Thu từ xăng, dầu giảm, tác động mạnh tới thu ngân sách

• Thu ngân sách đạt khá, nhưng nợ đọng vẫn cao
• Thu ngân sách đạt 47% dự toán năm trong 6 tháng
• Cục Thuế Hà Nội thu ngân sách 6 tháng đạt 50,8% dự toán

Trong khi đó, một số Cục Hải quan có số thu lớn như: TP Hồ Chí Minh mới chỉ đạt 47,22%, Hải Phòng đạt 48%, Hà Nội đạt 48%, Bà Rịa-Vũng Tàu đạt 35,87%, Lạng Sơn đạt 35,45%, Hà Tĩnh đạt 20,36%, Cần Thơ đạt 34,58%… so với chỉ tiêu đề ra.

Theo ghi nhận của PV Báo CAND tại khu vực cửa khẩu quốc tế Cầu Treo (CKQT) vào những ngày tháng 7, cho thấy lượng xe khách và hàng hoá qua lại cửa khẩu không còn cảnh nhộn nhịp như trước. Sự sụt giảm này ảnh hưởng rất lớn tới nguồn thu NSNN tại Chi cục Hải quan CKQT Cầu Treo (Cục Hải quan Hà Tĩnh). 

Ông Nguyễn Chí Dũng - Phó Chi cục trưởng Chi cục Hải quan CKQT Cầu Treo cho biết, năm 2016, Chi cục Hải quan CKQT Cầu Treo được giao chỉ tiêu thu NSNN 175,8 tỷ đồng, tuy nhiên, tính đến thời điểm 30-6-2016, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu (XNK) mới đạt 74,7 triệu USD, giảm khoảng 35,46% so với cùng kỳ 2015. Dẫn tới thu NSNN của đơn vị trong 6 tháng đầu năm giảm tới 54,57%  (55,96 tỷ đồng ) so với cùng kỳ năm 2015. 

Lý giải vấn đề này, ông Nguyễn Chí Dũng cho rằng, do có sự biến động về kinh tế trong khu vực nên một số doanh nghiệp (DN) gặp nhiều khó khăn trong sản xuất kinh doanh. Bên cạnh đó cùng với lộ trình cắt giảm thuế quan của các nước ASEAN (nhiều mặt hàng nhập khẩu giảm mức thuế quan bằng %) và mặt hàng gỗ NK giảm mạnh do chính sách hạn chế XK của Lào. Tính tới 30-6, số thu NSNN của Cục Hải quan Hà Tĩnh được gần 1.100 tỷ đồng, đạt 20,4% chỉ tiêu đề ra.

Nguồn thu từ xăng dầu nhập khẩu chịu nhiều tác động giảm thu do giá dầu thô vẫn ở mức thấp so với cùng kỳ năm 2015. (Ảnh: minh hoạ)

Đây chỉ là một trong số các Chi cục cửa khẩu, Cục Hải quan có số thu giảm mạnh trên cả nước. Như tại Cục Hải quan Bà Rịa-Vũng Tàu (BR-VT), đến hết tháng 6-2016, Cục mới thu được hơn 6.743 tỷ đồng, chỉ đạt  35,87% chỉ tiêu đề ra. 

Phân tích nguyên nhân hụt thu, đại diện Cục Hải quan BR-VT cho biết, do giá và sản lượng dầu thô XK giảm dẫn đến kim ngạch và số thu từ mặt hàng này giảm mạnh so với cùng kỳ. Sản lượng XK dầu thô trong 5 tháng 2016 cũng chỉ đạt 3 triệu tấn giảm 10%, kim ngạch đạt 924 triệu USD, giảm 39%; số thu đạt 1.167 tỷ đồng, giảm 35% so với cùng kỳ năm 2015 (tương đương giảm khoảng 622 tỷ đồng). Dự kiến số thu từ mặt hàng này trong cả năm 2016 chỉ đạt khoảng 2.500 tỷ đồng, giảm 2.000 tỷ đồng so với năm 2015. 

