Khẳng định sự cần thiết sửa đổi và cơ sở khoa học của dự luật

Trình bày tờ trình của Chính phủ về dự án Luật CAND (sửa đổi), Thứ trưởng Bộ Công an Bùi Văn Nam cho biết, Luật CAND hiện hành (có hiệu lực thi hành từ năm 2006) đã tạo cơ sở pháp lý để lực lượng CAND tổ chức, thực hiện chức năng, nhiệm vụ tham mưu với Đảng, Nhà nước thống nhất quản lý nhà nước về bảo vệ an ninh, trật tự.

Trong 8 năm qua, luật đã góp phần quan trọng xây dựng bộ máy, bố trí lực lượng, thực hiện chế độ, chính sách đối với cán bộ, chiến sĩ, nâng cao vị thế, mở rộng quan hệ quốc tế, góp phần giữ vững an ninh, trật tự...

Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện, một số quy định của Luật CAND bộc lộ vướng mắc, bất cập hoặc chưa đầy đủ như: nhiệm vụ, quyền hạn của CAND; cấp bậc hàm, hạn tuổi phục vụ, chế độ, chính sách đối với sĩ quan, hạ sĩ quan. Cùng với đó, cần sửa đổi để đảm bảo tính thống nhất với một số luật liên quan và phù hợp với Hiến pháp 1992 sửa đổi.

Trước yêu cầu, nhiệm vụ mới, Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị đã ban hành nhiều nghị quyết, chủ trương  mới về bảo vệ Tổ quốc, bảo vệ an ninh, trật tự đòi hỏi phải quán triệt,thể chế hóa bằng các luật, trong đó có Luật CAND. Việc chỉ đạo xây dựng luật thể chế hóa quan điểm của Đảng, tuân thủ Hiến pháp, đảm bảo tính đồng bộ, thống nhất với các văn bản pháp luật khác, quan điểm cải cách tư pháp...

Quá trình soạn thảo, theo sự phân công của Chính phủ, Ban soạn thảo đã chủ trì, phối hợp các bộ, ngành liên quan tổ chức nghiên cứu lý luận, tổng kết thực tiễn thi hành Luật CAND năm 2005 và các văn bản hướng dẫn thi hành, tham khảo có chọn lọc pháp luật một số nước về tổ chức, hoạt động của các cơ quan bảo vệ an ninh, trật tự phù hợp với điều kiện thực tiễn Việt Nam.

Theo Thứ trưởng Bùi Văn Nam, trong quá trình soạn thảo, Ban soạn thảo đã tổ chức nhiều cuộc hội thảo khoa học, khảo sát thực tiễn và lấy ý kiến các bộ, ngành. Trên cơ sở tiếp thu ý kiến tham gia của các bộ, ngành, ý kiến thẩm định của Bộ Tư pháp, ý kiến các thành viên Chính phủ, Bộ Công an đã chỉnh lý, hoàn thiện dự luật CAND sửa đổi, trình Chính phủ xem xét. Chính phủ cũng đã trình UBTV Quốc hội cho ý kiến tại hai phiên họp trong năm 2013.

Tại phiên họp tháng 3/2014, Chính phủ đã xem xét, cho ý kiến dự án luật, giao Bộ trưởng Công an hoàn chỉnh dự án và thừa ủy quyền Thủ tướng Chính phủ, thay mặt Chính phủ trình dự án luật ra Quốc hội trong kỳ họp tới.

Dự thảo luật gồm 7 chương, 42 điều, so với luật hiện hành thì không thay đổi về số chương, giảm 1 điều, sửa đổi 13 điều... Trong đó, về nhiệm vụ và quyền hạn của CAND có sửa đổi, bổ sung một số nội dung cho phù hợp với các luật có quy định về nhiệm vụ, quyền hạn của CAND trong thời gian gần đây. “Quy định như vậy vừa đáp ứng yêu cầu khái quát, đầy đủ nhiệm vụ, quyền hạn của lực lượng CAND nói chung, vừa đáp ứng yêu cầu quy định cụ thể trách nhiệm của từng lực lượng trong CAND nói riêng” - Thứ trưởng Bùi Văn Nam khẳng định.

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng, Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu, Thứ trưởng Bộ Công an Bùi Văn Nam và các đại biểu trao đổi bên lề phiên họp. ảnh: Đ.T.

Liên quan tổ chức CAND, căn cứ yêu cầu công tác phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ, dự luật quy định việc thành lập Cảnh sát phòng cháy, chữa cháy tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương. Việc bổ sung quy định này là cần thiết và nhận được sự đồng thuận cao.  

