gia giao thông. Có làm như vậy thì mới đem lại sự nghiêm minh. Ngoài ra, kết hợp quản lý tốt cơ sở dữ liệu về người lái với cơ sở dữ liệu về xử lý vi phạm giao thông sẽ đảm bảo việc có những người tham gia giao thông có ý thức cao nhất. Từ đó, những doanh nghiệp kinh doanh vận tải sẽ lựa chọn được người lao động, cụ thể là người lái xe phù hợp, có tay nghề mang lại hiệu quả kinh tế cao. 

Tóm lại, dự luật bảo đảm ATGT đường bộ coi việc quản lý người lái xe động trong trại thái tổng thể sẽ đem lại hiệu quả tích cực và đây cũng là cách mà các nước phát triển đang thực hiện. Tại Việt Nam, chúng ta dựa trên đó để nội địa hoá những quy định này và bổ sung thêm đặc thù của đất nước chúng ta để mang lại hiệu quả về mặt quản lý, pháp lý và mang lại lợi ích cao nhất cho việc phát triển kinh tế xã hội.

Rõ ràng, các dự luật được sửa đổi và ban hành đều nhằm nâng cao ý thức tham gia giao thông của người dân. Nhưng từ ý thức đến hình thành văn hóa là một câu chuyện dài hơi, đòi hỏi sự kiên trì, bền bỉ. Theo các chuyên gia, sẽ mất bao lâu để việc tuân thủ pháp luật về ATGT trở thành văn hóa của người dân?

Thượng tá Nguyễn Thị Quế Thu, Phó Cục trưởng Cục Pháp chế và cải cách hành chính, tư pháp (Bộ Công an): “Theo tôi, để hình thành thói quen tuân thủ pháp luật về giao thông, đảm bảo an toàn giao thông, còn tuỳ thuộc vào ý chí của nhà làm luật, quyết tâm của nhà quản lý xã hội cũng như ý thức của nhân dân. Chúng ta hoàn toàn có thể lạc quan về vấn đề này. Chúng ta đã có ý chí thì chắc chắn chúng ta sẽ có được hiệu quả, kết quả tốt đẹp”.

Ông Trần Hữu Minh, Phó Chánh VP Ủy ban ATGTQG: “Tôi cho rằng, thứ nhất, để đảm bảo an toàn giao thông cần nhiều yếu tố, từ hạ tầng, con người, quy tắc và môi trường thực thi pháp luật. Trong thời gian gần đây, chúng ta đang chú trọng đến việc yêu cầu người tham gia giao thông phải thay đổi. Đây là điều không sai nhưng lại là vấn đề khó nhất. Thứ hai, chúng ta phải kiên trì trong việc xây dựng văn hoá giao thông, vì để thay đổi ý thức của một thế hệ, không chỉ đơn giản là trong một tháng hay một năm, mà cần cả một quá trình dài hơi”.

Đại tá Nguyễn Quang Nhật, Trưởng phòng Hướng dẫn tuyên truyền và giải quyết TNGT (Bộ Công an): “Tôi nghĩ khó có thể định lượng cụ thể. Lấy ví dụ, cách đây hơn 10 năm, quy định bắt buộc đội mũ bảo hiểm khi điều khiển xe máy nhận nhiều phản ứng quyết liệt. Thời điểm đấy có rất nhiều báo chí chính thống phản ứng không tích cực về vấn đề này, nhưng với sự quyết tâm cao của Đảng, Chính phủ và của nhân dân, chúng ta đã làm được điều này. Theo tôi, chúng ta mất 10 năm để hình thành thói quen đội mũ bảo hiểm, và chúng ta có thể cũng sẽ mất khoảng thời gian như vậy hoặc hơn thế nữa, nhưng tôi hi vọng thời gian này sẽ ngắn hơn, để chúng ta xây dựng được ý thức văn hoá giao thông tốt hơn, mọi người có ý thức bảo vệ tính mạng, chấp hành tốt quy định pháp luật và ứng xử có văn hoá khi tham gia giao thông”.

