Báo cáo của WHO vẫn chưa thể xác định nguồn gốc virus SARS-CoV-2

Nhóm của WHO kết luận virus SARS-CoV-2 rất ít khả năng bị rò rỉ từ phòng thí nghiệm. Ảnh minh họa Reuters.

Nghiên cứu được công bố ngày 30/3 dựa trên cuộc điều tra của phái bộ tìm hiểu thực tế của WHO tại thành phố Vũ Hán, Trung Quốc, nơi loại virus này lần đầu tiên được phát hiện.

Sau chuyến thăm kéo dài 4 tuần, nhóm điều tra của WHO gồm 17 chuyên gia quốc tế đã kết luận trong báo cáo rằng COVID-19 “cực kỳ khó xảy ra” do rò rỉ từ phòng thí nghiệm, một quan điểm mà Mỹ đã nêu ra vào năm ngoái và Trung Quốc đã bác bỏ kịch liệt cáo buộc này.

Thay vào đó, các nhà khoa học cho biết “rất có thể” virus đã được truyền vào con người thông qua một vật chủ trung gian và “rất có thể” virus đã được truyền sang người từ động vật.

Cuối ngày 30/3, 14 quốc gia, bao gồm Mỹ, Australia, Canada, Cộng hòa Séc, Đan Mạch, Estonia và Israel cho biết trong một tuyên bố rằng họ “hoàn toàn ủng hộ” những nỗ lực của WHO nhằm chấm dứt đại dịch, bao gồm cả việc hiểu nguyên nhân dịch “bắt đầu và lan rộng”.

Tuy vậy, những nước này cũng “bày tỏ quan ngại chung rằng nghiên cứu của chuyên gia quốc tế về nguồn vi rút SARS-CoV-2 đã bị trì hoãn đáng kể và thiếu quyền truy cập vào dữ liệu và mẫu nguyên bản, đầy đủ”.

Nhật Bản, Latvia, Lithuania, Na Uy, Hàn Quốc, Slovenia và Anh cũng đồng ký tuyên bố trên

Cũng trong ngày 30/3, Tổng giám đốc WHO Tedros Adhanom Ghebreyesus cũng yêu cầu nghiên cứu thêm để đưa ra “kết luận chắc chắn hơn”. “Mặc dù nhóm nghiên cứu đã kết luận rằng rò rỉ trong phòng thí nghiệm là giả thuyết ít có khả năng xảy ra nhất, nhưng điều này đòi hỏi phải điều tra thêm”, người đứng đầu WHO cho biết, đồng thời nói thêm rằng ông sẵn sàng triển khai các đội điều tra bổ sung.  

Bộ Ngoại giao Trung Quốc đã phản ứng lại những lời chỉ trích từ người đứng đầu WHO, nói rằng Bắc Kinh đã thể hiện đầy đủ “sự cởi mở, minh bạch và thái độ có trách nhiệm của mình”.

Bộ này cho biết trong một tuyên bố: “Chính trị hóa vấn đề này sẽ chỉ cản trở nghiêm trọng sự hợp tác toàn cầu trong việc nghiên cứu nguồn gốc, đe dọa cho sự hợp tác chống đại dịch và gây thiệt hại nhiều hơn”.

Liên minh châu Âu cho rằng báo cáo của các chuyên gia WHO là “bước đầu tiên hữu ích” và nhấn mạnh “sự cần thiết phải nghiên cứu thêm”, kêu gọi “các cơ quan có liên quan” giúp đỡ, nhưng không nêu tên Trung Quốc.

Peter Ben Embarek, người đứng đầu nhóm nghiên cứu WHO đến Trung Quốc, cho biết báo cáo “không phải là một sản phẩm tĩnh, mà là một sản phẩm động”, đồng thời nói thêm rằng sẽ có những phân tích mới.

Chuyên gia này cho biết thêm, cho đến nay, không có bằng chứng hoặc bằng chứng nào cho thấy một trong những phòng thí nghiệm ở Vũ Hán, một cơ sở virus học ở thành phố, có thể liên quan đến một vụ rò rỉ. Ông này cũng cho rằng một vụ rò rỉ “không phải không có khả năng” vì trước đây từng có những vụ tương tự xảy ra.

Phái đoàn của WHO không thể kết luận được virus bắt đầu lây lan ở người từ đâu hoặc như thế nào. Điều này đồng nghĩa với việc sẽ còn những căng thẳng liên quan đến cách thức virus lây sang người và liệu Trung Quốc sẽ hỗ trợ những nỗ lực tìm ra nguồn gốc hay cản trở những nỗ lực này, như Mỹ cáo buộc.