Không phân biệt tiêu chuẩn đại biểu Quốc hội với Hội đồng nhân dân

Nội dung này được đề cập tại phiên họp UBTV Quốc hội thứ 35 (khai mạc sáng 25/2), thảo luận dự án Luật bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu HĐND. Về tiêu chuẩn của người ứng cử đại biểu, hiện có hai loại ý kiến. Loại ý kiến thứ nhất nhất trí với dự thảo luật, theo đó chỉ dẫn chiếu các quy định về tiêu chuẩn của đại biểu Quốc hội, đại biểu HĐND trong Luật tổ chức Quốc hội và Luật tổ chức chính quyền địa phương. Loại ý kiến thứ hai đề nghị quy định cụ thể về tiêu chuẩn của người ứng cử đại biểu ở trong dự thảo Luật nhằm nâng cao chất lượng đại biểu.

Phiên khai mạc UBTV Quốc hội ngày 25/2.

UBTV Quốc hội cho rằng, tiêu chuẩn đại biểu Quốc hội, đại biểu HĐND đã được quy định tại Luật tổ chức Quốc hội và dự thảo Luật tổ chức chính quyền địa phương (dự kiến sẽ trình Quốc hội thông qua tại kỳ họp thứ 9 cùng với dự án Luật bầu cử). Việc quy định quá cụ thể, chi tiết các tiêu chuẩn ứng cử sẽ cản trở công dân thực hiện quyền bầu cử, ứng cử đã được Hiến pháp quy định. Do đó, để bảo đảm chất lượng, từng bước nâng cao hơn nữa năng lực, trình độ của đại biểu, thì các cơ quan, tổ chức, đơn vị được quyền giới thiệu người ra ứng cử cần đề cao trách nhiệm, chủ động sàng lọc, giới thiệu những ứng cử viên tiêu biểu, có độ tuổi thích hợp, có đủ tài, đủ đức để cử tri có điều kiện lựa chọn người thực sự xứng đáng làm đại biểu cho mình.

Các cơ quan có thẩm quyền cần có hướng dẫn cụ thể về tiêu chuẩn lựa chọn đối với người ứng cử đại biểu Quốc hội, ứng cử HĐND từng cấp cũng như tiêu chuẩn riêng đối với người ứng cử để làm đại biểu hoạt động chuyên trách để các cơ quan, tổ chức, đơn vị căn cứ vào đó phát hiện, giới thiệu được những ứng cử viên có chất lượng, kết hợp hài hòa, hợp lý giữa tiêu chuẩn với yêu cầu về cơ cấu thành phần đại biểu trong mỗi kỳ bầu cử. Các nội dung này hoàn toàn không trái với quy định về quyền ứng cử trong Hiến pháp, không cần quy định trong Luật bầu cử.

Một số ý kiến đề nghị cần phân biệt rõ tiêu chuẩn ứng cử đại biểu HĐND với tiêu chuẩn ứng cử đại biểu Quốc hội. Về vấn đề này, UBTV Quốc hội cho rằng, đại biểu Quốc hội và đại biểu HĐND đều là những người đại diện cho ý chí, nguyện vọng của nhân dân ở đơn vị bầu cử ra mình; là người thay mặt nhân dân thực hiện quyền lực nhà nước. Việc phân biệt rõ tiêu chuẩn ứng cử của hai đối tượng này là không có cơ sở và không cần thiết. Do đó, không cần bổ sung vấn đề này vào dự thảo luật.

Về dự kiến cơ cấu, thành phần và phân bổ đại biểu Quốc hội, đại biểu HĐND (Điều 7 và Điều 8), qua thảo luận, nhiều ý kiến nghị quy định cụ thể về cơ cấu, thành phần và tỷ lệ phân bổ đại biểu là phụ nữ, người dân tộc thiểu số, đại biểu tái cử, người trẻ ngay trong Luật chứ không nên quy định có “số lượng thích đáng” như hiện nay.

UBTV Quốc hội nhận thấy, việc xác định cơ cấu, thành phần đại biểu là yêu cầu khách quan, cần thiết nhằm bảo đảm chất lượng hoạt động. Tuy nhiên, quy định cụ thể cơ cấu, thành phần, phân bố đại biểu Quốc hội, đại biểu HĐND ngay trong luật lại là điều khó khả thi. Bởi lẽ, việc dự kiến cơ cấu, thành phần đại phụ thuộc vào nhiều yếu tố, tùy theo yêu cầu của từng giai đoạn, từng địa phương nhất định và đặc biệt là phải đáp ứng được yêu cầu của công tác cán bộ.