Giải pháp nâng cao văn hoá giao thông

Trên các mặt báo, trong các chương trình, chúng ta vẫn luôn nói rằng: “Cần tích cực tuyên truyền, phổ biến cho người dân về các bộ luật, quy định của pháp luật”. Điều này cho thấy, tuyên truyền đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao ý thức chấp hành luật giao thông của người dân. Nhưng theo Thượng tá, chúng ta nên tuyên truyền như thế nào, nhất là trong bối cảnh mạng xã hội đang phát triển rộng rãi, nguồn tin độc hại có thể tác động đến người dân bất cứ lúc nào?

Thượng tá Nguyễn Thị Quế Thu: Thực ra chúng ta đang áp dụng rất nhiều biện pháp, cách thức tuyên truyền khác nhau và cũng có nhiều biện pháp đạt hiệu quả mong muốn. Tuy nhiên, trong bối cảnh mạng xã hội phát triển, những nguồn tin độc hại tác động đến con người, xảy ra trên toàn thế giới, ở tất cả các quốc gia, nhất là trong bối cảnh cuộc cách mạng Công nghiệp 4.0. Tôi thấy rằng, rất nhiều quốc gia trên thế giới áp dụng các biện áp tuyên truyền khác nhau thì thường đi sâu tìm hiểu về văn hóa, tập quán, thói quen thường ngày của người tham gia giao thông. Người ta đánh vào cái gì đấy mà con người không mong muốn nhất, đưa những vấn đề đấy trở thành ý thức tham gia giao thông. Đôi khi có những biện pháp rất nhỏ thôi nhưng lại rất hiệu quả. 

Tôi lấy ví dụ ở Hà Lan, các bé 3 tuổi trở lên đều được khuyến khích trở thành Cảnh sát. Các bé được dạy, khi phát hiện ra các hành vi vi phạm trong tham gia giao thông của người lớn thì các bé có quyền đến báo với các chú Cảnh sát ở bốt gần đấy. Vừa đánh vào ý thức của người lớn, rằng mình như thế này còn bị trẻ em nhắc nhở, sự xấu hổ của người trưởng thành trước các em bé ngây thơ. Sau đó Cảnh sát sẽ kiểm tra camera để phát hiện hành vi vi phạm và xử lý theo quy định của pháp luật. 

Có một quốc gia tôi không nhớ rõ lắm thì người ta áp dụng biện pháp là đánh trực tiếp vào cái lỗi của người vi phạm giao thông. Tức là khi tôi vi phạm giao thông, tôi phải học cách làm CSGT, bị bắt buộc phải đứng ở vị trí của người CSGT cho đến khi tôi tìm thấy một người khác cũng vi phạm giao thông thì mới được rời vị trí. Như vậy thì vừa mất thời gian, mất công việc, vừa đánh vào tâm lý sợ của con người, lại có ý thức tuyên truyền cho toàn cộng đồng rằng hành vi của tôi là vi phạm. Đồng thời cũng giúp người đó hiểu về sự vất vả của những người sử dụng công quyền của Nhà nước để thực hiện việc quản lý xã hội, đảm bảo trật tự kỷ cương của xã hội trên các tuyến giao thông đường bộ.

Các PV, BTV Báo CAND tại buổi toạ đàm.

Các nước trên thế giới cũng đã áp dụng nhiều giải pháp để giảm thiểu nguy cơ tai nạn khi tham gia giao thông cho người dân. Như tại Thụy Điển, chính phủ đã xây dựng lộ trình "zero vision", theo đó nâng cao cơ sở hạ tầng giao thông để giảm thiểu rủi ro cho người điều khiển phương tiện. Những giải pháp này liệu có thể áp dụng tại Việt Nam hay không?

