Trung Quốc đang thể hiện thiện chí với Mỹ?

• Thỏa thuận thương mại Mỹ-Trung đang bị đe dọa?
• Leo thang căng thẳng Mỹ-Trung Quốc về vấn đề Hong Kong
• Xung đột Mỹ-Trung phủ bóng Hội nghị Chính Hiệp toàn quốc Trung Quốc?

Tờ SCMP dẫn các nguồn tin và tài liệu của chính phủ Trung Quốc ngày 6/6 cho biết, Bắc Kinh đã chuyển giao quyền mua các sản phẩm nông nghiệp của Mỹ, như đậu nành, từ Bộ Thương mại sang Bộ Nông nghiệp và Nông thôn. 

Một quan chức giấu tên thuộc Bộ Thương mại Trung Quốc, xác nhận việc mua sản phẩm nông nghiệp hiện đang nằm trong tay của Bộ Nông nghiệp. Tuy nhiên cơ quan này hiện vẫn chưa đưa ra bình luận. 

Trung Quốc dường như đang lặng lẽ thực hiện thỏa thuận thương mại giai đoạn một với Mỹ nhằm“tháo ngòi” căng thẳng song phương. (Ảnh: EPA-EFE)

Động thái điều chỉnh trên cho thấy việc mua thêm 32 tỷ USD hàng nông sản theo yêu cầu của thỏa thuận thương mại hiện đang được coi là một nhiệm vụ mang tính kinh tế, kết hợp nhu cầu trong nước với điều kiện thị trường hơn là nhiệm vụ chính trị. 

Các nhà phân tích cho biết Bắc Kinh vẫn coi thỏa thuận này là một cách quan trọng để thể hiện thiện chí ngay cả khi căng thẳng giữa Bắc Kinh và Washington tiếp tục leo thang về nhiều vấn đề, bao gồm luật an ninh quốc gia Hong Kong và tranh cãi về nguồn gốc của đại dịch COVID-19.

Kế hoạch hoạt động năm 2020 được cơ quan hợp tác quốc tế của Bộ Nông nghiệp nước này công bố vào tháng 3 cho thấy bộ này sẽ thực hiện thỏa thuận thương mại giai đoạn một với Mỹ bằng cách tăng nhập khẩu và lấp đầy khoảng trống cung ứng trong nước. 

Cui Fan, giáo sư trường Đại học Kinh tế và Kinh tế Quốc tế tại Bắc Kinh cho biết, việc thực hiện thỏa thuận thương mại giai đoạn một là rất quan trọng để duy trì quan hệ Mỹ-Trung, và cả hai bên nên bảo vệ nó.

Theo một bản tin được đăng tải trên phương tiện truyền thông hôm 1/6, Bắc Kinh đã ra lệnh đình chỉ mua đậu nành của Mỹ, làm dấy lên mối lo ngại rằng Trung Quốc sẽ rời bỏ thỏa thuận thương mại giai đoạn một để “đáp trả” các mối đe dọa trả đũa của Mỹ liên quan đến Luật an ninh quốc gia Hong Kong. 

Bất chấp bản tin đó, các đơn vị mua hàng của Trung Quốc đã mua thêm 200.984 tấn đậu nành Mỹ trong tuần kết thúc vào ngày 28/5 để giao hàng trước tháng 9, và đặt hàng 264.000 tấn cho năm tài chính tiếp theo bắt đầu từ tháng 9 năm nay, theo dữ liệu do Bộ Nông nghiệp Mỹ công bố hôm 4/6.

Fang Yan, thành viên một cơ quan giám sát thị trường thuộc Bộ Nông nghiệp Trung Quốc cho biết, các nhà quan sát không nên quá quan tâm đến các vấn đề ngắn hạn của thỏa thuận thương mại Mỹ-Trung vì nhu cầu của Trung Quốc đối với các sản phẩm nông nghiệp Mỹ vẫn còn mạnh.

“Về những thay đổi mang tính cấu trúc, Trung Quốc đã thực hiện khá tốt, như một phần của thỏa thuận thương mại giai đoạn một. Chúng tôi đã thấy các giao dịch mua hàng đáng kể trong suốt nhiều tuần qua”, đại diện Thương mại Mỹ Robert Lighthizer ngày 4/6 cho biết.

Về phần mình, phát biểu trước báo giới hôm 6/6, Tổng thống Mỹ Donald Trump cho biết thỏa thuận thương mại của Mỹ với Trung Quốc vẫn còn nguyên vẹn, thể hiện sự lạc quan về quan hệ song phương với Bắc Kinh. Tuy nhiên, bên cạnh đó, ông Trump vẫn còn có những hoài nghi nhất định đối với Trung Quốc. 

“Trung Quốc đang mua rất nhiều hàng hóa của chúng ta, tôi tôn trọng điều đó và hòa hợp với Trung Quốc sẽ là một điều tốt. Tuy nhiên, tôi không rõ liệu điều ấy có được duy trì hay không. Hy vọng tôi có thể sớm cho các bạn biết điều đó. Tôi cũng nghĩ rằng Trung Quốc muốn hòa hợp với chúng ta rất nhiều, nhưng chúng ta đã tạo dựng được một nền tảng sức mạnh to lớn. Do vậy, khi gặp bất ổn chúng ta có thể chấm dứt thỏa thuận”, Tổng thống Mỹ cho hay.

Huo Jianguo, cựu giám đốc của một nhóm tham vấn thuộc Bộ Thương mại Trung Quốc, nói rằng nước này hiện đang thực hiện mạnh mẽ thỏa thuận thương mại giai đoạn một, hạ thấp nguy cơ Mỹ sẽ từ bỏ thỏa thuận như Tổng thống Mỹ Donald Trump đã đe dọa trong thời gian gần đây. 

“Chúng ta nên tập trung vào xu hướng chung thay vì nhìn chằm chằm vào một thời điểm nhất định… Vấn đề quan trọng nhất đối với hai nước hiện nay là tránh sự leo thang thêm về xung đột ngoại giao, điều này sẽ gây tổn hại cho cả nền kinh tế cũng như cuộc chiến toàn cầu chống lại COVID-19”, ông Huo nhận định.

Giáo sư Cui Fan cũng bày tỏ sự tin tưởng vào việc thực hiện thỏa thuận về lâu dài, nói rằng các hành động gần đây cho thấy cả Bắc Kinh và Washington đều nghiêm túc, mặc dù có những lời căng thẳng về các vấn đề khác. 

Theo ông Cui, sẽ không có vấn đề gì trong việc thực hiện năm chương đầu tiên của thoả thuận, bao gồm các điều khoản về sở hữu trí tuệ, chuyển giao công nghệ, kiểm dịch sản phẩm nông nghiệp, dịch vụ tài chính và chính sách tiền tệ, trong khi phần liên quan đến tăng nhập khẩu của Mỹ có cơ chế linh hoạt riêng. và một khung thời gian hai năm. 

“Thực sự đang tồn tại những khó khăn và chúng ta không thể làm ngơ chúng, bao gồm cả những gián đoạn vận chuyển liên quan đến đại dịch. Tuy nhiên, tình hình càng khó khăn thì cả hai bên càng cần sự hiểu biết và hợp tác lẫn nhau để thúc đẩy việc thực hiện thỏa thuận thương mại này”, ông Cui nhấn mạnh.