Tạo cơ hội cho người lầm lỗi sớm quay về nẻo thiện

Thứ Sáu, 03/08/2018, 07:16

Thực hiện quy định của pháp luật về Tha tù trước thời hạn có điều kiện, trong tháng 8, các trại giam, trại tạm giam, cơ quan thi hành án hình sự Công an cấp huyện trên toàn quốc sẽ tổ chức Tha tù trước thời hạn có điều kiện đợt đầu tiên.

Để bạn đọc hiểu rõ hơn về chính sách nhân đạo này của Đảng, Nhà nước, chúng tôi đã phỏng vấn Trung tướng Nguyễn Ngọc Bằng, Tổng cục trưởng Tổng cục Cảnh sát thi hành án hình sự và Hỗ trợ tư pháp (Tổng cục VIII), Bộ Công an.

Phóng viên: Với chính sách khoan hồng, nhân đạo, Nhà nước ta đã thực hiện nhiều chế định pháp luật tạo điều kiện cho người lầm lỗi: đặc xá, giảm án, tạm hoãn thi hành án..., hiện nay, đang thực hiện chế định mới là Tha tù trước thời hạn có điều kiện. Xin đồng chí Tổng cục trưởng cho biết, chế định này khác với đặc xá như thế nào? Vì sao có đặc xá rồi vẫn thực hiện chế định này?

Trung tướng Nguyễn Ngọc Bằng: Theo quy định của pháp luật, đặc xá là sự khoan hồng đặc biệt của Nhà nước do Chủ tịch nước quyết định tha tù trước thời hạn cho người bị kết án phạt tù nhân sự kiện trọng đại, ngày lễ lớn của đất nước hoặc trong trường hợp đặc biệt.

Do đặc xá là sự khoan hồng đặc biệt của Chủ tịch nước nên người được đặc xá tha tù trước thời hạn về cơ bản được coi như đã chấp hành xong hình phạt, không phải chịu sự ràng buộc pháp lý nào trừ án tích và thực hiện hình phạt bổ sung (nếu có). Việc đặc xá tha tù trước thời hạn không được thực hiện thường xuyên hoặc theo định kỳ.

Trong khi đó, tha tù trước thời hạn có điều kiện áp dụng đối với người đang chấp hành án phạt tù, phạm tội lần đầu, đã chấp hành án phạt tù được một thời gian nhất định, có nhiều tiến bộ, có ý thức cải tạo tốt, có nơi về cư trú rõ ràng và có đủ các điều kiện khác theo quy định của Bộ luật Hình sự. Tha tù trước thời hạn có điều kiện được thực hiện thường xuyên một năm ba lần.

Trung tướng Nguyễn Ngọc Bằng.

Đặc xá và tha tù trước thời hạn có điều kiện đều là các biện pháp được áp dụng trong thi hành án phạt tù và thể hiện chính sách hình sự khoan hồng của Đảng, Nhà nước ta. Tuy nhiên, khác với đặc xá, người được tha tù trước thời hạn có điều kiện vẫn là người đang chấp hành bản án, chỉ thay đổi hình thức từ chấp hành án phạt tù ở cơ sở giam giữ sang chấp hành án tại cộng đồng. Do vậy, khi trở về cộng đồng họ phải tiếp tục chấp hành phần thời gian còn lại với sự quản lý, giám sát chặt chẽ của chính quyền địa phương.

Người được tha tù trước thời hạn có điều kiện phải thực hiện các nghĩa vụ trong thời gian thử thách, nếu vi phạm pháp luật bị xử phạt vi phạm hành chính hoặc cố ý vi phạm nghĩa vụ từ 2 lần trở lên sẽ bị đưa trở lại cơ sở giam giữ để chấp hành phần thời hạn tù còn lại chưa chấp hành.

Phóng viên: Như đồng chí vừa cho biết, Tha tù trước thời hạn có điều kiện tức là phạm nhân vẫn trong quá trình thi hành án, vậy Bộ Công an, Tổng cục VIII đã có kế hoạch, phương án như thế nào để việc các địa phương tiếp nhận, quản lí, giáo dục các phạm nhân này tại gia đình, cộng đồng được thuận lợi, hiệu quả?