Ông Trần Hữu Minh, Phó Chánh văn phòng Uỷ ban ATGTQG: Chúng ta biết rằng lộ trình "Zero vision", "tầm nhìn zero" tức là "tầm nhìn không ai thiệt mạng do tai nạn giao thông" khởi nguồn từ Thuỵ Điển. Đến hiện nay, Thuỵ Điển, Anh và Hà Lan là ba nước có hồ sơ an toàn giao thông tốt nhất thế giới. Điều đó là thực tế đã kiểm chứng cho tính đúng đắn và hiệu quả của các chính sách về an toàn giao thông. "Zero vision" cho thấy rằng tai nạn giao thông hoàn toàn có thể phòng tránh, không ai nên bị thiệt mạng do tai nạn giao thông và họ sẽ làm mọi thứ có thể, từ hạ tầng giao thông tốt nhất, phương tiện giao thông tốt nhất, quy tắc giao thông chặt chẽ nhất, đào tạo khắt khe nhất, từ đó đảm bảo an toàn giao thông ở mức cao nhất. Cách tiếp cận như vậy về lý luận và thực tiễn đã được khẳng định tại hội nghị về an toàn giao thông cấp Bộ trưởng vừa được tổ chức tại Thuỵ Điển.

Tại hội nghị, các chuyên gia cũng khuyến cáo 9 nhóm giải pháp cụ thể để các nước, tuỳ theo điều kiện của mình, có thể tích hợp vào trong chương trình hành động. Trong đó, nhóm giải pháp đầu tiên phải nói tới chính là xây dựng văn hoá an toàn giao thông trong nội bộ tổ chức, mỗi tổ chức, doanh nghiệp xây dựng thói quen đi lại an toàn, văn hoá đi lại an toàn, khuyến khích nhân viên thực hiện. Ngoài ra, các nhóm giải pháp khác khuyến khích xây dựng giao thông công cộng, bảo vệ trẻ em trong quá trình giao thông, phát triển các phương tiện phi cơ giới như xe đạp... Chúng tôi cho rằng những giải pháp như vậy là tất yếu, khách quan.

Ở Việt Nam, chúng ta đã áp dụng nhiều biện pháp, ví dụ như công tác ứng dụng khoa học công nghệ trong xử lý vi phạm hiện được thực hiện ở nhiều địa phương, mang lại hiệu quả cụ thể. Hiện vẫn còn dư địa, khoảng trống mà chúng ta phải tiếp tục cải thiện. Tuy mỗi quốc gia có điều kiện khác nhau, tổ chức thực hiện khác nhau nhưng tầm nhìn hướng đến một xã hội an toàn thì tương đồng.

Trên lộ trình dài hơi nhằm biến việc tuân thủ pháp luật trở thành văn hóa giao thông của người dân Việt Nam, Cục CSGT đã đề ra những phương hướng và kế hoạch như thế nào để hiện thức hóa điều này?

Đại tá Nguyễn Quang Nhật: Trong buổi GLTT này, các phần trước chúng ta đã đề cập đến thực trạng, hoàn thiện cơ sở pháp lý, giờ cần phải nêu ra các biện pháp cụ thể để có văn hoá giao thông, nâng cao nhận thức của người dân khi tham gia giao thông. Ở đây, tôi đề cập cụ thể đến việc tuyên truyền, truyền thông về ATGT. Lâu nay, chúng ta nói tuyên truyền về ATGT, vấn đề này luôn được đặt lên cao nhất. Nhưng chúng ta đang đi quá nhiều về cái chung chung, như số liệu TNGT, vi phạm giao thông… mà chưa đưa ra một cái cụ thể.

Mới đây, Cục Cảnh sát giao thông phối hợp với các chuyên gia truyền thông, các Giáo sư của Đại học quốc gia Hà Nội xây dựng kế hoạch truyền thông giai đoạn 2019 – 2020. Cụ thể, chúng tôi tập trung thành các nhóm đối tượng để truyền thông, trong đó có nhiều nhóm chịu tác động nhiều. Hiện nay, chúng tôi đang tập trung nhóm đối tượng: Xe khách, lái xe khách; Lái xe tải, lái xe container, motor.

