Nguy cơ đổ vỡ tiến trình hòa bình Trung Đông

Trong phát biểu trên đài phát thanh địa phương Al-Quds hôm 21-12, Tổng thư ký Tổ chức Giải phóng Palestine (PLO) Saeb Erekat  cho biết, quan hệ ngoại giao giữa chính quyền Palestine và Tel Aviv sẽ chính thức chấm dứt vào đầu năm 2016.

Việc cắt đứt quan hệ ngoại giao này bao gồm cả hợp tác an ninh. Cũng theo lời Tổng thư ký PLO thì việc cắt đứt quan hệ giữa hai bên đã được đưa ra từ hồi tháng 3, nhưng việc thực hiện đã bị trì hoãn cho đến khi Palestine có các cuộc thảo luận với các nước Arab và các cường quốc khu vực về những biện pháp cần thiết đối với vấn đề này. Hãng Reuters nhận định, tuyên bố nói trên được đưa ra sau khi Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu cho phép mở bán hàng trăm ngôi nhà đang được xây dựng tại hai khu định cư ở Đông Jerusalem.

Đây cũng có thể được coi là biện pháp trả đũa trước việc Israel tuyên bố thông qua kế hoạch xây dựng thêm 891 nhà định cư hôm 17-12. Kế hoạch xây dựng mới này nằm giữa Gilo, khu có đông người Do Thái sinh sống tại Đông Nam Jerusalem và khu Beit Jala, nơi có đông người Palestine sinh sống. Chưa hết, khu vực xây dựng mới còn nằm trên Giới tuyến Xanh tại các vùng đất mà Israel sáp nhập sau cuộc chiến Trung Đông năm 1967.

Tổng thống Palestine Mahmoud Abbas (phải) gặp Thủ tướng Hy Lạp Alexis Tsipras trong chuyến công du Athens kéo dài 2 ngày. Ảnh: Diplomacy.

Chính quyền Palestine đã lên án kế hoạch này và khẳng định, việc xây dựng các khu định cư Do Thái của Israel tại các vùng lãnh thổ chiếm đóng của Palestine là vi phạm luật pháp quốc tế, nhằm ngăn cản thành lập Nhà nước Palestine. Mỹ, quốc gia đang bảo trợ các cuộc đàm phán hòa bình giữa Palestine-Israel cũng chỉ trích mạnh mẽ kế hoạch xây dựng mới của Israel và cho rằng đây là hành động bất hợp pháp, ảnh hưởng tiêu cực đến hòa bình.

Trên thực tế, từ hồi tháng 4, khi Palestine chính thức là thành viên của tòa án hình sự quốc tế (ICC), căng thẳng giữa nước này và Israel đã leo thang. Chính quyền Palestine vẫn muốn truy tố các nhà lãnh đạo Israel vì những tội ác chiến tranh với nước này và quyết định đưa vấn đề ra trước tư pháp quốc tế. Đặc biệt, trong 3 tháng trở lại đây, những căng thẳng về mặt chính trị đã biến thành bạo lực.

Ít nhất 117 người Palestine và 19 người Israel đã thiệt mạng cùng hơn 4.000 người bị thương trong các cuộc đụng độ. Gần đây nhất, ngày 18-12, 3 người Palestine đã thiệt mạng và hàng chục người khác bị thương khi có va chạm với lực lượng an ninh Israel tại khu vực Bờ Tây và dải Gaza. Bộ Y tế Palestine cho biết những người Palestine thiệt mạng đều bị lực lượng an ninh Israel bắn chết khi tham gia biểu tình trên đường phố.

Còn Israel thì cáo buộc rằng, chính việc cố tình phá hoại hàng rào biên giới và xâm nhập vùng đệm của những người biểu tình Palestine đã buộc lực lượng an ninh nước này nổ súng… Thêm vào đó, việc Chính phủ Israel áp dụng các biện pháp trừng phạt cứng rắn chống người biểu tình Palestine, trong đó nới lỏng các quy định cho phép cảnh sát sử dụng đạn thật tại các sự vụ này càng khoét sâu thêm thù hận giữa hai bên.

Giới quan sát nhận định, với những động thái này từ cả hai phía, chắc chắn, tiến trình hòa bình Trung Đông một lần nữa lại rơi vào khủng hoảng và nỗ lực của Mỹ nhằm tổ chức đối thoại hòa bình cho Palestine-Israel sẽ khó có cơ hội tiếp tục. Đó là chưa kể đến nguy cơ xảy ra giao tranh lớn nếu các cuộc đụng độ nói trên vẫn tiếp tục.

Tuy nhiên, cũng có nhiều ý kiến cho rằng, rất có thể đây chỉ là một bước thử của Palestine, bởi lẽ trong chuyến thăm Hy Lạp hôm 21-12, phát biểu tại cuộc họp báo chung với Thủ tướng Hy Lạp Alexis Tsipras tại thủ đô Athens, Tổng thống Palestine Mahmoud Abbas đã bày tỏ mong muốn rằng Quốc hội Hy Lạp sẽ công nhận Nhà nước Palestine trong một cuộc bỏ phiếu và Athens có thể đứng ra làm trung gian hòa giải giữa nước này và Israel.

Ông Mahmoud Abbas cũng cho biết rằng, PA sẽ cấp hộ chiếu Nhà nước Palestine trong năm 2016 và thay đổi toàn bộ giấy tờ do chính quyền cấp trước đây cho người dân. Đáp lại, Thủ tướng Hy Lạp Alexis Tsipras cũng đã hoan nghênh những nỗ lực của Palestine trong tiến trình hòa bình Trung Đông và hứa sẵn sàng đảm nhận thử thách mới trong vai trò hòa giải.