Hội nghị quán triệt thi hành BLHS năm 2015 và Luật tiếp cận thông tin
Phát biểu khai mạc hội nghị, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long nhấn mạnh việc Quốc hội thông qua BLHS và Luật TCTT là một thành công lớn. Để các quy định của luật nhanh chóng đi vào cuộc sống, bảo đảm thi hành thống nhất, đồng bộ, kịp thời và hiệu quả trên phạm vi cả nước thì khối lượng công việc phải làm là rất lớn, liên quan trực tiếp đến các cơ quan trong hệ thống bộ máy Nhà nước.
Các đại biểu được nghe giới thiệu những nội dung cơ bản và những công việc cần thiết để triển khai 2 bộ luật nói trên. Đồng thời tiến hành thảo luận và được nghe đại diện Bộ Tư pháp giải đáp những thắc mắc liên quan đến việc triển khai BLHS và Luật TTCT.
BLHS năm 2015 được sửa đổi, bổ sung một số điều có hiệu lực thi hành từ ngày 1-1-2018. Nhìn một cách tổng thể, BLHS có nhiều đổi mới, bao quát cả phần những quy định chung lẫn phần các tội phạm cụ thể, trong đó có những nội dung mang tính đột phá trên tinh thần đổi mới tư duy, đổi mới nhận thức về chính sách hình sự, về vấn đề tội phạm và hình phạt. Tất cả các điều khoản của BLHS năm 2015 được áp dụng để khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử và thi hành án đối với người thực hiện hành vi phạm tội từ 0h 00 phút ngày 1-1-2018.
 |
BLHS năm 2015 tiếp tục thể chế hóa chủ trương hạn chế áp dụng hình phạt tử hình được khẳng định tại các Nghị quyết của Đảng về cải cách tư pháp.
Theo đó, Điều 40 của BLHS đã xác định rõ tử hình là hình phạt đặc biệt chỉ áp dụng đối với người phạm tội đặc biệt nghiêm trọng thuộc một trong nhóm các tội xâm phạm ANQG, xâm phạm tính mạng con người, các tội phạm về ma túy, tham nhũng và một số tội phạm đặc biệt nghiêm trọng khác.
So với BLHS năm 1999, Bộ luật này đã bổ sung thêm trường hợp không áp dụng hình phạt tử hình đối với người đủ 75 tuổi trở lên khi phạm tội hoặc khi xét xử; đồng thời bổ sung thêm 2 trường hợp không thi hành án tử hình là: người đủ 75 tuổi trở lên; người bị kết án tử hình về tội tham ô tải sản, tội nhận hối lộ mà sau khi bị kết án đã chủ động nộp lại ít nhất ¾ tài sản tham ô, nhận hối lộ và hợp tác tích cực với cơ quan chức năng trong việc phát hiện, điều tra, xử lý tội phạm hoặc lập công lớn thì không thi hành án tử hình đối với họ.
BLHS năm 2015 đã bỏ tử hình ở 7 tội danh: cướp tài sản, sản xuất buôn bán hàng cấm là lương thực, thực phẩm; tàng trữ trái phép chất ma túy; chiếm đoạt chất ma túy; phá hủy công trình, cơ sở, phương tiện quan trọng về ANQG; chống mệnh lệnh; đầu hàng địch.
BLHS năm 2015 có sự điều chỉnh mạnh mẽ trong chính sách hình phạt đối với người chưa thành niên phạm tội, đặc biệt là đối với tội phạm độ tuổi từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi theo hướng đảm bảo lợi ích tốt nhất cho các em trên tinh thần bảo đảm yêu cầu đấu tranh, phòng chống tội phạm trong lứa tuổi thanh thiếu niên.
Cụ thể: đối với người từ đủ 14 đến dưới 16 tuổi, Bộ luật đã thu hẹp đáng kể phạm vi trách nhiệm hình sự của đối tượng này. Theo đó, đối tượng này chỉ phải chịu trách nhiệm hình sự về tội phạm rất nghiêm trọng hoặc tội phạm đặc biệt nghiêm trọng thuộc 28 tội danh trong số 314 tội danh được quy định trong BLHS. Ngoài ra, đối tượng này cũng chỉ phải chịu trách nhiệm hình sự đối với hành vi chuẩn bị phạm 2 tội danh trong số 314 tội danh được quy định trong BLHS, đó là: tội giết người và tội cướp tài sản.
Là cơ quan liên quan trực tiếp thi hành BLHS năm 2015, phát biểu tại hội nghị, Trung tướng Nguyễn Ngọc Anh, Cục trưởng Cục pháp chế và cải cách hành chính tư pháp (Bộ Công an) cho biết, công tác chuẩn bị triển khai thực hiện BLHS 2015 của Bộ Công an đã sẵn sàng.
Trước đó, Bộ Công an đã khẩn trương ban hành công văn hướng dẫn thực hiện Nghị quyết số 41 của Quốc hội trong toàn lực lượng CAND. Đã biên tập tài liệu phổ biến nhanh, tài liệu chuyên sâu hướng dẫn thi hành BLHS 2015; mở các lớp tập huấn, rà soát lại các văn bản hướng dẫn, tài liệu, biên soạn tài liệu giáo trình giảng dạy các nội dung mới của BLHS 2015…để sẵn sàng thi hành Bộ luật mới.
Luật Tiếp cận thông tin có hiệu lực thi hành từ ngày 1-7-2018. Đây là đạo luật rất quan trọng, tạo khuôn khổ pháp lý cho việc thực hiện quyền tiếp cận thông tin của công dân và nâng cao tính công khai, minh bạch trong hoạt động của cơ quan Nhà nước.
