Vì sao xăng E5 chưa hấp dẫn người tiêu dùng?

• Từ 1-1-2018, chỉ sản xuất xăng E5 RON 92 và xăng khoáng RON 95
• Kiến nghị phương án đẩy mạnh tiêu thụ xăng E5
• Sẽ thay thế hoàn toàn xăng RON92 bằng xăng E5
• Èo uột thị phần xăng E5 ở TP HCM

Tại hội thảo, Hiệp hội Nhiên liệu sinh học dẫn tính toán của Bộ Công Thương cho biết: Để thực hiện chủ trương phổ biến xăng sinh học vào đầu năm 2018, cả nước sẽ cần khoảng 5,5 triệu m3 xăng E5 trong năm này, tương đương cần 275.000m3 E100 để phối trộn xăng E5.

Hiệp hội này cho rằng từ đầu 2018 chắc chắn có 4 nhà máy có thể cung cấp được E100 (gồm ethanol Đồng Nai, Quảng Nam, Dung Quất và Bình Phước) với tổng công suất thực là 384.000m3/năm. Như vậy, nhu cầu E100 để phối trộn là hoàn toàn đảm bảo được. Tuy nhiên, hiện nay trên thực tế chỉ có 2 nhà máy của Tùng Lâm là đang thực sự hoạt động, còn ethanol Dung Quất và Bình Phước mới đang trong lộ trình khởi động lại.

Doanh nghiệp cũng chưa mặn mà với xăng E5 vì lợi nhuận thấp.

Ngoài nguyên liệu phối trộn là E100, hạ tầng phối trộn, bồn bể, cải tạo cây xăng... cũng quan trọng không kém. Theo ông Trần Ngọc Năm, Phó tổng giám đốc Petrolimex thì tập đoàn này đặt mục tiêu triển khai xăng E5 đồng loạt trên toàn hệ thống phân phối của mình kể từ ngày 1-12 tới – tức là sớm hơn 1 tháng so với yêu cầu của Chính phủ để bảo đảm từ ngày 1-1-2018 trên toàn hệ thống phân phối trực thuộc không còn tồn kho xăng khoáng RON92.

"Đối với các đơn vị đã có sẵn trạm phối trộn In-line như Công ty Xăng dầu Khu vực (KV) 1, KV2, KV3, KV5 và Tây Nam Bộ, chúng tôi sẽ triển khai ngay việc chuyển sang kinh doanh xăng E5 thay thế toàn bộ xăng khoáng RON92 xong trong tháng 11-2017 và khuyến khích các đơn vị khác chuyển đổi sớm hơn theo lộ trình" -  ông Năm cho biết.

Tuy nhiên, mối lo của Petrolimex vẫn là làm sao có đủ nguyên liệu đầu vào (E100) để phối trộn, đảm bảo không đứt nguồn cung và đầu tư thêm hệ thống phối trộn. Theo ông Năm, tới cuối tháng 9, lượng bán xăng E5 của tập đoàn này đã tăng gấp 7 lần so với thời điểm thí điểm triển khai cách đây 4 năm, đạt 28.000m3/tháng. Con số này dự kiến sẽ tăng lên đáng kể từ đầu năm 2018. Sản lượng bán tăng cao, đồng nghĩa doanh nghiệp cần lượng nhiên liệu phối trộn đủ lớn.

"Chúng tôi mong muốn được mua đủ nhiên liệu phối trộn ngay trong nước, nhưng nếu không đủ sẽ phải nhập khẩu", ông Trần Ngọc Năm chia sẻ. Trong trường hợp nguồn cung trong nước không đảm bảo thì sẽ nhập khẩu - hiện tập đoàn đang tham khảo từ Philippines và Hàn Quốc, những nước có nguồn cung dồi dào.

Nhìn từ góc độ người tiêu dùng và địa phương, mối lo hoàn toàn khác hẳn – đó là giá E5 chưa đủ hấp dẫn, trong khi thói quen của người tiêu dùng chưa thay đổi. Là một trong 8 tỉnh, thành thí điểm bán xăng sinh học E5 từ năm 2014, theo báo cáo của đại diện TP, đến hết tháng 8-2017, TP Hồ Chí Minh có 533 cửa hàng bán lẻ xăng dầu, tổng sản lượng tiêu thụ ước đạt 130.000m3/tháng.