Trung tướng Nguyễn Ngọc Bằng: Để chủ động triển khai thi hành quy định của Bộ luật Hình sự, Bộ luật Tố tụng hình sự về tha tù trước thời hạn có điều kiện, Thủ trướng Chính phủ đã có Quyết định số 1461/QĐ-TTg ngày 22-7-2016 phê duyệt Đề án triển khai thực hiện tha tù trước thời hạn có điều kiện. Tiếp đó, ngày 19-7, Thủ tướng đã có công điện chỉ đạo Bộ Công an, Bộ Thông tin và Truyền thông, Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương tăng cường công tác thông tin, tuyên truyền và tổ chức thực hiện tốt công tác tha tù trước thời hạn có điều kiện...

Hướng dẫn phạm nhân lao động. Ảnh tư liệu

Căn cứ nội dung Đề án, Tổng cục VIII đã chủ động, tích cực tham mưu lãnh đạo Bộ Công an phối hợp với TAND Tối cao, Viện KSND tối cao xây dựng, hoàn thiện hệ thống các văn bản quy phạm pháp luật quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành về tha tù trước thời hạn có điều kiện, cụ thể là Nghị quyết số 01/2018/NQ-HĐTP của Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao; Thông tư liên tịch của Bộ Công an, Bộ Quốc phòng, TAND tối cao, Viện KSND tối cao; Thông tư của Bộ Công an. Đồng thời, tổ chức thông tin, tuyên truyền, phổ biến các quy định của pháp luật về tha tù trước thời hạn có điều kiện...

Sau khi hoàn thiện pháp luật, Bộ Công an đã tổ chức tập huấn triển khai thực hiện, thống nhất nhận thức, áp dụng đúng các quy định của pháp luật về tha tù trước thời hạn có điều kiện. Công an các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương đã tổ chức tập huấn cho Công an các địa phương; lãnh đạo, cán bộ UBND cấp huyện, cấp xã.

Để việc tha tù trước thời hạn có điều kiện đúng quy định của pháp luật và thực hiện công tác tiếp nhận, quản lý, giám sát và giáo dục người được tha tù trước thời hạn có điều kiện về cư trú tại địa phương, Bộ Công an đã chỉ đạo các cơ sở giam giữ lập danh sách phạm nhân có thể có đủ điều kiện để đề nghị Công an các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương kiểm tra, xác minh và trả lời nơi phạm nhân khai sẽ về cư trú có rõ ràng hay không và đây là một căn cứ để xét, lập hồ sơ đề nghị tha tù trước thời hạn có điều kiện cho phạm nhân.

Mặt khác, Bộ Công an đã chỉ đạo Công an các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương tham mưu UBND tỉnh, thành phố ban hành chương trình, kế hoạch tiếp nhận, quản lý, giáo dục và giúp đỡ người được tha tù trước thời hạn có điều kiện về cư trú tại địa phương ổn định cuộc sống, hòa nhập cộng đồng. Chỉ đạo Công an các đơn vị, địa phương sắp xếp, bố trí cán bộ và trang bị các phương tiện, kỹ thuật cần thiết phục vụ thực hiện tha tù trước thời hạn có điều kiện.

Phóng viên: Vậy đến thời điểm này, các trại giam, trại tạm giam, Cơ quan thi hành án hình sự Công an cấp huyện đã có sự chuẩn bị như thế nào cho đợt tha tù trước thời hạn có điều kiện đầu tiên này?

Trung tướng Nguyễn Ngọc Bằng: Đến thời điểm này, các cơ sở giam giữ đã có sự chuẩn bị chu đáo cho đợt triển khai thực hiện tha tù trước thời hạn có điều kiện đầu tiên.

Ngay sau khi các văn bản quy phạm pháp luật được ban hành và hoàn thành xếp loại chấp hành án phạt tù cho phạm nhân 6 tháng đầu năm 2018, các cơ sở giam giữ tổ chức triển khai xét, đề nghị tha tù trước thời hạn có điều kiện cho phạm nhân đợt đầu tiên.

Cụ thể, đã thông tin, tuyên truyền, phổ biến cho phạm nhân và thân nhân gia đình phạm nhân nhận thức đúng, đầy đủ về chính sách nhân đạo của Đảng, Nhà nước ta và hiểu rõ các quy định của pháp luật về đối tượng, điều kiện xét tha tù trước thời hạn có điều kiện; tổ chức cho phạm nhân tự liên hệ, nếu thấy đủ điều kiện thì viết đơn xin tha tù trước thời hạn có điều kiện, kèm theo cam kết thực hiện nghiêm chỉnh pháp luật và nghĩa vụ trong thời gian thử thách.

