Nhiều ý kiến tán đồng để người lao động được hưởng BHXH 1 lần

Trong nội dung làm việc ngày 21/5, thừa ủy quyền của Chính phủ Bộ trưởng Bộ Lao động, thương binh & Xã hội báo cáo Quốc hội cho sửa Điều 60 Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi) theo hướng cho phép người lao động được lựa chọn hưởng bảo hiểm xã hội một lần. Ý kiến này cũng nhận được sự đồng tình của Uỷ ban các vấn đề xã hội, với mong muốn giúp người dân giải quyết khó khăn đời sống trước mắt.

Do từ 1/1/2016, Luật mới chính thức có hiệu lực, nên việc Quốc hội quyết định sửa Điều 60 trong kỳ họp này hay kỳ họp cuối năm cũng đều không gây xáo trộn gì trong việc giải quyết chính sách cho công nhân.

Báo cáo của Chính phủ cho biết: Bình quân trong giai đoạn 2007 - 2014, trong tổng số người được giải quyết chế độ thì có khoảng 80% giải quyết hưởng BHXH một lần, chỉ có khoảng 20% hưởng lương hưu hàng tháng. Hàng năm, có khoảng gần 500.000 người hưởng BHXH một lần và con số này có xu hướng gia tăng qua từng năm.

Chủ nhiệm Ủy ban về các vấn đề xã hội của Quốc hội Trương Thị Mai trình bày ý kiến về Điều 60 của Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014. (Ảnh TTX).

Việc cho phép người lao động có dưới 20 năm đóng BHXH mà chưa hết tuổi lao động được nhận trợ cấp BHXH một lần tuy tạo điều kiện linh hoạt cho người lao động lựa chọn nhưng chưa khuyến khích người lao động bảo lưu, tích lũy thời gian đóng BHXH trong quá trình làm việc để có thể được hưởng lương hưu nhằm bảo đảm cuộc sống khi hết tuổi lao động.

Tuy xác định những bất lợi sẽ diễn ra như người nhận BHXH 1 lần sẽ không bảo đảm ổn định cuộc sống khi về già, không bảo đảm an sinh xã hội và ngân sách Nhà nước hỗ trợ đối với những người không có lương hưu phải tăng thêm; khó khăn hơn trong việc mở rộng đối tượng tham gia BHXH, khó khăn hơn trong việc đạt được mục tiêu phấn đấu đến năm 2020 có 50% lực lượng lao động tham gia BHXH... nhưng Chính phủ vẫn đề xuất tôn trọng quyền lựa chọn người lao động.

Điều này cũng nhằm đáp ứng nguyện vọng của một bộ phận người lao động có thời gian đóng BHXH ngắn sau khi nghỉ việc không tiếp tục tham gia vào thị trường lao động và cũng không có khả năng, nguyện vọng tiếp tục đóng BHXH tự nguyện.

Ủy ban các vấn đề xã hội của Quốc hội cũng nhất trí với đề xuất trên của Chính phủ, tuy vẫn khẳng định tính đúng đắn của Điều 60.

Chính sách BHXH một lần trong Luật Bảo hiểm xã hội (2006) dẫn đến hằng năm số người lao động hưởng BHXH một lần rất cao (gấp 4,4 lần số người hưởng lương hưu hằng tháng), chủ yếu là người lao động có thời gian tham gia BHXH từ 1 năm đến 3 năm (chiếm 72%), tập trung vào khu vực doanh nghiệp tư nhân và liên doanh; ở các ngành, nghề như dệt may, da giày và khu công nghiệp tập trung.

Tình hình trên ngoài những nguyên nhân như đã nêu trong Báo cáo Chính phủ còn do sự thiếu ổn định của thị trường lao động và cũng làm ảnh hưởng đến sự ổn định việc làm, chất lượng nguồn nhân lực ở các doanh nghiệp. Tán thành đề nghị của Chính phủ, Ủy ban cũng cho rằng cần xây dựng lộ trình nâng dần điều kiện hưởng BHXH một lần, giảm dần số người không có lương hưu khi về già (năm 2014, ngân sách phải chi hơn 3.000 tỷ đồng cho khoảng 1,5 triệu người 80 tuổi trở lên không có lương hưu).