Các Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN-Trung Quốc bàn về Biển Đông

• Các nước yêu cầu Trung Quốc tôn trọng phán quyết về vụ kiện Biển Đông1
• Việt Nam đề nghị Trung Quốc tuân thủ thỏa thuận về Biển Đông

Mục đích chính của hội nghị là bàn về quan hệ ASEAN-Trung Quốc và việc xây dựng danh mục các hành động được làm và không được làm ở Biển Đông, đồng thời thúc đẩy các hoạt động hợp tác thực tiễn trên biển giữa các nước thành viên ASEAN-Trung Quốc. Đoàn đại biểu Việt Nam tham dự Hội nghị do Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh làm Trưởng đoàn.

Đích thân Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị đã gửi thư mời tới những người đứng đầu Bộ Ngoại giao các nước thành viên ASEAN. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hồng Lỗi cho biết, Hội nghị đặc biệt này được thực hiện dưới sự đồng chủ trì của ông Vương Nghị và Bộ trưởng Ngoại giao Singapore Vivian Balakrishnan – người đang nắm vai trò là điều phối viên quan hệ đối thoại ASEAN-Trung Quốc.

Tại cuộc họp, các bên sẽ bàn về quan hệ ASEAN-Trung Quốc và việc thực thi Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC), đồng thời tham vấn về Bộ Quy tắc ứng xử của các bên ở Biển Đông (COC). Đáng chú ý là tại cuộc họp, Singapore sẽ đề xuất COC mở rộng về Những vụ chạm trán bất ngờ trên biển, nhằm tránh đụng độ đáng tiếc ở Biển Đông.

Bên cạnh đó, cuộc họp sẽ thảo luận về những thành tựu trong quan hệ đối tác hợp tác ASEAN-Trung Quốc, trước thềm Hội nghị Thượng đỉnh kỷ niệm 25 năm quan hệ đối tác hợp tác ASEAN-Trung Quốc.

Trong bối cảnh tòa trọng tài thường trực của Liên Hợp Quốc (LHQ) sắp sửa đưa ra phán quyết về vụ kiện Biển Đông do Philippines khởi kiện, hội nghị đặc biệt này thực sự đã thu hút sự quan tâm theo dõi của đông đảo dư luận quốc tế.

Tin từ Bộ Ngoại giao cho biết, các Ngoại trưởng ASEAN đã nhấn mạnh tầm quan trọng của việc duy trì hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn, tự do hàng hải và hàng không, coi đây là lợi ích và trách nhiệm chung của các nước, trước hết là ASEAN và Trung Quốc; bày tỏ quan ngại sâu sắc về những diễn biến phức tạp gần đây và đang diễn ra ở Biển Đông, nhất là việc bồi đắp, tôn tạo và xây dựng quy mô lớn các bãi đá, quân sự hóa các đảo nhân tạo và các hành động khẳng định chủ quyền không dựa trên luật pháp quốc tế.

Các Bộ trưởng đề nghị ASEAN và Trung Quốc thể hiện quyết tâm chính trị và nỗ lực hơn nữa để bảo đảm hòa bình và an ninh ở Biển Đông, tuân thủ các nguyên tắc cơ bản của luật pháp quốc tế, nhất là tôn trọng các tiến trình pháp lý và ngoại giao, giải quyết tranh chấp bằng biện pháp hòa bình, phù hợp với luật pháp quốc tế, kể cả Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển (UNCLOS) năm 1982, không sử dụng vũ lực hoặc đe dọa sử dụng vũ lực, tự kiềm chế, không tiến hành các hoạt động làm phức tạp thêm tình hình, nhất là không quân sự hóa.

Hai  bên hoan nghênh kết quả của cuộc họp các quan chức cao cấp ASEAN – Trung Quốc lần thứ 12 về thực hiện DOC vừa qua tại Hạ Long, Quảng Ninh; các Bộ trưởng tái khẳng định cam kết triển khai đầy đủ và hiệu quả DOC và sớm hình thành COC nhằm tăng cường hiểu biết, tin cậy và thúc đẩy hợp tác chung trên thực tế, quản lý tranh chấp và ngăn ngừa xung đột, góp phần duy trì hòa bình, ổn định và an ninh trên Biển Đông, nhất là tăng cường trao đổi để có những tiến triển thực chất trong việc thực hiện DOC và xây dựng COC.

Bộ trưởng Ngoại giao Singapore Vivian Balakrishnan, người đang nắm vai trò là điều phối viên quan hệ đối thoại ASEAN-Trung Quốc. Ảnh: Straitstimes.

Các Bộ trưởng cũng nhất trí đẩy mạnh thực hiện các biện pháp “thu hoạch sớm”, trong đó có việc sớm hoàn tất Tài liệu hướng dẫn để đưa vào vận hành đường dây nóng giữa các quan chức ngoại giao ASEAN và Trung Quốc về ứng phó các sự cố khẩn cấp trên biển cũng như hoàn tất xây dựng Tuyên bố chung ASEAN-Trung Quốc về thực hiện Bộ Quy tắc ứng xử để tránh va chạm bất ngờ trên biển (CUES) tại Biển Đông, coi đây là những kết quả cụ thể của Hội nghị Cấp cao kỷ niệm 25 năm quan hệ ASEAN-Trung Quốc vào tháng 9 tới tại Lào.

Phát biểu tại hội nghị, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh nhấn mạnh: Biển Đông có tầm quan trọng đặc biệt đối với quan hệ ASEAN – Trung Quốc cũng như hòa bình, an ninh khu vực; bày tỏ quan ngại về những diễn biến phức tạp ở Biển Đông và những hệ lụy nghiêm trọng của chúng; kêu gọi ASEAN và Trung Quốc tăng cường đối thoại và hợp tác để xử lý vấn đề Biển Đông, tuân thủ các cam kết bằng những hành động cụ thể, nhất là giải quyết tranh chấp bằng biện pháp hòa bình, phù hợp với luật pháp quốc tế, trong đó có UNCLOS, không sử dụng hoặc đe dọa sử dụng vũ lực; tự kiềm chế, không tiến hành các hoạt động làm phức tạp thêm tranh chấp, nhất là không quân sự hóa ở Biển Đông, thực hiện đầy đủ và hiệu quả DOC và sớm hình thành COC. Đề nghị ngừng các hành động làm phức tạp thêm tình hình, thúc đẩy để có những tiến triển trong đàm phán song phương về phân định trên biển.

Ngoài vấn đề Biển Đông, các Bộ trưởng đã thảo luận phương hướng và biện pháp tiếp tục thúc đẩy hợp tác hai bên trên tất cả các lĩnh vực, bao gồm chính trị – an ninh, kinh tế, văn hóa – xã hội và hợp tác phát triển; nhất trí triển khai hiệu quả Kế hoạch hành động 2016 – 2020; tích cực phối hợp tiến hành các hoạt động kỷ niệm 25 năm thiết lập quan hệ đối thoại trong năm 2016, nhất là chuẩn bị cho Hội nghị Cấp cao Kỷ niệm ASEAN – Trung Quốc vào tháng 9, trong đó có việc soạn thảo Tuyên  bố chung cấp cao kỷ niệm và Tuyên bố ASEAN – Trung Quốc về hợp tác nâng cao năng lực sản xuất; tăng cường phối hợp và hợp tác thông qua các cơ chế của ASEAN nhằm xử lý những thách thức chung, góp phần duy trì hòa bình, an ninh và phát triển ở khu vực...