Hà Nội có nhiều sai phạm trong quản lý sử dụng đất, dự án

Quản lý, giám sát dự án yếu làm tăng vốn ngân sách

Kết luận thanh tra chỉ rõ, TP Hà Nội đã quan tâm, coi công tác phòng, chống tham nhũng là một trong các nhiệm vụ trọng tâm. Bên cạnh những mặt đã làm được, UBND TP Hà Nội còn để xảy ra nhiều sai phạm.

Việc quản lý thu tiền thuê nhà thuộc sở hữu Nhà nước do lịch sử để lại, qua các thời kỳ còn hạn chế, bất cập, thiếu quy định cụ thể về chế tài xử lý dẫn đến tình trạng có tổ chức, cá nhân chậm, thậm chí chây ỳ, khiếu nại, tố cáo phức tạp trong việc nộp ngân sách các khoản tiền thuê nhà trong nhiều năm. 

Việc thuê các đơn vị thẩm định giá để xác định giá đất đạt hiệu quả thấp, giá đất sau thẩm định tăng ít so với khung giá đất do UBND TP quy định (dưới 10% so với khung giá đất của TP)… Một số chủ đầu tư dự án chưa chấp hành nghiêm việc nộp tiền thuê đất, tiền sử dụng đất theo quy định dẫn đến còn nợ đọng, chưa thu hồi được. 

Trong đầu tư dự án, đầu tư xây dựng công trình giao thông, hạ tầng đô thị, sau khi được cấp giấy chứng nhận đầu tư, một số chủ đầu tư không chấp hành báo cáo giám sát đánh giá đầu tư nhưng thành phố chưa có biện pháp xử lý dứt điểm theo quy định.

Dự án quốc lộ 5 kéo dài của Hà Nội bị chậm tiến độ.

Công tác kiểm tra, giám sát, đôn đốc của cơ quan nhà nước đối với các dự án chưa thường xuyên; một số chủ đầu tư triển khai đền bù giải phóng mặt bằng (GPMB), ký hợp đồng thuê đất, bàn giao đất dự án tại thực địa chậm hoặc thiếu năng lực tài chính dẫn đến dự án chậm triển khai, việc xử lý các đơn vị này chưa triệt để… 

Công tác quản lý dự án, giám sát tiến độ của một số chủ đầu tư đối với nhà thầu chưa thường xuyên, dẫn tới nhiều dự án thi công chậm so với tiến độ phê duyệt, phải điều chỉnh lại tổng mức đầu tư, làm tăng vốn ngân sách.

Cấp sổ đỏ trái quy định, tạo cơ chế đặc thù

Trong quản lý và sử dụng đất đai, qua kiểm tra thực tế cho thấy một số dự án vi phạm quy hoạch sử dụng đất, sử dụng đất sai mục đích; có dự án chậm triển khai trên 24 tháng, đồng thời vi phạm quy hoạch, xây dựng trái phép nhưng chưa được các cơ quan chức năng xử lý triệt để. Việc thành phố giao chủ đầu tư thực hiện dự án có sử dụng đất đã GPMB thông qua hình thức tổ chức lựa chọn chủ đầu tư là chưa đảm bảo chặt chẽ theo quy định. 

Thành phố có Quyết định số 6683/QĐ-UB cho UBND xã Mỹ Đình, huyện Từ Liêm (cũ) thuê 10.224m² đất để xây Khu thương mại Mỹ Đình là trái với quy định của Luật Đất đai. Thành phố ban hành quyết định giao đất tại một số dự án nhưng chậm tính tiền sử dụng đất, ký hợp đồng thuê đất, chậm bàn giao đất trên thực địa….

Việc quản lý, sử dụng nhà, đất của Công ty Bảo hiểm Hà Nội và việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (sổ đỏ) cho các hộ gia đình tại 15C Trần Khánh Dư, phường Phan Chu Trinh, quận Hoàn Kiếm có sai phạm. 

Hợp đồng liên danh liên kết làm nhà ở và nhà làm việc giữa Công ty Bảo hiểm Hà Nội với Cục Đối ngoại Bộ Quốc phòng (thực chất là một bên góp vốn, một bên góp tiền để xây dựng cơ sở hạ tầng để cùng hưởng lợi) ký năm 1989 khi Cục Đối ngoại chưa được cơ quan cấp trên cho phép thực hiện liên doanh liên kết. 

Vậy nhưng TP vẫn cấp giấy phép xây dựng ngày 29/5/1989 cho Cục Đối ngoại trong khi chưa được Bộ Tổng Tham mưu cho phép đóng quân và liên danh, liên kết là chưa đúng quy định. 

Toàn bộ 17 căn hộ tập thể vẫn là tài sản Nhà nước do Công ty Bảo hiểm Hà Nội quản lý (chưa thanh lý, hóa giá), nên việc UBND quận Hoàn Kiếm đã cấp 17 sổ đỏ cho các hộ trên phần diện tích đất quốc phòng là vi phạm Luật Đất đai và các quy định khác. Có 6 hộ sau khi được Tổng Công ty Bảo hiểm Việt Nam phân phối nhà ở đã vi phạm khi không sử dụng, bán đi.

Trong công tác thu hồi, bồi thường và GPMB các dự án, tiến độ thực hiện còn quá chậm (năm 2011 có 291 dự án, năm 2012 có 154 dự án chậm GPMB, 6 tháng đầu năm 2013 có 131/137 dự án chưa hoàn thành GPMB. 

Trên địa bàn huyện Từ Liêm còn tồn tại cơ chế đặc thù trong chính sách bồi thường, tái định cư tại các dự án, tạo nên tính không công bằng, minh bạch, theo đó có phần diện tích đất 5% các hộ đang sử dụng được trực tiếp nhận tiền bồi thường đền bù mà theo quy định thì loại đất này không được bồi thường. 

Qua kiểm tra tại quận Cầu Giấy, huyện Từ Liêm, công tác quản lý đất công còn thiếu chặt chẽ, thiếu công khai minh bạch, lấn chiếm đất công, hợp thức hóa hồ sơ để cấp chứng nhận quyền sử dụng đất nhưng chưa được xử lý. 

Tại Công ty TNHH MTV Đầu tư & Phát triển nông thôn, hồ sơ về đất đai tại các nông, lâm trường không đầy đủ. Tình trạng sử dụng đất sai mục đích, xây dựng công trình trái phép trên đất nhận khoán, mua bán chuyển nhượng trái pháp luật, lấn chiếm, tranh chấp đất đai đang tiềm ẩn mâu thuẫn phức tạp. 

Từ những vi phạm trên, Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng Chính phủ: Chỉ đạo Bộ Tài nguyên và Môi trường cùng các cơ quan chức năng phối hợp với UBND TP Hà Nội nghiên cứu ban hành thủ tục, một số cơ chế xử lý; yêu cầu TP Hà Nội có biện pháp chấn chỉnh, khắc phục những thiếu sót, khuyết điểm…