Việt Nam chung tay phát huy vai trò trung tâm của ASEAN

• Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và phu nhân sẽ tham dự Hội nghị Cấp cao ASEAN 35
• Phiên toàn thể Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 34
• Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc dự Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 34

Kể từ khi chính thức gia nhập ASEAN, chung tay cùng nỗ lực của các nước thành viên, Việt Nam đã có nhiều đóng góp quan trọng cho sự phát triển của khối, và đang tích cực chuẩn bị cho năm Chủ tịch phía trước.

Nỗ lực xây đắp mái nhà chung

Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) được thành lập ngày 08-8-1967 và phát triển dần thành một tổ chức hợp tác liên Chính phủ toàn diện và chặt chẽ, bao gồm cả 10 quốc gia Đông Nam Á. ASEAN đã chính thức trở thành Cộng đồng vào ngày 31-12-2015 với mục tiêu trở thành một Cộng đồng “gắn kết về chính trị, liên kết về kinh tế, chia sẻ các trách nhiệm xã hội, hướng tới người dân, lấy người dân làm trung tâm”, trên nền tảng pháp lý là Hiến chương ASEAN và Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2025, đồng thời phát huy vai trò trung tâm trong một trật tự khu vực mở, minh bạch và dựa trên luật lệ, nhằm mục tiêu duy trì hòa bình, an ninh, ổn định và phát triển tại khu vực. 

Năm 2019 ASEAN tiếp tục đẩy mạnh hợp tác và liên kết dưới tinh thần chủ đề “Thúc đẩy quan hệ đối tác vì sự bền vững” với mục tiêu gia tăng tính bền vững trên cả 3 trụ cột Cộng đồng ASEAN, gắn kết các mục tiêu phát triển của ASEAN với các mục tiêu phát triển bền vững của Liên Hợp Quốc; đẩy mạnh quan hệ đối tác, mở rộng kết nối và tăng cường vai trò trung tâm của ASEAN trong cấu trúc khu vực, nâng cao năng lực cạnh tranh và thích ứng của ASEAN trước các biến động của tình hình, tranh thủ thời cơ của Cách mạng công nghiệp 4.0...

Kể từ khi chính thức gia nhập ASEAN ngày 28-7-1995, Việt Nam đã có nhiều đóng góp quan trọng cho sự phát triển và lớn mạnh của ASEAN. Ảnh: VNA

Chủ đề của năm 2019 đã được cụ thể hóa trong từng lĩnh vực, trong đó nổi bật là những nỗ lực nâng cao năng lực của ASEAN để xử lý các thách thức an ninh như khủng bố, tội phạm xuyên quốc gia và an ninh mạng; tăng năng lực ngoại giao phòng ngừa, thúc đẩy hợp tác quản lý biên giới, hợp tác biển, hợp tác ngoại giao và quốc phòng, an ninh bền vững...

Các nước thành viên cũng tập trung vào số hóa ASEAN, thích ứng với cách mạng công nghiệp 4.0, tăng cường kết nối, thuận lợi hóa thương mại, dịch vụ, đầu tư, phát triển kinh tế bền vững, hoàn tất đàm phán RCEP, gắn kết các sáng kiến kết nối trong khu vực. 

Đặc biệt, về quan hệ đối ngoại, ASEAN tiếp tục triển khai chính sách đối ngoại rộng mở, nỗ lực duy trì quan hệ cân bằng với các đối tác, chủ động củng cố các cơ chế do ASEAN chủ trì, đóng góp tăng cường cấu trúc khu vực mở, minh bạch, dựa trên luật lệ với ASEAN đóng vai trò trung tâm.

Các đối tác tiếp tục tỏ coi trọng vai trò trung tâm của ASEAN, cam kết hỗ trợ ASEAN xây dựng Cộng đồng, thúc đẩy kết nối, tôn trọng luật pháp quốc tế trong hợp tác ứng phó với các thách thức đối với an ninh, hòa bình khu vực. Đến nay đã có 91 nước cử Đại sứ tại ASEAN và 53 Ủy ban ASEAN tại nước thứ ba đi vào hoạt động.