Ví dụ hiện nay, người điều khiển xe motor chưa có thói quen theo hàng dọc, hở cái là “điền vào chỗ trống”. Để hình thành thói quen này, cần phải có sự kiên trì như đi đúng làn, xếp theo trật tự, từ trật tự mới thông suốt. Thói quen này sẽ là tiền đề để chúng ta thực hiện tách làn. Thực tế, hiện nay có khoảng 70% tai nạn giao thông là do motor, va chạm giữa motor với ô tô. Khi có được thói quen đi hàng dọc, sẽ khiến việc tham gia giao thông được thông suốt, hạn chế va chạm. Hiện nay, chúng tôi đang xây dựng kỹ năng cho người nhóm đối tượng tham giao giao thông bằng motor, như đi trong đô thị, đi cạnh xe tải… Với đối tượng lái xe khách, xe tải, chúng tôi có bộ kỹ năng riêng bằng tờ rơi, clip, phát thanh, sắp tới sẽ đưa lên mạng xã hội để truyền tải nhanh nhất.

Ở Nhật Bản và một số quốc gia khác, việc tuyên truyền giáo dục luật giao thông được đưa vào trường học, trở thành một môn học bắt buộc. Điều này sẽ giúp trẻ nhỏ hình thành nét văn hoá giao thông ngay từ khi còn nhỏ. Vậy còn ở Việt Nam thì sao? 

Ông Trần Hữu Minh, Phó Chánh VP Ủy ban ATGTQG: Chúng ta thấy rằng luật Giao thông đường bộ năm 2008 đã có quy định về nội dung giáo dục ATGT. Tuy nhiên, cá nhân tôi đánh giá là còn hơi chung chung và chưa giao những đầu việc cụ thể để các cơ quan chức năng thực hiện. Tới nay, nội dung giáo dục về ATGT vẫn được thực hiện trong nhà trường, nhưng ở mức độ tự nguyện trong sách giáo dục công dân và một năm chỉ gồm hai tiết. 

Chúng tôi đã có những chuyên gia nghiên cứu về vấn đề này ở những nước phát triển thì nhận thấy rằng, ở châu Âu dạy tới 20 tiết/năm về ATGT cho học sinh, từ việc đi bộ ra sao, đi xe đạp, xe buýt, máy bay thì ứng xử thế nào. Họ có một chương trình đầy đủ và toàn diện. Nghị quyết 12 mà Chính phủ mới thông qua hồi đầu năm 2019 đã khắc phục được vấn đề này và giao cho Bộ GD&ĐT biên soạn một chương trình cụ thể. Đây là một bước thay đổi lớn và hết sức tích cực sau nhiều năm. 

Việc đưa giáo dục ATGT vào các giờ học chính khoá sẽ không chỉ cung cấp kiến thức cho các em, mà còn có tác dụng nữa là định hình và tác động ngược lại với hành vi của người thân. Khi ông bà, cha mẹ hay những người xung quanh chưa thực hiện đúng, chính các em sẽ là người nhắc nhở. Theo cập nhật mới nhất thì Bộ GD&ĐT đang hoàn thiện khung chương trình để xuất bản tài liệu chính thống và đưa vào giảng dạy đại trà ở tất cả các cấp học. Tôi xin nhắc lại rằng đây thực sự là một bước đột phá được kỳ vọng. Từ đó, việc chúng ta đào tạo sát hạch lái xe sau này sẽ hiệu quả và chuẩn mực. 

Đại tá Nguyễn Quang Nhật, Trưởng phòng Hướng dẫn tuyên truyền và giải quyết TNGT: Tôi đồng tình với anh Minh rằng việc tuyên truyền về ATGT thời gian qua vẫn còn khá chung chung. Nhưng trong dự thảo về bảo đảm ATGT mới đây đã quy định chi tiết từ nội dung, hình thức và kinh phí cho việc giảng dạy, tuyền truyền ở từng cấp học. 

Chúng tôi, Bộ Công an, hay Bộ Thông tin và Truyền thông cũng đang kết hợp cùng Bộ GD&ĐT để soạn ra những nội dung tuyên truyền phù hợp nhất vào sách giáo dục công dân từng cấp học. Chúng tôi đồng thời nghiên cứu một sách giáo khoa điện tử, gồm cả những kiến thức, phim hoạt hình, trò chơi để các cháu mẫu giáo hay cấp 1 dễ tiếp thu và thực hành tốt hơn. Hãy để cho trẻ có môi trường để chấp hành luật giao thông.