Giá dầu thô giảm kéo theo sự sụt giảm về lượng và kim ngạch các mặt hàng máy móc, thiết bị vật tư phục vụ hoạt động dầu khí do chi phí sản xuất vượt cao hơn giá thành dầu thô XK. Đồng thời, hoạt động này đã đi vào ổn định nên lượng hàng hoá có xu hướng giảm. Trong 5 tháng đầu năm 2016, kim ngạch giảm 39% so với cùng kỳ 2015, số thuế thu được giảm 60% so với năm 2015, tương đương giảm 56 tỷ đồng. 

Ngoài ra, trong năm 2016 số thu từ mặt hàng ôtô NK tại Cục Hải quan BR-VT dự kiến cũng sẽ giảm khoảng 1.500 tỷ đồng do lượng ôtô NK trong năm 2016 giảm so với năm 2015. Theo kế hoạch của DN trong năm 2016, số lượng NK ôtô khoảng 20.000 chiếc, nên dự kiến số thuế thu được vào khoảng 3.500 tỷ đồng, giảm 1.500 tỷ đồng so với năm 2015.

Tại Hải quan Hải Phòng, số thu từ các mặt hàng có thuế suất cao vẫn giảm mạnh, như mặt hàng ôtô giảm 49,32%, xe máy giảm 83,27%, linh kiện phụ tùng xe máy giảm 27,99%, bia rượu giảm 23,33%... so với cùng kỳ năm 2015. 

Lý giải số thu NSNN của ngành Hải quan giảm, đại diện Cục Thuế XNK cho biết, nguồn thu từ xăng dầu NK chịu nhiều tác động giảm thu do giá dầu thô vẫn ở mức thấp so với cùng kỳ năm 2015; cộng với việc giảm thuế nhập khẩu xăng, dầu từ Hàn Quốc, ASEAN đã dẫn đến giảm nguồn thu từ xăng dầu NK khoảng 18.400 tỷ đồng. 

Bên cạnh đó, tính đến tháng 5-2016, Việt Nam đã ký kết 12 Hiệp định thương mại tự do trong và ngoài khu vực với mức độ tự do hóa trung bình khoảng 90% vào các thời điểm khác nhau tùy từng FTA. Trong 5 tháng đầu năm 2016, giảm trực tiếp từ thực hiện các FTA là khoảng 320 tỷ đồng. 

Đặc biệt, giảm thu do chuyển hướng thương mại từ thị trường có thuế suất cao sang thị trường có thuế suất ưu đãi đặc biệt là khoảng 3.400 tỷ đồng trong 5 tháng đầu năm. Vì vậy, dự kiến giảm thu do thực hiện các FTA (trừ xăng dầu) của cả năm 2016 khoảng 8.900 tỷ đồng. Theo thống kê 5 tháng đầu năm 2016 khi Việt Nam tham gia các Hiệp định thương mại, số thu thuế tại Cục Hải quan Hải Phòng giảm khoảng 1.762 tỷ đồng.

Bên cạnh đó, thu NSNN của một số đơn vị Hải quan có biên giới phía Bắc như Lạng Sơn, Lào Cai cũng trong tình cảnh khó khăn bởi chính sách biên mậu giữa hai nước. Bên cạnh đó, do việc thực hiện Hiệp định Thương mại ASEAN - Trung Quốc giai đoạn 2015-2018, nhiều mặt hàng tiêu dùng NK thường xuyên được hưởng mức thuế suất ưu đãi đặc biệt 0% khiến cho số thu của những đơn vị này cũng sụt giảm. 

Theo đó, ngành Hải quan ước tính 6 tháng cuối năm số thu NSNN của ngành Hải quan đạt 135.000 tỷ đồng, cả năm đạt 262.000 tỷ đồng. Tuy nhiên, với những nỗ lực thực hiện các giải pháp triệt để ngành Hải quan phấn đấu hoàn thành nhiệm vụ thu NSNN năm 2016 là 270.000 tỷ đồng.