Hoạt động biểu diễn ca nhạc, thời trang một năm nhìn lại

Năm 2004 qua đi với biết bao sự kiện văn hóa được tổ chức công phu, hoành tráng. Đối với hoạt động nghệ thuật biểu diễn nói riêng, năm 2004 là một năm đáng nhớ với nhiều chuyện vui buồn, đến nỗi ngành Văn hóa sau nhiều lần cân nhắc đã phải ban hành quy chế riêng về hoạt động này. Trong khuôn khổ bài viết, chúng tôi chỉ muốn đề cập đến một góc nhỏ của hoạt động biểu diễn nghệ thuật, đó là lĩnh vực âm nhạc và biểu diễn thời trang.

Cái "được" nhất trong hoạt động âm nhạc có lẽ là "sô" diễn kéo dài cả tháng của "Sao Mai - Điểm hẹn". Lần đầu tiên, một cuộc thi hát không bị gò bó vào các khuôn khổ khi thí sinh được tự do chọn bài cũng như phong cách, trang phục biểu diễn. "Sao Mai - Điểm hẹn" đã thổi một luồng không khí mới cho sân khấu biểu diễn "chính quy" vốn rất khắt khe, đôi khi đơn điệu. Và cái "được" lớn hơn là "Sao Mai" đã đóng góp cho nền âm nhạc nước nhà những gương mặt ca sĩ đầy triển vọng. Ngọc Khuê, Tùng Dương... luôn sáng tạo trong phong cách biểu diễn và cảm xúc thể hiện bài hát đã tạo được những bất ngờ mới đối với người xem.

Bên cạnh đó, sự hồi sinh của "rock Việt" kể từ sau Liên hoan nhạc rock toàn quốc cách đây 5 năm đã làm nóng lên những trái tim yêu nhạc rock, điển hình cho luồng sinh khí mới này là ban nhạc "Bức tường" với những ca khúc mang ý nghĩa, không chỉ đơn thuần phục vụ mục đích giải trí. Một số ban nhạc đã tạo được phong cách riêng cho mình, cho dù vẫn có chút hướng ngoại như Trio 666.

Những live show được dàn dựng công phu, hoành tráng thực sự là món ăn tinh thần lành mạnh cho công chúng. Và, các "diva" vẫn chứng tỏ đẳng cấp của mình: Thanh Lam không ngừng sáng tạo với sự kết hợp nhuần nhuyễn của Lê Minh Sơn để thăng hoa những ca khúc mà độ biểu cảm có thể nói đạt đến đỉnh cao của nghệ thuật.

Tuy nhiên, năm vừa qua, những tai tiếng mà giới ca sĩ, nhạc sĩ của dòng nhạc trẻ và một số người mẫu gây ra cũng không phải là ít. Mở đầu là việc tham gia trình diễn của một nhóm người mẫu phía Nam trong DVD Tuyển chọn nghệ sĩ. Sau sự việc này, khán giả đã có cái nhìn không mấy thiện cảm đối với lĩnh vực biểu diễn thời trang. Sau đó, có ý kiến cho rằng cần phải trang bị kiến thức cho các cô, giúp các cô hiểu rõ vấn đề để không bị người ta lợi dụng.

Tuy nhiên, tất cả những khán giả ngây thơ vốn tin vào một vài giọt nước mắt ân hận, một vài lời xin lỗi đã vô cùng thất vọng khi chỉ một thời gian ngắn sau đó, các cô người mẫu này lại nhận lời tham gia một cuộc trình diễn thời trang có tên khá ấn tượng "Tôn vinh vẻ đẹp phụ nữ Việt Nam". Không biết cuộc trình diễn thời trang này có được cấp phép không nhưng nếu được cấp phép thì cũng không ai dám tin rằng, đó là một đêm "tôn vinh vẻ đẹp phụ nữ Việt Nam" khi trang phục trình diễn hôm ấy chỉ toàn là những mảnh áo trong suốt. Thậm chí có một trang web đã tải hình các cô lên với những lời bình hết sức khiếm nhã. Thôi nhé! Lần này thì chẳng ai còn tin khi biết các cô đã đồng ý biểu diễn với yêu cầu "không được mặc áo lót".

Thế nhưng, những vi phạm của một vài người mẫu được đánh giá là do hạn chế ở mặt nhận thức dù sao cũng có thể chấp nhận được, chuyện rắc rối xảy ra trong lĩnh vực âm nhạc năm vừa qua mới thật sự là tiếng chuông báo động về những hệ lụy tất yếu của dòng nhạc mà người ta không biết dùng ngôn từ nào khác để đặt tên ngoài từ "thị trường".

