Giải mã chuyện "lạnh nhạt" giữa nhà văn Maquez và Llosa

Từ hơn ba chục năm nay, đã có nhiều nhà báo cố gắng tìm hiểu nguyên nhân dẫn tới việc hai nhà văn lớn ở châu Mỹ Latinh, Gabriel Garcia Marquez (Columbia) và Mario Vargas Llosa (Peru) đang thân thiết với nhau bỗng nhiên như mặt giăng với mặt giời nhưng đều uổng công. Bản thân hai nhà văn cũng không hề nói công khai lý do đột nhiên gây mâu thuẫn giữa họ.

Chỉ tới dịp kỷ niệm 80 năm ngày sinh của Marquez (6/3/2007), một nhiếp ảnh gia thân cận với hai nhà văn, Rodrigo Moya, mới lần đầu tiên hé lộ điều bí ẩn đằng sau chuyện "cơm không lành, canh không ngọt" giữa Marquez và Llosa.

Moya từng là bạn thân của Marquez trong nhiều năm. Theo bài báo mà Moya đã cho đăng trên tờ "La Jordana" (Mexico) với nhan đề "Câu chuyện rùng rợn về vết thâm quầng dưới mắt", chỉ vì lời khuyên thành thật mà vợ chồng Marquez đã nói với vợ của Llosa mà hai nhà văn lớn đã gần như tuyệt giao với nhau suốt ba thập niên qua. Số là, giữa những năm 70 của thế kỷ trước, cả hai gia đình Marquez và Llosa đều sống ở Barcelona.

Năm 1976, tơ tình giăng mắc, bỗng nhiên Llosa phải lòng một mỹ nhân nghiêng nước nghiêng thành người Thụy Điển và quyết định bỏ vợ cùng hai đứa con lại để đi theo "tiếng gọi nơi hoang dã".

Không biết trông cậy vào ai hơn, vợ của Llosa tới nhà Marquez hỏi ý kiến về cách ứng xử thế nào với tình huống oái oăm và bi thảm này. Suy đi tính lại, ông bà Marquez đành khuyên vợ Llosa li dị là hơn, vì một nhà văn khi đã mê gái thì có mà biết đường "vu hồi".

Thế nhưng, Llosa lại là một ngoại lệ: sau một thời gian mê hoa đắm nguyệt, ông càng hiểu ra rằng, dẫu sao thì vẫn "vợ cái con cột". Và ông lại trở về nhà với vợ. Vợ Llosa tất nhiên là bô bô kể lại với chồng về lời khuyên li dị của gia đình Marquez.

Cuối năm 1976, trong một buổi công chiếu một bộ phim gì đó ở Mexico, cả hai nhà văn đều được mời tới xem. Vừa trông thấy Llosa, Marquez đã nở nụ cười rạng rỡ lại gần bạn để chào mừng. Thế nhưng, nhà văn lớn Columbia đã như bị dội gáo nước lạnh: Llosa đã giận dữ thét lên: "Sau những chuyện như thế với vợ tôi mà ông lại còn dám lại gần tôi ư?!".

Khó có thể nói chính xác giả thuyết mà nhiếp ảnh gia Moya đưa ra nhân kỷ niệm 80 năm ngày sinh Marquez đúng đến đâu. Trong thực tế, suốt 30 năm qua, cả Marquez lẫn Llosa đều không giao tiếp với nhau và cũng đi theo những con đường khác nhau trong quan điểm xã hội. Marquez ủng hộ cánh tả, còn Llosa thì lại đi theo phái hữu.

Mãi tới đầu năm 2007 mới xuất hiện những dấu hiệu "tan băng" trong quan hệ giữa họ: Llosa đồng ý viết lời tựa cho lần xuất bản mới tiểu thuyết bất hủ "Trăm năm cô đơn" của Marquez. Trong bài báo của mình, Moya nhấn mạnh: "Tôi nghĩ rằng đã đến lúc công bố bản tổng kết về sự hục hặc khủng khiếp giữa hai nhà văn lớn, một người tả khuynh, còn một người hữu khuynh nghiêm trọng".

Marquez sinh năm 1927, còn Llosa sinh năm 1936. Llosa từng là ứng cử viên Tổng thống ở Peru năm 1990. Marquez ngay trong dịp kỷ niệm 80 năm ngày sinh của mình cũng sang Cuba để tham dự các lễ hội chúc mừng mình. Ông là người bạn thân thiết của lãnh tụ Cuba, Fidel Castro