Cơ cấu lại nền kinh tế, nâng cao chất lượng, hiệu quả, sức cạnh tranh

Sáng 20/10, Kỳ họp thứ hai, Quốc hội khóa XIII đã khai mạc trọng thể tại Hà Nội. Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, Chủ tịch nước Trương Tấn Sang, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng, Chủ tịch UBTW MTTQ Huỳnh Đảm; nguyên Tổng Bí thư Lê Khả Phiêu, nguyên Tổng Bí thư Nông Đức Mạnh, nguyên Chủ tịch nước Trần Đức Lương, nguyên Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Văn An, các bậc lão thành cách mạng, đại diện đoàn ngoại giao, tổ chức quốc tế tại Hà Nội tới dự phiên khai mạc.

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng phát biểu khai mạc Kỳ họp. Ảnh: Hoàng Long.

Phát biểu khai mạc kỳ họp, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng nhấn mạnh, bối cảnh tình hình trong nước và quốc tế đòi hỏi cả nước phải có quyết tâm cao, các giải pháp thích hợp thực hiện mục tiêu ưu tiên kiềm chế lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, bảo đảm an sinh xã hội, tái cơ cấu nền kinh tế gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng, nỗ lực phấn đấu để đạt được kết quả tốt hơn trong những tháng cuối năm 2011, tạo tiền đề vững chắc cho năm 2012 và những năm tiếp theo. Tại phiên khai mạc, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng thay mặt Chính phủ báo cáo Quốc hội về tình hình kinh tế - xã hội năm 2011, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2012 và 5 năm 2011 - 2015.

Kinh tế vĩ mô có bước chuyển biến tích cực

Đánh giá về việc thực hiện nhiệm vụ kinh tế - xã hội năm 2011, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng khẳng định, chúng ta đã vượt qua khó khăn, thách thức, ứng phó có hiệu quả với diễn biến phức tạp của tình hình, đạt được những thành tựu quan trọng. Cụ thể, năm 2011, lạm phát giảm dần, kinh tế vĩ mô có bước chuyển biến tích cực. Đã điều hành chính sách tài khóa thắt chặt, tiết kiệm 10% chi thường xuyên từ ngân sách nhà nước, đồng thời rà soát, cắt giảm và sắp xếp lại đầu tư công, tập trung vốn cho các công trình quan trọng, cấp bách. Chính phủ chỉ đạo thực hiện chính sách tiền tệ chặt chẽ, linh hoạt, ước cả năm dư nợ tín dụng tăng 12%. Trong khó khăn, sản xuất kinh doanh được duy trì và tiếp tục phát triển, xuất khẩu tăng cao, nhập siêu được kiểm soát (cả năm 2011 dự kiến khoảng 10 tỷ USD, bằng 10,5% tổng kim ngạch xuất nhập khẩu). GDP cả năm ước đạt 6%. Tập trung bảo đảm an sinh, phúc lợi xã hội và giải quyết các vấn đề bức xúc (chi ngân sách cho an sinh xã hội tăng 20%). Công tác trồng rừng, bảo vệ rừng được coi trọng, độ che phủ rừng hiện đạt 40,5%.

Thủ tướng cũng khẳng định, cải cách hành chính và phòng, chống tham nhũng được quan tâm chỉ đạo, đã cắt giảm 3 nghìn trong số 5 nghìn thủ tục phải đơn giản hóa, đạt 68%. Chính trị xã hội ổn định, quốc phòng, an ninh giữ vững, công tác đối ngoại đạt kết quả tích cực, trong đó đã tăng cường tiềm lực quốc phòng, nâng cao sức chiến đấu cho Quân đội, Công an và bảo vệ vững chắc chủ quyền, an ninh quốc gia.

Chính phủ cũng nhìn nhận những hạn chế, yếu kém của nền kinh tế. Kinh tế vĩ mô chưa ổn định, lạm phát và lãi suất tín dụng còn cao, nợ xấu ngân hàng tăng, thị trường bất động sản giảm sút. Việc đổi mới mô hình tăng trưởng chậm, tham nhũng, lãng phí chưa được đẩy lùi… Ngoài nguyên nhân khách quan do kinh tế thế giới gặp khó khăn, Chính phủ thẳng thắn nhìn nhận: "Nguyên nhân chủ quan là do những yếu kém nội tại của nền kinh tế với mô hình tăng trưởng và cơ cấu kinh tế, cơ cấu đầu tư kém hiệu quả tích tụ từ nhiều năm, chậm được khắc phục và do những hạn chế, yếu kém trong lãnh đạo, quản lý".