Tại chương IV về sĩ quan, hạ sĩ quan, chiến sĩ CAND quy định hệ thống cấp bậc hàm và đối tượng, điều kiện, thời hạn xét phong, thăng hàm cấp bậc  hàm sĩ quan, hạ sĩ quan, chiến sĩ CAND. Quy định chức vụ của sĩ quan CAND, cấp bậc hàm cao nhất đối với chức vụ của sĩ quan CAND; về hạn tuổi phục vụ; về nghĩa vụ, trách nhiệm của sĩ quan CAND; những việc sĩ quan, hạ sĩ quan, chiến sĩ CAND không được làm... Trong tờ trình của Chính phủ cũng giải thích rõ căn cứ khoa học của việc quy định cấp bậc hàm cao nhất đối với sĩ quan đảm nhiệm các chức vụ chỉ huy trong CAND.

Điều 23 (thay thế điều 24 Luật CAND năm 2005) quy định về cấp bậc hàm cao nhất đối với chức vụ của sĩ quan CAND. Các quy định này đã quán triệt sâu sắc các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn của cơ quan chức năng, dự thảo quy định việc phong, thăng quân hàm cấp Tướng trong CAND chặt chẽ, đúng nhu cầu; quy định cấp bậc hàm cấp trưởng cao hơn cấp phó một bậc; không quy định địa bàn trọng yếu hoặc lĩnh vực công tác đặc biệt để phong hàm cấp tướng (sửa đổi so với quy định Luật CAND hiện hành).  

Cùng với đó, dự luật cũng quy định về bảo đảm kinh phí và cơ sở vật chất phục vụ hoạt động của CAND, trang bị vũ khí, công cụ hỗ trợ và phương tiện kỹ thuật nghiệp vụ, chính sách đào tạo, chế độ tiền lương, phụ cấp, nhà ở và điều kiện làm việc đối với sĩ quan, hạ sĩ quan, chiến sĩ, sinh viên, học viên CAND...

Liên quan việc nghiên cứu tách lương ra khỏi quân hàm để việc phong cấp bậc hàm đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ lãnh đạo, chỉ huy, theo Bộ Công an, hiện nay đề án tổng thể về cải cách tiền lương của Nhà nước, trong đó có vấn đề tiền lương lực lượng vũ trang đang trong quá trình xây dựng. Trong điều kiện kinh tế - xã hội của đất nước ta hiện nay, việc thay đổi mang tính đặc thù trong chính sách tiền lương đối với lực lượng vũ trang gặp không ít khó khăn. Hiện Bộ Công an, Bộ Quốc phòng đang phối hợp với các bộ, ngành hữu quan xây dựng hệ thống bảng lương và chế độ phụ cấp đối với lực lượng vũ trang để trình Chính phủ, vì vậy dự luật chỉ quy định theo hướng tạo cơ sở pháp lý cho việc xây dựng bảng lương riêng đối với lực lượng vũ trang.  

Thẩm tra dự án Luật CAND, Ủy ban Quốc phòng và An ninh tán thành sự cần thiết và quan điểm xây dựng dự án luật. Thường trực Ủy ban thấy rằng, dự thảo luật đã bám sát và phù hợp chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng về chiến lược bảo vệ an ninh quốc gia trong tình hình mới và nội dung Nghị quyết Đại hội Đảng. Về bảo đảm sự phù hợp với Hiến pháp và tính thống nhất của hệ thống pháp luật, Thường trực Ủy ban khẳng định, dự luật đã bám sát những nội dung có liên quan được quy định trong Hiến pháp 1992 sửa đổi để cụ thể hóa, nhất là những vấn đề liên quan quyền, nghĩa vụ bảo vệ an ninh quốc gia, giữ gìn trật tự an toàn xã hội, xây dựng lực lượng vũ trang nhân dân. Ủy ban cũng đề nghị tiếp tục rà soát một số quy định về chức năng, nhiệm vụ, tổ chức của CAND với vị trí, vai trò là lực lượng vũ trang, chế độ phục vụ có thời hạn trong CAND... Ủy ban tán thành quy định về chức năng, nhiệm vụ lực lượng CAND như dự thảo. Theo Ủy ban, việc thiết kế điều luật như dự thảo là phù hợp, tạo điều kiện thuận lợi cho lực lượng CAND trong quá trình triển khai nhiệm vụ.