Cộng đồng quốc tế kêu gọi Trung Quốc thực hiện nghĩa vụ của thành viên UNCLOS

• Các nước yêu cầu Trung Quốc tôn trọng phán quyết về vụ kiện Biển Đông1

Tờ Los Angeles Times cho rằng, dù Trung Quốc từ chối tuân thủ phán quyết thì phán quyết vẫn sẽ có ảnh hưởng đáng kể đến quan hệ khu vực và quốc tế.

Cùng với đó, bài viết trên tờ Los Angeles Times khẳng định, những tuyên bố của chính quyền Bắc Kinh về việc không chấp nhận phán quyết của tòa án đang khiến Washington tập trung chú ý nhiều đến thái độ của nước này.

Dẫn lời phát biểu của Phó trợ lý Ngoại trưởng Mỹ Colin Willett trong cuộc họp báo qua điện thoại do Bộ Ngoại giao Mỹ tổ chức với báo giới Đông Nam Á hôm 21-6, tờ báo này cũng khẳng định rằng, phán quyết của tòa án trọng tài LHQ có tầm quan trọng đặc biệt và Mỹ muốn xem hành động cụ thể của Trung Quốc.

Trong khi đó, tại thủ đô Washington D.C, ngày 20-6, Trung tâm Nghiên cứu chiến lược và quốc tế (CSIS) đã tổ chức cuộc thảo luận về vụ Philippines kiện các tuyên bố chủ quyền của Trung Quốc ở Biển Đông với sự tham gia của giới chuyên gia hàng đầu CSIS cùng nhiều chuyên gia, học giả của Mỹ và các nước.

Vừa đi sâu phân tích lý do vì sao Biển Đông lại có ý nghĩa quan trọng đối với Mỹ, trong đó đặc biệt nhấn mạnh tới việc Biển Đông đóng vai trò quyết định tới việc Mỹ duy trì vị thế quân sự tại châu Á-Thái Bình Dương và giúp Washington đảm bảo các liên minh quân sự ở khu vực này, các chuyên gia cũng đưa ra những dự báo về phán quyết của tòa án với vụ kiện cũng như những động thái tiếp theo của các bên sau khi phán quyết được đưa ra, trong đó tập trung thảo luận về hành động của Trung Quốc ở Biển Đông trong thời gian tới…

Trước áp lực từ cộng đồng quốc tế, Trung Quốc vẫn tỏ thái độ bất hợp tác. Thậm chí, một số nguồn tin ngoại giao còn khẳng định với báo chí Nhật Bản rằng, Trung Quốc có thể sẽ rút khỏi UNCLOS nhằm phản đối phán quyết này nếu tòa án ra phán quyết bác bỏ yêu sách “đường lưỡi bò” của nước này trên Biển Đông. Chưa hết, chính quyền Bắc Kinh vẫn tiếp tục chỉ trích Manila đơn phương “tự ý” đệ đơn kiện Trung Quốc, phá vỡ các thỏa thuận trước đó giữa hai nước nhằm giải quyết tranh chấp lãnh thổ thông qua đàm phán song phương. Bắc Kinh còn lớn tiếng nói Mỹ không có quyền bàn về vụ kiện vì Washington không tham gia ký UNCLOS…

Indonesia cũng bác bỏ những tuyên bố của Trung Quốc về việc 2 quốc gia có chủ quyền chồng chéo ở Biển Đông. Ảnh: Abimata Hasibuan.

Giới quan sát thì nhận định, thái độ cực đoan nói trên của Trung Quốc là do nước này đang dần dần bị cô lập trong vấn đề Biển Đông. Mặc dù người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hoa Xuân Doanh luôn tuyên bố rằng có tới 60 quốc gia ủng hộ lập trường Biển Đông của Trung Quốc nhưng lại không nêu rõ được cụ thể là nước nào. Tờ Wall Street Journal còn có một bài viết dài khẳng định chỉ có 8 nước công khai ủng hộ Bắc Kinh trong vấn đề là không tham gia vụ kiện của Philippines ở tòa án trọng tài LHQ…

Đáng chú ý nhất là hiện nay, các lập trường về Biển Đông của Trung Quốc cũng đang vấp phải phản ứng từ trong nước. Nhiều học giả Trung Quốc đã lên tiếng chỉ trích chính sách bác bỏ thẩm quyền của tòa quốc tế về vấn đề Biển Đông mà nước này đang theo đuổi.

Có học giả khi tham dự một buổi hội thảo gần đây ở thủ đô Bắc Kinh đã nói: “Tôi cho rằng ta (Trung Quốc) không có khả năng thắng vụ kiện bằng con đường pháp lý vì hiện tại ta nắm rất ít cơ hội xoay xở trong tay bởi lập trường bác bỏ thẩm quyền của tòa mà chính quyền theo đuổi".

Pang Zhongying, chuyên gia về quan hệ quốc tế tại Đại học Nhân dân ở Bắc Kinh thì lo lắng về những tác dụng phụ nảy sinh từ động thái tìm kiếm đồng minh của Trung Quốc trong tuyên bố chủ quyền phi lý về “đường lưỡi bò” ở Biển Đông. Ông cũng hoài nghi về tính hiệu quả của việc lôi kéo đồng minh khi mà nó chủ yếu chỉ hướng tới các quốc gia nhỏ bé và kém phát triển.