Thận trọng với quyền giám sát liên quan bí mật quốc gia

Chiều 16/3, trong buổi làm việc cuối cùng của phiên họp thứ 36, thường vụ Quốc hội cho ý kiến về dự án Luật hoạt động giám sát của Quốc hội và Hội đồng nhân dân. Vấn đề được Ủy ban Thường vụ Quốc hội nêu ra là tính pháp lý của các đoàn giám sát, có quyền đưa ra kết luận, ban hành nghị quyết sau giám sát, hoặc có quyền buộc tổ chức, cá nhân bị giám sát phải thi hành không?

Khẳng định khái niệm giám sát và giám sát tối cao của Quốc hội không có gì mâu thuẫn, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa giáo dục, thanh niên, thiếu niên và nhi đồng của Quốc hội Đào Trọng Thi phân tích, đã giám sát tối cao thì chỉ Quốc hội mới có quyền thực hiện và giám sát của đại biểu quốc hội không thể gọi là giám sát tối cao, vì đại biểu không thể thay cho Quốc hội.

GS Đào Trọng Thi

Ông Thi lưu ý, phải thận trọng khi quy định quyền giám sát của Quốc hội đối với những nội dung liên quan đến bí mật quốc gia. Bởi nếu cung cấp tất cả bí mật nhà nước cho đại biểu thì sẽ rất nguy hiểm.

"Ngay cả cán bộ cấp cao cũng chỉ được tiếp cận ở mức nào đó, nếu đại biểu quốc hội mà đòi tiếp cận hết thì còn gì là bí mật quốc gia nữa. Quốc hội do dân bầu lên nhưng không nhất thiết phải giao quyền lực lớn như vậy. Chỉ nên cân nhắc giao ở một mức nào đó", ông Thi góp ý.

Chủ tịch Hội đồng dân tộc của Quốc hội Ksor Phước cũng nhận định, quá trình giám sát, chất vấn giám sát thường động chạm đến bí mật quốc gia. Ví dụ như sân bay Long Thành, khi nói đến mối quan hệ giữa sây bay A với sân bay B, thì điều này cũng là bí mật của Bộ Quốc phòng.

"Liên quan đến bí mật nhà nước không hề đơn giản, do vậy tôi đề nghị luật quy định các cơ quan chỉ được cung cấp những thông tin được phép cung cấp theo quy định của pháp luật", ông Ksor Phước góp ý.

Về tính pháp lý của hoạt động giám sát, GS Đào Trọng Thi cho rằng, sau khi hoàn thành giám sát, các Ủy ban của Quốc hội chỉ nên ra kiến nghị và các cơ quan hữu quan phải có trách nhiệm trả lời. Không nên giao quá nhiều quyền cho đại biểu Quốc hội vì có thể dẫn đến việc đại biểu cũng được quyền “ra lệnh” cho các cơ quan nhà nước, tác hại khôn lường.

Kết luận phiên làm việc, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng đề nghị dự án luật cần quy định sau giám sát, đoàn đại biểu quốc hội phải có kết luận, ra yêu cầu kiến nghị với cấp có thẩm quyền và chịu trách nhiệm về kết luận đó.

"Nhân dân quan tâm nhất là hiệu lực giám sát. Giám sát cái gì, ở đâu, hiệu quả như thế nào. Sức đến đâu làm đến đấy nhưng phải mang lại lợi ích cho dân", Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.