Lãnh đạo Báo CAND cùng các PV, BTV và các vị khách mời chụp ảnh lưu niệm.

Khi xảy ra các vụ tai nạn giao thông, người dân thường bức xúc, kiến nghị cần có chế tài xử lí đủ mạnh để bảo vệ quyền lợi và đảm bảo an toàn người tham gia giao thông. Nhưng khi lấy ý kiến vào các dự thảo văn bản pháp luật, thì không ít người cho rằng quy định của pháp luật quá “khắt khe”. Vậy chúng ta cần làm gì để nâng cao hiệu quả xây dựng pháp luật về bảo đảm ATGT và tạo được sự đồng thuận của xã hội?

Thượng tá Nguyễn Thị Quế Thu, Phó Cục trưởng Cục Pháp chế và cải cách hành chính, tư pháp (Bộ Công an): “Mỗi một vấn đề đương nhiên sẽ có những ý kiến khác nhau, nhất là những vấn đề khách quan, và nó tuỳ thuộc vào nhận thức và cách tiếp cận của mỗi người. Đối với việc xây dựng một dự luật cũng vậy, đương nhiên sẽ có những ý kiến trái chiều xung quanh. Để đạt được sự đồng thuận của đa số, một dự luật được xây dựng trước hết phải phục vụ lợi ích của quốc gia, bảo đảm tốt nhất quyền của con người, tạo được hành lang cơ sở pháp lý”.

Nhiều người dân khi tham gia giao thông cũng phản ánh rằng họ bị CSGT “thái độ”. Để nâng cao văn hóa người tham gia giao thông, chúng ta có cần năng cao văn hóa ứng xử của CSGT không?

Đại tá Nguyễn Quang Nhật, Trưởng phòng Hướng dẫn tuyên truyền và giải quyết TNGT, Bộ Công an: Mỗi chiến sĩ CSGT khi thực thi nhiệm vụ ngoài hiện trường thì phải chấp hành quy chế, quy trình công tác và chịu sự ràng buộc rất chặt chẽ của quy định pháp luật, chịu sự giám sát của nhân dân. Trong quá trình thực hiện nhiệm vụ, người chiến sĩ CSGT tiếp xúc với đa dạng thành phần tham gia giao thông, từ những người trí thức, có nhận thức đầy đủ về pháp luật đến những người thiếu hiểu biết về pháp luật. 

Vì vậy, bản thân mỗi người CSGT phải luôn luôn tự rèn luyện, trang bị cho mình kiến thức pháp luật, nghiệp vụ; kỹ năng, văn hoá ứng xử. Đây là điều tối cần thiết và các chiến sĩ CSGT phải ý thức được nhiệm vụ đó. Như đã nói, với đa dạng thành phần như vậy, chúng ta khó mà hình dụng ra được hết rằng, có những thời điểm các chiến sĩ CSGT bị khiêu khích lên mức rất cao, bị sức ép, rồi thời tiết mưa nắng nhưng vẫn bám đường, bám tuyến, bám chốt. 

Ngoài ra, tâm lý của mỗi chiến sĩ khác nhau, có chuyện vui, chuyện buồn, nếu như không có bản lĩnh tốt, không được rèn rũa thường xuyên về ứng xử, văn hoá thì rất dễ xảy ra xung đột với người vi phạm trong quá trình tiếp xúc. Nhưng chúng ta cũng cần nhìn nhận thực tế rằng có rất nhiều hình ảnh đẹp, nhân văn của chiến sĩ CSGT đã được ghi nhận, đăng tải trên các phương tiện truyền thông đại chúng hay trên mạng xã hội như hành động cảnh báo nguy cơ xảy ra tai nạn, cùng người dân dọn dẹp phế thải rơi vãi, đưa người yếu thế như cụ già, trẻ em qua đường, bảo vệ tài sản, tính mạng của người dân. Trong quá trình thực thi nhiệm vụ, có những chiến sĩ CSGT đã hi sinh một phần thân thể, tính mạng của mình để bảo vệ sự bình yên của người tham gia giao thông. Đây chính là nhiệm vụ cốt lõi của lực lượng CSGT: Bảo vệ người tham gia giao thông an toàn. 