Việt Nam – thành viên chủ động và tích cực

Kể từ khi chính thức gia nhập ASEAN ngày 28-7-1995, Việt Nam đã tích cực đóng góp thúc đẩy quá trình mở rộng và hoàn tất ý tưởng ASEAN bao gồm 10 quốc gia ở Đông Nam Á; phối hợp cùng các nước thành viên xây dựng những định hướng, quyết sách quan trọng của ASEAN; đảm nhiệm thành công các nhiệm vụ luân phiên quan trọng trong ASEAN; điều phối tích cực quan hệ giữa ASEAN với các Đối tác quan trọng như Mỹ, Nga, EU, Ấn Độ và hiện nay là Nhật Bản; đóng góp quan trọng vào quá trình hình thành, mở rộng và củng cố các thể chế do ASEAN chủ trì.

Bên cạnh đó, Việt Nam luôn đề cao đoàn kết, thống nhất trong ASEAN, xây dựng và phát huy giá trị các công cụ và cơ chế bảo đảm an ninh khu vực, thúc đẩy xây dựng lòng tin và chia sẻ các chuẩn mực ứng xử trong khu vực, củng cố vai trò trung tâm của ASEAN thông qua các cơ chế, diễn đàn do ASEAN chủ trì; tích cực đóng góp vào các nỗ lực chung của ASEAN ứng phó với các vấn đề tác động đến hòa bình, an ninh khu vực, trong đó có Biển Đông.

Quan trọng hơn, Việt Nam luôn tích cực đi đầu trong hội nhập kinh tế khu vực, là một trong hai nước có tỷ lệ thực hiện cao nhất các cam kết trong kế hoạch tổng thể xây dựng Cộng đồng Kinh tế ASEAN (AEC) (với tỉ lệ 95,5%, đứng thứ hai sau Singapore). Việt Nam tích cực tham gia thúc đẩy xây dựng/triển khai các thỏa thuận hợp tác kinh tế nội khối và giữa ASEAN với các Đối tác; đóng góp các sáng kiến hợp tác trên các lĩnh vực như hỗ trợ các doanh nghiệp vừa, nhỏ và siêu nhỏ; thuận lợi thương mại, phát triển thương mại điện tử, tăng cường kết nối và thu hẹp khoảng cách phát triển trong ASEAN.

Bên cạnh đó, Việt Nam cũng tích cực đề xuất những sáng kiến hợp tác thiết thực hướng tới người dân, trong đó có các nội dung về phúc lợi xã hội, hỗ trợ các đối tượng yếm thế, giáo dục, y tế, phòng chống dịch bệnh, bảo vệ môi trường, ứng phó biến đổi khí hậu… đồng thời tích cực đẩy mạnh tuyên truyền, quảng bá về ASEAN trong người dân.

Sẵn sàng cho năm Chủ tịch ASEAN 2020

Theo luân phiên, Việt Nam sẽ đảm nhận vai trò Chủ tịch ASEAN vào năm 2020, năm bản lề trong triển khai kế hoạch hiện thực hóa Tầm nhìn ASEAN 2025 và cũng là dịp kỷ niệm tròn 25 năm Việt Nam gia nhập ASEAN. Đồng thời, Việt Nam đã tiếp nhận vai trò điều phối quan hệ ASEAN - Nhật Bản (từ tháng 8-2018) và vừa tổ chức thành công Diễn đàn ASEAN – Nhật Bản và Ngày ASEAN – Nhật Bản.

Hiện nay, Việt Nam đang tích cực trao đổi nội bộ cũng như tham vấn các nước ASEAN và các Đối tác để xây dựng chủ đề, các ưu tiên và sáng kiến cho Năm Chủ tịch ASEAN 2020. Theo đó, chủ đề và các ưu tiên của Năm Chủ tịch ASEAN 2020 sẽ bảo đảm nhất quán với các ưu tiên ASEAN trong giai đoạn hiện nay, đồng thời tiếp nối ưu tiên của các năm Chủ tịch trước, tập trung vào thúc đẩy gắn kết nội khối và khả năng thích ứng của ASEAN trước những biến động của thời cuộc.

Trong một bài phỏng vấn đưa ra gần đây, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh cũng khẳng định, ưu tiên hàng đầu của Việt Nam trong năm 2020 là đóng góp cùng ASEAN thực hiện thành công các mục tiêu của Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2025. Đây cũng là dịp để Việt Nam thúc đẩy quan hệ song phương với các nước ASEAN và các đối tác, nâng cao hơn nữa vị thế quốc tế của đất nước.