Bỏ sổ hộ khẩu không khiến Hà Nội tăng dân số cơ học

• Bỏ sổ hộ khẩu, tiến tới số hóa toàn bộ dữ liệu dân cư
• Sổ hộ khẩu sắp hoàn thành “sứ mệnh lịch sử”
• Bỏ sổ hộ khẩu giấy là bước tiến lớn trong cải cách hành chính

Cải tiến phương thức quản lý dân cư

Sáng 21/8, Báo CAND tổ chức buổi giao lưu trực tuyến trên Báo điện tử CAND với chủ đề "Quản lí dân cư bằng công nghệ 4.0 – nhiều lợi ích với người dân và doanh nghiệp" xoay quanh công tác quản lý dân cư theo hình thức điện tử được nêu trong dự án Luật Cư trú sửa đổi đang được Quốc hội cho ý kiến.

Thượng tá Nguyễn Thị Quế Thu, Phó Cục trưởng Cục Pháp chế và Cải cách Hành chính, Tư pháp, Bộ Công an.

Thượng tá Nguyễn Thị Quế Thu, Phó Cục trưởng Cục Pháp chế và Cải cách Hành chính, Tư pháp, Bộ Công an, cho biết, sổ hộ khẩu hiện hành có tuổi thọ đã 70 năm, mang theo nhiều giá trị lịch sử, văn hóa. Nhưng nay, điện thoại thông minh đã trở thành bộ mặt của thời đại số.

"Luật Cư trú sửa đổi theo đó mang theo sứ mệnh để tạo ra cơ sở pháp lý nhằm thay đổi cơ chế quản lý dân cư từ thủ công, lỗi thời, lạc hậu, sang phương thức quản lý điện tử qua mã định danh cá nhân", Thượng tá Thu nói và cho biết, theo phương thức mới, mỗi công dân sẽ được cấp mã định danh 12 chữ số.

Đại diện Cục Pháp chế và Cải cách Hành chính, Tư pháp thông tin, mã định danh là không thay đổi với mỗi công dân, mã hoá thông tin cần thiết về cá nhân đó, phục vụ công tác quản lý xã hội và quản lý dân cư.

"Chưa đầy một năm nữa, tất cả công dân Việt Nam chỉ cần một nút chạm trên điện thoại thông minh sẽ được hưởng những thành quả hữu ích từ nỗ lực và quyết tâm của Bộ Công an, Chính phủ, Quốc hội", Thượng tá Thu nhấn mạnh.

Làm rõ thêm về công tác quản lý dân cư theo hình thức mới, Đại tá Ngô Như Cường, Phó Cục trưởng Cục Cảnh sát Quản lý Hành chính về trật tự xã hội, Bộ Công an, khẳng định, việc bỏ sổ hộ khẩu cần được hiểu là thay đổi phương thức quản lý từ thủ công sang điện tử. "Việc quản lý dân cư, quản lý cư trú thì bất cứ Nhà nước nào cũng phải thực hiện", Đại tá Cường nói.

Đại tá Ngô Như Cường, Phó Cục trưởng Cục Cảnh sát Quản lý Hành chính về trật tự xã hội, Bộ Công an.

Theo Phó Cục trưởng Cục Cảnh sát Quản lý Hành chính về trật tự xã hội, song song với việc xây dựng luật Cư trú sửa đổi, Bộ Công an đang quyết liệt chỉ đạo dự án xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư để đưa vào vận hành ngay khi luật Cư trú sửa đổi có hiệu lực.

"Xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư là để thay đổi phương thức quản lý cư trú đã lỗi thời, lạc hậu sang quản lý bằng công nghệ số; còn sửa đổi luật Cư trú là để tạo ra cơ sở pháp lý để xây dựng, quản lý, vận hành, khai thác cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư. Do vậy, hai việc này được tiến hành song song, đồng thời", Đại tá Cường nhấn mạnh.

Đảm bảo quyền tự do cư trú của công dân

Tại buổi giao lưu trực tuyến, Đại tá Ngô Như Cường cũng cho biết, trong dự thảo luật Cư trú sửa đổi có điểm đổi mới nổi bật nhất là sẽ bỏ điều kiện thường trú, tạm trú ở thành phố trực thuộc Trung ương để áp dụng thống nhất một điều kiện là công dân có chỗ ở hợp pháp ở chỗ nào thì đăng ký thường trú ở chỗ đó.

Điểm đổi mới này giúp cho người dân được đăng ký thường trú một cách đơn giản, nhanh gọn theo nguyện vọng khi có chỗ ở hợp pháp tại các đô thị lớn. Một số độc giả bày tỏ băn khoăn nếu bỏ điều kiện nhập khẩu vào các thành phố lớn, nhất là Hà Nội thì sẽ tạo "làn sóng" nhập cư vào Hà Nội, gây khó khăn, quá tải cho hạ tầng.

Bỏ sổ hộ khẩu không khiến Hà Nội tăng dân số cơ học.

Tuy nhiên, Theo Thượng tá Nguyễn Thị Quế Thu, việc bỏ sổ hộ khẩu không phải nguyên nhân gây tăng dân số cơ học cho các đô thị lớn như Hà Nội và TP Hồ Chí Minh mà vấn đề này "phụ thuộc vào các yếu tố khác như việc làm, y tế, giáo dục, môi trường sống". 

Thượng tá Thu cho hay, kết luận trên được đưa ra dựa trên kết quả khảo sát ở Hà Nội, TP Hồ Chí Minh; nghiên cứu tài liệu về ba đô thị lớn nữa là Hải Phòng, Cần Thơ, Đà Nẵng. "Việc bỏ điều kiện riêng để thường trú vào thành phố trực thuộc Trung ương tạo điều kiện đảm bảo quyền tự do cư trú của công dân. Quy định hiện hành đang tạo ra sự bất bất bình đẳng về tự do cư trú, nhất là người dân ở các thành phố lớn", Thượng tá Thu nhấn mạnh.

Đại tá Ngô Như Cường bổ sung, vấn đề di chuyển lao động từ nông thôn ra đô thị không chỉ diễn ra ở Việt Nam mà còn ở nhiều nước trên thế giới.

Bà Trần Thị Vân Hà, Trưởng phòng Thông tin - Truyền thông, Cục Quản lý lao động nước ngoài, Bộ LĐ-TB&XH.

"Qua tổng kết theo dõi, chúng tôi thấy điều kiện đăng ký thường trú ở Hà Nội, TP Hồ Chí Minh chỉ giới hạn được người đăng ký thường trú chứ không hạn chế được dân số. Ví dụ quận Thanh Xuân, Hà Nội tăng 40% người tạm trú, hay huyện Bình Chánh, TP Hồ Chí Minh cũng có số lượng tăng tương tự", Đại tá Cường nêu, khẳng định giải pháp căn cơ về vấn đề dân cư là quy hoạch, xây dựng và các yếu tố khác, chứ Luật Cư trú không ảnh hưởng nhiều.

Trong khi đó, theo bà Trần Thị Vân Hà, Trưởng phòng Thông tin - Truyền thông, Cục Quản lý lao động nước ngoài, Bộ LĐ-TB&XH, việc bỏ điều kiện cư trú không liên quan đến việc làm, việc người lao động di chuyển từ nông thôn ra đô thị hay ra nước ngoài không ảnh hưởng gì. "Việc tìm việc làm chỉ ảnh hưởng đến lý lịch tư pháp, độ tuổi, bằng cấp, không liên quan đến tạm trú hay thường trú, không có hộ khẩu Hà Nội không ảnh hưởng đến việc xin việc làm", bà Hà chỉ rõ.