Công khai, minh bạch giá các hàng hóa

Mục tiêu năm 2012 được xác định là: Ưu tiên kiềm chế lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, duy trì tăng trưởng ở mức hợp lý gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng và cơ cấu lại nền kinh tế, nâng cao chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh; bảo đảm phúc lợi và an sinh xã hội, cải thiện đời sống nhân dân, giữ vững ổn định chính trị, củng cố quốc phòng, an ninh, trật tự xã hội, nâng cao hiệu quả công tác đối ngoại và hội nhập quốc tế. 

Trong các nhiệm vụ và giải pháp chủ yếu, Chính phủ xác định tập trung ưu tiên kiềm chế lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, đảm bảo các cân đối lớn của nền kinh tế. Theo đó, năm 2012, việc ổn định kinh tế vĩ mô là nền tảng quan trọng cho thực hiện nhiệm vụ cả giai đoạn 2011 - 2015 với các trọng tâm: kiểm soát lạm phát, bình ổn thị trường giá cả, cải thiện cán cân thanh toán, giảm bội chi ngân sách.

Toàn cảnh phiên khai mạc kỳ họp Quốc hội. Ảnh: Hoàng Long.

Ở góc độ lạm phát, ngoài nguyên nhân khách quan, Chính phủ cho rằng: "Nguyên nhân chủ yếu gây lạm phát cao ở nước ta là do hệ quả của việc nới lỏng chính sách tiền tệ, tài khóa kéo dài trong nhiều năm để đáp ứng yêu cầu đầu tư phát triển, bảo đảm an sinh và phúc lợi xã hội trong khi cơ cấu kinh tế, cơ cấu đầu tư còn kém hiệu quả cùng những hạn chế trong quản lý điều hành và tác động ảnh hưởng của các yếu tố tâm lý". 

Theo đó, Chính phủ chủ trương điều hành chính sách tiền tệ chặt chẽ, thận trọng và linh hoạt theo tín hiệu thị trường. Giữ mặt bằng lãi suất hợp lý, điều hành tỷ giá chủ động, phù hợp, giám sát chặt chẽ hoạt động tín dụng ngân hàng thương mại, bảo đảm vốn cho sản xuất, kiểm soát chặt cho vay bất động sản và chứng khoán. Tiếp tục tiết kiệm chi thường xuyên, bảo đảm nợ công giới hạn an toàn. Tăng cường quản lý nhà nước về giá, ngăn chặn, xử lý kiên quyết các hành vi tăng giá bất hợp lý. Tiếp tục lộ trình điều chỉnh giá các mặt hàng theo cơ chế thị trường, công khai, minh bạch giá các hàng hóa. Giảm nhập siêu, cải thiện cán cân thanh toán…

Thực hiện ba đột phá chiến lược

Chính phủ cũng xác định nhóm giải pháp ưu tiên nguồn lực thực hiện ba đột phá chiến lược, tái cơ cấu nền kinh tế, đổi mới mô hình tăng trưởng và nâng cao hiệu quả cạnh tranh. Đây là nhiệm vụ vừa cấp bách, vừa cơ bản và lâu dài, cần được tiến hành đồng bộ gắn với các đột phá chiến lược. Tháo gỡ khó khăn, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp phát triển kinh doanh, mở rộng thị trường. Trong vấn đề này, Chính phủ nhấn mạnh: Kiên quyết duy trì đất trồng lúa theo quy hoạch, đảm bảo an ninh lương thực. Có chính sách hợp lý để hỗ trợ các vùng đồng bằng chuyên tâm sản xuất, chế biến lúa gạo và các hàng nông sản. Ngoài ra, tiếp tục quan tâm các giải pháp về bảo đảm an sinh, phúc lợi xã hội, tập trung giải quyết các vấn đề bức xúc như: hạn chế sử dụng ngân sách tổ chức lễ hội; thanh tra, kiểm tra chất lượng giáo dục đại học và dạy nghề…

Về phòng, chống tham nhũng, tiếp tục hoàn thiện quy chế quản lý cán bộ, công chức, quy định rõ chức danh, tiêu chuẩn từng vị trí, xác định rõ trách nhiệm, quyền hạn, nghĩa vụ và quyền lợi. Hoàn thiện chế tài xử lý đối với cán bộ, công chức gắn với đổi mới tiền lương.