Sống cùng lo âu nhà tái định cư ở Hà Nội

Hiện nay, Hà Nội đang triển khai 37 dự án nhà tái định cư với tổng số 12.091 căn hộ. Năm 2015, dự kiến sẽ tập trung triển khai hoàn thành 11 dự án xây dựng nhà tái định cư nếu được bố trí đủ vốn là 315,7 tỷ đồng. 22 dự án còn lại sẽ được thực hiện đầu tư để hoàn thành trong giai đoạn 2016 và các năm tiếp theo. Con số đó cho thấy nhu cầu về nhà tái định cư vẫn còn rất lớn. Tuy nhiên, vấn đề đặt ra là với số lượng hạn chế hiện nay, đơn vị quản lý còn không đáp ứng được các yêu cầu thiết yếu của cuộc sống cho người dân tái định cư, thì khi các dự án khác được hoàn thành, câu chuyện về “nơi ở mới với cuộc sống tốt hơn” sẽ càng nan giải.

Sống cùng lo âu

Có mặt tại khu nhà NƠ6 Khu đô thị mới Pháp Vân - Tứ Hiệp tìm hiểu cuộc sống của các hộ dân được bố trí tái định cư về đây, chúng tôi mới thấu hiểu hết nỗi niềm, cũng như tại sao khi nhắc đến nhà tái định cư là rất nhiều người như "dị ứng". Câu chuyện về khu nhà tái định cư tại Khu đô thị mới Pháp Vân - Tứ Hiệp này có rất nhiều, nhưng nổi bật trong số đó chính là câu chuyện về chiếc cầu thang máy. Khu nhà này có 8 tầng, cũng được bố trí 2 chiếc cầu thang máy.

Một chiếc được dán tờ thông báo ngay ở cửa: "Cầu thang máy có sự cố nguy hiểm, yêu cầu bà con không phận sự miễn vào cầu thang". Chiếc còn lại hoạt động theo kiểu tậm tịt.

Ông Nguyễn Hữu Bình, P216, chia sẻ, chiếc cầu thang máy chính là nỗi bức xúc nhất của người dân ở đây hiện nay. Ông cho biết, người dân về ở đây được khoảng 4 năm. Khi mới dọn về ở, khu nhà này không được trang bị thang máy. Tất cả dân cư trong tòa nhà phải đi cầu thang bộ. Nhiều cụ già nhà ở trên tầng cao đi lại bằng cầu thang bộ chịu không nổi đã phải bán nhà mà đi.

Hoen gỉ, mục nát là cảnh thường thấy ở các khu tái định cư.

"Thấy cảnh đi lại quá khổ nên chúng tôi phải kêu mãi được lắp đặt 2 thang máy nhưng dường như chỉ để "che mắt thế gian". Một cái không sử dụng được, còn một cái thì như là cái "bẫy người". Cũng chẳng mấy ai dám đi thang máy vì vào đó rồi không biết có ra được không", ông Bình kể.

Ông Bình cho biết, rất nhiều trường hợp đã bị kẹt trong thang máy hàng tiếng đồng hồ. Người dân lại phải lấy xà beng, dao rựa ra để cạy cửa. Chuyện ai đó bị mắc kẹt trong thang máy là chuyện xảy ra như cơm bữa. Dẫn chúng tôi đi một vòng để “mục sở thị” sự xuống cấp của khu nhà, ông Bình cho biết, nhiều năm qua cư dân cũng đã gửi đi không biết bao nhiêu kiến nghị nhưng chẳng có bất cứ ai hồi đáp. Kêu mãi mà chẳng ai thưa nên cư dân ở đây đành phải chấp nhận “sống chung với lũ”.

Chính quyền hứa… và hứa

Đã rất nhiều lần, UBND TP Hà Nội tổ chức các cuộc họp với các sở, ngành đề nghị khảo sát, đánh giá chất lượng nhà tái định cư trên địa bàn và báo cáo với lãnh đạo UBND TP Hà Nội. Nhưng sau một vài đốc thúc, mọi chuyện vẫn không thay đổi là mấy.

Thậm chí, bằng thời gian này năm ngoái, Bộ Xây dựng đã từng lập đoàn kiểm tra do Thứ trưởng dẫn dầu, đi kiểm tra chất lượng nhà tại định cư tại 3 thành phố lớn trong đó có Hà Nội. Nhưng, đến thời điểm này, hàng nghìn hộ dân vẫn phải sống khổ ở nhà tái định cư.

Những động thái đáng kể của TP Hà Nội là vào tháng 4 vừa qua, Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội, ông Nguyễn Quốc Hùng đã chủ trì một cuộc họp với Sở Xây dựng và các ban, ngành liên quan yêu cầu đơn vị này phải rà soát quỹ nhà tái định cư, và báo cáo về tình hình sử dụng tầng 1 nhà tái định cư trước ngày 30/4.

Tiếp đó, mới đây nhất, đầu tháng 7, Hà Nội lại tiếp tục họp về quản lý, đầu tư xây dựng nhà tái định cư trên địa bàn TP và trong cuộc họp này, ông Hùng đã yêu cầu Sở Xây dựng phối hợp với sở, ngành liên quan xác định phương án, kinh phí quản lý vận hành, bảo trì và sửa chữa đối với từng tòa nhà chung cư tái định cư; xử lý giải quyết phần kinh phí các đơn vị đã thực hiện sửa chữa, duy tu, bảo trì các hạng mục công trình nhà ở tái định cư không có quỹ bảo trì 2% (hoặc không đủ) báo cáo thành phố trước ngày 15/8/2015.

Sau hàng loạt cuộc kiểm tra, rà soát của các cấp, các ngành, cuộc sống của người dân tại các khu nhà tái định cư vẫn không có nhiều thay đổi. Chất lượng cuộc sống của người dân vẫn không được cải thiện. Theo phản ánh của cư dân tái định cư tại Khu đô thị mới Pháp Vân - Tứ Hiệp thì không rõ chính quyền quan tâm ở đâu, thực tế ở khu tái định cư này mong mỏi của người dân về nước sinh hoạt, vấn đề sống còn mà nhiều năm qua “kêu mãi vẫn chưa thấu”.

Trao đổi với chúng tôi, ông Phạm Sỹ Liêm, Phó Chủ tịch Tổng hội Xây dựng Việt Nam nhận định, với cơ chế như hiện nay, nhà tái định cư như nhà bao cấp, được xây dựng bằng vốn của Nhà nước và đến tay người dân theo kiểu phân phối. Vì thế, chất lượng nhà tái định cư sẽ còn nhiều tồn tại.

“Muốn khắc phục tình trạng này, chỉ có cách phải bỏ khái niệm nhà tái định cư. Có thể chính quyền trả bằng tiền để người dân tự mua nhà, chứ không áp đặt họ phải đến một nơi chỉ định sẵn. Và để hạn chế tình trạng người dân không mua nhà, tiêu hết tiền, có thể áp dụng đưa cho kho bạc giữ hộ. Khi nào người dân chọn được nhà, mua nhà thì kho bạc có trách nhiệm trả trực tiếp cho chủ đầu tư”, ông Liêm hiến kế.