Mở đầu là chuyện một nhạc sĩ bị nghi ngờ "cóp nhạc" và trong khi dư luận còn đang chờ đợi kết luận của cơ quan chuyên môn thì hàng loạt các nhạc sĩ trẻ khác cũng bị liệt kê vào danh sách "đạo nhạc". Thất vọng là cảm giác cuối cùng của đa số khán giả khi biết sự thật về những ca khúc “copy” này.

Khi lối hát với những ca khúc ủy mị, sướt mướt không còn chinh phục nổi những trái tim mới lớn, dễ rung cảm thì hàng loạt các ca khúc theo lối "đấu khẩu" ra đời, gắn liền với những tên tuổi ca sĩ có nghệ danh như diễn viên đóng phim bộ Hongkong, kiểu như: "Giờ thì anh hứa để làm gì? Đã không còn là gì… hứa để làm gì?", "Giờ em không tin anh, anh biết phải làm sao… Nếu yêu phải tin vào đối phương người ơi…", hoặc: "Mất đi người yêu với anh cũng thế thôi, người yêu anh trên thế gian này còn rất nhiều…".

Những ca khúc nửa Tây, nửa ta, "nhạc nhái" cũng được các ca sĩ thể hiện thường xuyên trên sân khấu, gây phản cảm đối với người xem vì ca từ nghèo nàn… Và tất nhiên, những ca khúc này cũng phải gắn liền với những mái tóc nhuộm, vuốt keo tua tủa, những bộ quần áo mang phong cách "hip-hop". Nhìn họ, sẽ nhận ra ngay bản sao của một thành viên MTV nào đó. Đương nhiên là không có gì sáng tạo trong cách thể hiện bài hát, có chăng người ta chỉ thấy lạ khi ca sĩ là người Việt Nam.

Trong những cuộc biểu diễn "chui" thì không nói làm gì, nhưng đường đường được mời lên truyền hình, cho dù là tiết mục phụ nhưng nhóm múa X mới đây xuất hiện trong chương trình "Gặp nhau cuối tuần" đã khiến khán giả hoang mang và không hiểu những cô gái trong nhóm này có vi phạm quy chế không, khi mà chiếc quần các cô mặc đích thị là một chiếc quần… đùi.

Nhiều người từng thắc mắc khi quy chế quy định rằng, những trang phục không hợp với thuần phong, mỹ tục thì không được phép sử dụng, thì có lẽ đa số những ca sĩ trẻ hiện nay đều vi phạm. Bởi có ca sĩ mặc váy nhưng hai ống chân lại được che bằng hai ống quần cắt cụt. Ca sĩ T.M. mới đây khổ sở vì trang phục biểu diễn hở hang trong một cảnh quay video clip và buộc phải chỉnh sửa lại. Có ca sĩ nam khi ra sân khấu lại khoác trên lưng chiếc chăn chiên. Cũng anh chàng này đã từng mặc complet khi hát nhưng đằng sau lưng lại khoét một lỗ to tướng. Anh hát hay nhưng lại làm khán giả nhói mắt bởi những màn trình diễn thời trang "ngoạn mục". Lại có người ra sân khấu với mảnh áo ba lỗ, thậm chí là chụp ảnh... sex trên bìa CD…

Nhưng phát ngôn của họ mới là điều đáng nói. Người thì tuyên bố "không muốn lấy vợ nhưng thích có con" (với ai thì chưa biết), người thì "chưa thể khẳng định được giới tính của mình". Có chàng còn hăng hái tuyên bố: "Tôi là một ca sĩ thị trường" vì "cái gì bây giờ chả bán chả mua". Họ phát ngôn trên sân khấu tự do quá, tự do đến không thể chịu được, coi sân khấu như sân… nhà mình và coi khán giả như salon, tủ tường.

Những người nghệ sĩ hơn ai hết là những người chuyển tải cái đẹp đến cho công chúng. Họ là những người giúp công chúng thẩm định cái đẹp, vì thế thật khó khăn khi khán giả buộc phải xem ca sĩ nào đó ăn mặc lố lăng, hoặc phải nghe những tuyên bố khác người của họ. Nghệ sĩ biểu diễn nghệ thuật trước hết phải được trang bị "phông" văn hóa cơ bản, bao gồm văn hóa ứng xử, văn hóa ăn mặc, văn hóa biểu diễn. Có như thế, hoạt động biểu diễn nghệ thuật mới ngày càng đi vào chiều sâu và mang tính chuyên nghiệp