Phải nhắc lại rằng, trong quá trình thực thi nhiệm vụ, mỗi người chiến sĩ cần tiếp tục tự rèn luyện mình. Với những quy định chặt chẽ; quy trình, quy chế công tác; điều lệnh nội vụ CAND; quy định của pháp luật và sự giám sát của tổ chức, cá nhân, các chiến sĩ CSGT sẽ đảm trách tốt, đảm trách đúng vai, đảm trách đầy đủ, thực hiện đầy đủ nhiệm vụ trong đảm bảo trật tự ATGT trên mọi tuyến đường.

Các PV, BTV Báo CAND tại buổi toạ đàm

Định lượng văn hóa là rất khó, vì còn tùy thuộc vào từng hoàn cảnh, thời điểm cụ thể. Định lượng văn hóa giao thông còn khó hơn, khi luật pháp vẫn đang “đương đầu” với ý thức. Nhưng chúng ta vẫn cần có những chế tài cần thiết, mạnh mẽ, đủ sức răn đe để những quy định có thể thiết thực hơn, hiệu quả hơn. Ý kiến của các khách mời như thế nào về vấn đề này?

Ông Trần Hữu Minh, Phó Chánh VP Ủy ban ATGTQG: Chúng tôi đánh giá, quá trình xây dựng văn hóa giao thông là quá trình dài hơi và chúng ta cần phải kiên trì. Trong đó, việc xây dựng các quy định pháp luật phù hợp, có tính thực tiễn, đi vào cuộc sống là vấn đề vô cùng quan trọng. Để làm được điều này, khi xây dựng quy định pháp luật cần lấy những yếu tố cốt lõi từ người dân, mục tiêu của xã hội là đảm bảo trật tự an toàn giao thông là mục tiêu cao nhất thì chắc chắn luật sẽ đảm bảo tốt và đi vào cuộc sống.

Đại tá Nguyễn Quang Nhật, Trưởng phòng Hướng dẫn tuyên truyền và giải quyết TNGT, Bộ Công an: Tôi cũng đồng quan điểm với anh Minh, để xây dựng được văn hóa giao thông, để pháp luật đi vào cuộc sống chắc chắn cần có sự dung hòa. Sự dung hòa ở đây là pháp luật được xây dựng từ "hơi thở" cuộc sống, từ nhu cầu bức thiết của cuộc sống, phản ánh được sự cần thiết phải điều chỉnh, thể chế hóa của đời sống xã hội. Đồng thời, việc thực thi đảm bảo trật tự, nghiêm túc; việc chấp hành của người dân nghiêm túc và chúng ta tuyên truyền làm sao người dân nắm chắc được, nhận thức được đầy đủ những quy định của pháp luật để chấp hành tốt khi tham gia giao thông. Có được sự dung hòa của các yếu tố đó thì việc xây dựng văn hóa giao thông mới đạt được mục đích của xã hội là xây dựng sự phồn vinh, văn minh, tiến bộ của xã hội.

Thượng tá Nguyễn Thị Quế Thu, Phó Cục trưởng Cục Pháp chế và cải cách hành chính, tư pháp (Bộ Công an): Tôi nghĩ rằng, dự luật Bảo đảm trật tự an toàn giao thông đường bộ không chỉ tập trung vào các chế tài mạnh mẽ hơn để có sự răn đe hơn, mà mục tiêu còn cao cả hơn thế rất nhiều. Đồng tình với ý kiến của hai vị khách mời, theo tôi mục tiêu của luật khi được ban hành đó là tạo ra cuộc cách mạng lớn để thay đổi toàn bộ bộ mặt văn hóa giao thông hiện nay ở Việt Nam. Tôi muốn nói một câu kết, chúng ta có quyết tâm rất cao, chắc chắn chúng ta sẽ có những kết quả tốt đẹp.