Bài cuối: Hoàn thiện pháp lý, khẳng định vai trò, vị thế mới

Thẳng thắn đối thoại về những khác biệt

Nhìn lại quá trình phát huy, bảo đảm quyền con người, cùng những thành tựu đạt được, chúng ta cũng thẳng thắn nhìn nhận những tồn tại ở mặt này, mặt khác. Đại hội Đảng lần thứ XI đã đánh giá, dân chủ chưa được phát huy đầy đủ, quyền làm chủ của nhân dân ở một số nơi, trên một vài lĩnh vực còn bị vi phạm, xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa chưa theo kịp yêu cầu phát triển kinh tế và quản lý đất nước.

Về vấn đề này, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh khẳng định: “Trong trao đổi với các đối tác quốc tế, chúng ta cũng thẳng thắn đề cập đến những thách thức đặt ra và sẵn sàng đối thoại về những khác biệt. Nhìn chung, họ đều nhìn nhận không quốc gia nào có thể tự xem là hoàn hảo. Nhận thức chung cũng là theo tinh thần củaTuyên bố Hội nghị Vienna (Áo) năm 1993 là quyền con người có giá trị phổ cập, đồng thời cũng cần tính đến những đặc thù của các quốc gia, khu vực và những hoàn cảnh lịch sử, văn hóa, tôn giáo khác nhau. Mỗi quốc gia đều phải xây dựng và thực thi luật pháp để bảo vệ an ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội, các quyền chính đáng của tổ chức, cá nhân. Các Điều 18, 19, 20, 21 và 22 của Công ước quốc tế về các quyền dân sự, chính trị, khi quy định các quyền tự do tôn giáo, chính kiến, tụ hội hòa bình, lập hội thì cũng nêu rõ là việc thực hiện các quyền này cũng đi đôi với những nghĩa vụ, trách nhiệm đặc biệt theo quy định của pháp luật, trong đó có việc bảo đảm quyền, uy tín của những cá nhân khác, bảo vệ an ninh quốc gia, trật tự và luân lý công; nghiêm cấm tuyên truyền chiến tranh hoặc việc khuyến khích hằn thù dân tộc, sắc tộc hoặc tôn giáo”.

Trước lúc ta vào Hội đồng Nhân quyền, do thiếu thông tin, không ít những tổ chức, cá nhân nhận thức không đúng về Việt Nam. Nhưng thực tế đối thoại nhân quyền hằng năm của ta rất tích cực, mở rộng cửa, sẵn sàng đối thoại giúp họ nhận thức được rằng, giữa những thông tin nhận được ở bên ngoài với thực tiễn nhân quyền ở Việt Nam đã có sai lệch, không có vi phạm nhân quyền như thông tin sai lệch trên mạng. Khi Việt Nam vào Hội đồng Nhân quyền còn có thuận lợi trong tăng cường đẩy mạnh hợp tác quốc tế, thương mại vì nhiều thế lực thường vin cớ nhân quyền để cản trở, gây khó khăn trong quan hệ hợp tác quốc tế của ta.

Về vấn đề này, Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại của Quốc hội Trần Văn Hằng cho hay, nhiều cái rõ như ban ngày mà họ vẫn cố tình nói khác. Chính việc ta được tín nhiệm cao, trở thành thành viên Hội đồng Nhân quyền cũng là đòn đánh mạnh vào các đối tượng lâu nay luôn vu cáo, chống phá, cố tình bôi nhọ, vu cáo ta vi phạm nhân quyền. Từ đó để họ thấy rằng, những vu cáo đó là không có giá trị, thực tiễn vẫn luôn khách quan.

Dịch vụ chăm sóc y tế, khám chữa bệnh theo yêu cầu, đảm bảo quyền con người về y tế đang được tăng cường.

“Từ trước tới nay, trong các hoạt động ngoại giao, chúng ta luôn mời các tổ chức, cá nhân nước ngoài vào Việt Nam để đối thoại, tìm hiểu một cách khách quan, thẳng thắn để hiểu rõ hơn. Chứ ở bên nước họ, rồi nghe luận điệu trên mạng Internet, mạng này đưa tin, mạng kia đưa tin thì nhiều khi thấy kinh khủng lắm. Chúng ta mở nhiều đối thoại. Quốc hội cũng vậy, vừa rồi mở nhiều cuộc đối thoại, như với Nghị viện châu Âu. Qua đó, họ nói rằng, quả thực qua đối thoại hiểu rõ hơn, chứ trên Internet dễ hiểu nhầm. Khi họ vào đây, chúng tôi cũng sẵn sàng tạo điều kiện cho đi tìm hiểu các địa phương. Hôm chia tay đoàn nghị sĩ Nghị viện châu Âu, tôi hỏi, các ngài thấy thế nào, họ trả lời, quả thực chứng kiến những tiến bộ về quyền con người ở Việt Nam, người ta có câu “trăm nghe không bằng một thấy”, các ngài nói câu ấy, giờ tôi mới hiểu, mới tâm đắc”, ông Trần Văn Hằng cho biết.

Hoàn thiện pháp lý, khẳng định vị trí mới

Đảng và Nhà nước ta luôn coi việc xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật có ý nghĩa then chốt đối với việc bảo đảm và phát triển quyền con người. Hiến pháp năm 1946 gồm 70 điều, nhưng đã dành 18 điều cho việc quy định các quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân, được trình bày tập trung tại một chương: “Nghĩa vụ và quyền lợi công dân” và đặt trang trọng ở vị trí ưu tiên, ngay tại chương II. Tiếp theo, Hiến pháp 1959, 1980, 1992 đã kế thừa và phát triển liên tục những nội dung cơ bản về quyền công dân, quyền con người trong Hiến pháp năm 1946. Trong Hiến pháp 1992 sửa đổi, quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân được đề cao, đưa lên vị trí trang trọng hàng đầu trong Hiến pháp - thể hiện sự kế thừa tư tưởng Hồ Chí Minh (trong Hiến pháp năm 1946) và thể hiện nhận thức mới đầy đủ, sâu sắc hơn quan điểm của Đảng và Nhà nước ta về đề cao nhân tố con người, coi con người là chủ thể, nguồn lực chủ yếu và là mục tiêu của sự phát triển.

Cụ thể, Hiến pháp 1992 sửa đổi đưa chương quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân từ chương V lên chương II. Đây là một điểm rất phù hợp với thông lệ chung của các nước trên thế giới. Là thành viên Hội đồng Nhân quyền Liên hợp quốc, chúng ta sẽ có thêm điều kiện giới thiệu đường lối đổi mới toàn diện, chính sách đối ngoại của Đảng, Nhà nước, những nỗ lực cùng thành tựu các mặt về bảo vệ, thúc đẩy quyền con người ở Việt Nam, đồng thời đấu tranh đối với những ý kiến sai trái của các thế lực thù địch. Chúng ta cũng có thêm điều kiện để đóng góp sâu, đầy đủ hơn trên một vấn đề quốc tế lớn hiện nay, mở rộng quan hệ hợp tác với các đối tác quốc tế và tranh thủ những kinh nghiệm quốc tế phù hợp. Những kinh nghiệm của quá trình đổi mới, bảo vệ và thúc đẩy quyền con người ở Việt Nam và vị trí của của Việt Nam là thành viên của Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN), Phong trào Không liên kết, Cộng đồng Pháp ngữ và nhiều tổ chức quốc tế, khu vực khác sẽ góp phần có ý nghĩa vào việc thúc đẩy công việc của Hội đồng Nhân quyền.