Hiện nay, TP Hồ Chí Minh có 33 doanh nghiệp đầu mối, tổng đại lý phân phối xăng dầu, trong đó có 3 đơn vị chủ lực phối chế và cung ứng xăng sinh học E5. Tuy vậy, triển khai lộ trình này có không ít khó khăn. Cụ thể, đại diện Sở Công Thương TP Hồ Chí Minh cho biết, hiện các cửa hàng xăng sinh học E5 có doanh thu thấp so với xăng khoáng, sản lượng tiêu thụ chậm, tồn kho nhiều ngày, tỷ lệ hao hụt rất cao, ảnh hưởng tới lợi nhuận của doanh nghiệp.

Đặc biệt, hiện nay các nhà máy sản xuất nguyên liệu trong nước đóng cửa, hoạt động cầm chừng, nên nguồn cung ethanol không ổn định, dẫn đến chi phí thu mua, chế biến, tỉ lệ hao hụt cao trong quá trình bảo quản, dẫn đến giá thành xăng sinh học E5 cao. "Đến nay, đã có một số doanh nghiệp có văn bản đề nghị Sở Công Thương về việc tạm ngừng kinh doanh xăng E5 do sản lượng bán ra rất thấp và mức chiết khấu không cao, không bù đắp được chi phí hoạt động của cửa hàng", báo cáo của Sở Công Thương TP Hồ Chí Minh nêu.

Theo Sở này, tỷ lệ chiết khấu xăng sinh học E5 tương đương 1.000 - 1.600 đồng/lít hoặc thấp hơn xăng khoáng 280 đồng/lít - không thật sự hấp dẫn để các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu tự giác chuyển đổi. Chênh lệch giữa giá bán xăng sinh học E5 và xăng khoáng không nhiều, thấp hơn RON 92 là 230 đồng/lít, cũng chưa thật sự hấp dẫn với người tiêu dùng, nhất là khi đa phần người dân chưa thay đổi thói quen sử dụng xăng khoáng.

"Giảm giá bán xăng sinh học E5 thấp hơn giá bán xăng khoáng A92 khoảng 1.000-2.000 đồng/lít mới tạo được yếu tố hấp dẫn, khuyến khích người tiêu dùng sử dụng. Cùng với đó cần khuyến khích, vận động các doanh nghiệp đầu mối kinh doanh xăng dầu, tổng đại lý chủ động đưa ra chính sách hỗ trợ khuyến khích cho các đại lý, cửa hàng đăng ký phân phối xăng sinh học E5, tăng tỷ lệ chiết khấu hoa hồng từ 1.500 đồng/lít - 2.000 đồng/lít” - TP.HCM kiến nghị.

Ông Trần Phước Hiền, Giám đốc Sở Công Thương Quảng Ngãi cũng có kiến nghị liên quan đến chiết khấu hoa hồng: Các đại lý bán lẻ xăng dầu, khi tiếp nhận và phân phối xăng E5-Ron 92 nên được hưởng mức hoa hồng cao hơn 200 đồng/lít so với kinh doanh mặt hàng xăng truyền thống. Chủ tịch Hiệp hội Xăng dầu Việt Nam cũng cho rằng: Một khi chênh lệch giữa giá bán lẻ của xăng E5 và xăng khoáng A92 không đủ sức thu hút thì người tiêu dùng vẫn không mặn mà và không thể tránh được việc sẽ có những người tiêu dùng chuyển hẳn sang RON95.

Về vấn đề này, Bộ Công Thương cho biết thời gian tới sẽ phối hợp với Bộ Tài chính đưa ra chính sách về thuế, phí... với xăng sinh học nhằm tạo chênh lệch hợp lý, đủ khuyến khích người tiêu dùng sử dụng mặt hàng này. Bộ cũng sẽ cho phép các thương nhân được phép nhập khẩu nhiên liệu sinh học E100 để vừa đảm bảo không đứt nguồn, vừa tạo sự cạnh tranh giữa các doanh nghiệp, lợi ích người tiêu dùng.