Đồng thời, tiến hành rà soát, nghiên cứu kỹ hồ sơ phạm nhân và tổ chức họp Hội đồng để xét đề nghị tha tù trước thời hạn có điều kiện cho từng phạm nhân. Căn cứ kết quả xét, đề nghị của Hội đồng, các trại giam, trại tạm giam thuộc Bộ Công an chuyển hồ sơ đến Hội đồng thẩm định của cơ quan quản lý thi hành án hình sự Bộ Công an để thẩm định trước khi chuyển hồ sơ và đề nghị Tòa án có thẩm quyền xem xét, quyết định tha tù trước thời hạn có điều kiện cho phạm nhân.

Trại tạm giam, Cơ quan thi hành án hình sự Công an cấp huyện chuyển hồ sơ đến Cơ quan thi hành án hình sự Công an cấp tỉnh để xét và đề nghị Tòa án nhân dân cấp tỉnh xét, quyết định tha tù trước thời hạn có điều kiện cho phạm nhân.

Bên cạnh đó, các cơ sở giam giữ đã tổ chức các lớp hòa nhập cộng đồng cho phạm nhân được đề nghị tha tù trước thời hạn có điều kiện.

Phóng viên: Thưa đồng chí, công tác quản lý, giám sát, giáo dục và giúp đỡ người được tha tù trước thời hạn có điều kiện về cư trú tại địa phương sẽ được thực hiện như thế nào để tạo điều kiện tốt nhất cho họ?

Trung tướng Nguyễn Ngọc Bằng: Việc quản lý, giám sát và giáo dục người được tha tù trước thời hạn có điều kiện được thực hiện theo quy trình chặt chẽ, có phân công trách nhiệm rõ ràng cho các cơ quan, tổ chức, đơn vị có liên quan.

Cụ thể, Cơ quan thi hành án hình sự Công an cấp tỉnh, cấp huyện nơi người được tha tù trước thời hạn có điều kiện về cư trú, có trách nhiệm tham mưu giúp UBND cùng cấp tổ chức thực hiện tha tù trước thời hạn có điều kiện trong phạm vi địa phương, đồng thời, chỉ đạo, hướng dẫn đơn vị Công an cấp dưới thực hiện tha tù trước thời hạn có điều kiện theo quy định của pháp luật, nhất là việc quản lý, giám sát và giáo dục người được tha tù trước thời hạn có điều kiện.

UBND cấp xã là cơ quan có trách nhiệm chính, trực tiếp quản lý, giám sát, giáo dục và giúp đỡ người được tha tù trước thời hạn có điều kiện. Khi người được tha tù trước thời hạn có điều kiện về cư trú, UBND cấp xã phải có kế hoạch tổ chức quản lý, giám sát, giáo dục và giúp đỡ họ ổn định cuộc sống; lựa chọn, phân công người trực tiếp quản lý, giám sát, giáo dục; định kỳ đánh giá, nhận xét việc chấp hành các quy định của họ và đề nghị rút ngắn thời gian thử thách cho người được tha tù trước thời hạn có điều kiện theo quy định... Công an cấp xã có trách nhiệm chủ trì, phối hợp với các tổ chức chính trị - xã hội ở cơ sở tham mưu giúp Ủy ban nhân dân cấp xã tổ chức thực hiện các nhiệm vụ này.

Về phía thân nhân gia đình người được tha tù trước thời hạn có điều kiện, có trách nhiệm quản lý, giáo dục người được tha tù trước thời hạn có điều kiện thực hiện nghiêm chỉnh các quy định của pháp luật và các nghĩa vụ phải thực hiện trong thời gian thử thách; động viên, giúp đỡ, tạo điều kiện để người được tha tù trước thời hạn có điều kiện xóa đi mặc cảm, tích cực học tập, lao động, làm ăn lương thiện, sớm ổn định cuộc sống, hòa nhập cộng đồng.

Xin trân trọng cảm ơn đồng chí!

Phương Thuỷ (thực hiện)